นายยงยุทธ เกษมส่งสุข อยู่บ้านเลขที่ 157 หมู่ 1 ตำบลบ้านโฮ่ง อำเภอบ้านโฮ่ง เป็นผู้ศึกษาประวิติศาสตร์ของอำเภอบ้านโฮ่งมาตั้งแต่ปลายปี 2549 จนมาถึงปัจจุบัน เป็นผู้สืบจนค้นพบแหล่งถลุงแร่เหล็กโบราณคนแรก ได้นำไปชมเตาถลุงแร่เหล็กโบราณมีอายุ 1,400 กว่าปี ซึ่งพบร่องรอยต่างๆ อยู่ภายในสวนมะม่วง ของชาวบ้าน หลังจากที่ได้สืบค้นหาจนพบได้ประสานต่อไปยัง อาจารย์ยอดดนัย สุขเกษม นักโบราณคดี ศิลปากรที่ 7 เชียงใหม่ เข้ามาทำการขุนค้นศึกษาระยะเวลาประมาณ 1 ปีเศษ

พบเตาถลุงแร่เหล็กโบราณอายุกว่า 1,400 ปี อำเภอบ้านโฮ่ง จังหวัดลำพูนกำลังถูกขุดค้นเพื่อทำการศึกษาได้ 1 ปีเศษ ด้านนักโบราณคดี ศิลปากรที่ 7 เชียงใหม่ ยืนยันเป็นแหล่งถลุงแร่เหล็กโบราณจากการตรวจสอบทางวิทยาศาสตร์ ศึกษาพบเทคนิดการถลุง รูปแบบเตา อายุเตา นอกจากนี้ยังพบอีก 1 จุดที่อำเภอลี้ แต่รอการขุดค้นทำการศึกษาพบว่าแหล่งถลุงแร่เหล็กและเตามีอายุมากกว่าสมัยของเจ้าแม่จามเทวีกว่า 200 ปี

ผลการศึกษาเบื้องต้นที่บ้านป่าป๋วย ได้นำไปเสนอต่อที่ประชุมนานาชาติกลุ่มเซาท์อีสท์อาเซียน การขุดค้นพบเหล็กโลหะกรรมโบราณ ที่กรุงปักกิ่ง ประเทศจีน ตอนนี้แหล่งถลุงแร่เหล็กโบราณบ้านป่าป๋วย เป็นที่รู้จักของมหาวิทยาลัยต่างๆทั่วภูมิภาคแล้วครับ นักวิชาการหลายท่านให้ความสนใจประเด็นดังกล่าวมาก นอกจากนี้ยังพบแหล่งถลุงแร่เหล้กโบราณอีกจุด ที่บ้านแม่ลาน ตำบลแม่ลาน อำเภอลี้ จังหวัดลำพูน ในสวนของชาวบ้าน ซึ่งยังไม่ได้ทำการขุดค้นอย่างเป็นทางการ ซึ่งอยู่ระหว่างการศึกษาจุดบ้านป่าป๋วยให้ได้ข้อมูลที่สมบูรณ์ก่อนจะศึกษาต่อที่อำเภอลี้ ซึ่งพบพื้นที่โดยรอบไม่ใช่ชุมชนแต่เป็นแหล่งถลุงแร่เหล็ก ซึ่งมีอายุเก่าแก่กว่าสมัยเจ้าแม่จามเทวีโดยเป็นแหล่งถลุมแร่เหล็กป่าป๋วยมีอายุมากกว่าถึง 200 ปีเศษ