ความสำคัญของวัฒนธรรมและประเพณี

วัฒนธรรมเป็นเรื่องที่สำคัญยิ่งในความเป็นชาติ ชาติใดที่ไร้เสียซึ่งวัฒนธรรมและประเพณีอันเป็นของตนเองแล้ว ชาตินั้นจะคงความเป็นชาติอยู่ไม่ได้ ชาติที่ไร้วัฒนธรรมและประเพณี แม้จะเป็นผู้ชนะในการสงคราม แต่ในที่สุดก็จะเป็นผู้ลูกพิชิตในด้านวัฒนธรรมและประเพณี ซึ่งนับว่าเป็นการลูกพิชิตอย่างราบคาบและสิ้นเชิง ทั้งนี้เพราะผู้ที่ลูกพิชิตในทางวัฒนธรรมและประเพณีนั้นจะไม่รู้ตัวเลยว่าตนได้ลูกพิชิต เช่น พวกตาดที่พิชิตจีนได้ และตั้งราชวงศ์หงวนขึ้นปกครองจีน แต่ในที่สุดลูกชาวจีนซึ่ง

มีวัฒนธรรมและประเพณีสูงกว่ากลืนจนเป็นชาวจีนไปหมดสิ้น ดังนั้นจึงพอสรุปได้ว่า วัฒนธรรมและประเพณีมีความสำคัญดังนี้

1. วัฒนธรรมและประเพณีเป็นสิ่งที่ชี้แสดงให้เห็นความแตกต่างของบุคคล กลุ่มคน หรือชุมชน

2. เป็นสิ่งที่ทำให้เห็นว่าตนมีความแตกต่างจากสัตว์

3. ช่วยให้เราเข้าใจสิ่งต่าง ๆ ที่เรามองเห็น การแปลความหมายของสิ่งที่เรามองเห็นนั้นขึ้นอยู่คับวัฒนธรรมและประเพณีของกลุ่มชน ซึ่งเกิดจากการเรียนรู้และถ่ายทอดวัฒนธรรม เช่น คนไทยมองเห็นดวงจันทร์ว่ามีกระต่ายอยู่ในดวงจันทร์ ชาวออสเตรเลียเห็นเป็นตาแมวใหญ่กำลังมองหาเหยื่อ

4. วัฒนธรรมและประเพณีเป็นตัวกำหนดปัจจัย 4 เช่น เครื่องบุ่งห่ม อาหาร ที่อยู่อาศัย การรักษาโรค ที่แตกต่างคันไปตามแต่ละวัฒนธรรม เช่นพื้นฐานการแต่งกายของประชาชนแต่ละชาติ อาหารการกิน ลักษณะบ้านเรือน ความเชื่อในยารักษาโรคหรือความเชื่อในสิ่งลี้ลับของแต่ละ ชนชาติ เป็นต้น

5. วัฒนธรรมและประเพณีเป็นตัวกำหนดการแสดงความรู้สึกทางอารมณ์ และการควบคุมอารมณ์ เช่น ผู้ชายไทยจะไม่ปล่อยให้น้ำตาไหลต่อหน้าสาธารณะชนเมื่อเสียใจ

6. เป็นตัวกำหนดการกระทำบางอย่างในชุมชนว่าเหมาะสมหรือไม่ ซึ่งการกระทำบางอย่างในสังคมหนึ่งเป็นที่ยอมรับว่าเหมาะสมแต่ไม่เป็นที่ยอมรับในอีกสังคมหนึ่ง เช่นคนตะวันตกจะจับมือหรือโอบกอดคันเพื่อทักทายคันทั้งชายและหญิง คนไทยใช้การยกมือบรรจบคันและกล่าวสวัสดีไม่นิยมสัมผัสมือโดยเฉพาะคับคนที่มีอาวุโสกว่า คนญี่ปุ่นใช้โค้งคำนับ ชาวเผ่าเมารีในประเทศนิวซีแลนด์ทักทายด้วยการ แลบลิ้นออกมายาว ๆ เป็นต้นจะเห็นได้ว่าผู้สร้างวัฒนธรรมและประเพณีคือมนุษย์ สังคมเกิดขึ้นก็เพราะ มนุษย์ วัฒนธรรมประเพณี คับสังคมจึงเป็นสิ่งคู่คัน โดยแต่ละสังคมย่อมมีวัฒนธรรมและหากสังคมมีขนาดใหญ่หรือมีความซับซ้อน มากเพียงใด ความหลากหลายทางวัฒนธรรมและประเพณีมักจะมีมากขึ้นเพียงใดนั้นวัฒนธรรมและประเพณีต่าง ๆ ของแด^,ละสังคมอาจเหมือนหรือต่างกันสืบเนื่องมาจากความแตกต่างทางด้านความเชื่อ เชื้อชาติ ศาสนาและถิ่นที่อยู่ เป็นต้น

ลักษณะของวัฒนธรรมและประเพณี

เพื่อที่จะให้เข้าใจถึงความหมายของคำว่า "วัฒนธรรม" ได้อย่างถึกซึ้ง จึงขออธิบายถึงลักษณะ

ของวัฒนธรรม ซึ่งอาจแยกอธิบายได้ดังต่อไปนี้

1. วัฒนธรรมเป็นพฤติกรรมที่เกิดจากการเรียนรู้ มนุษย์แตกต่างจากสัตว์ ตรงที่มีการรู้จักคิด มีการเรียนรู้ ชัดระเบียบชีวิตให้เจริญ อยู่ดีกินดี มีความสุขสะดวกสบาย รู้จักแก้ไขปัญหา ซึ่งแตกต่างไปจากสัตว์ที่เกิดการเรียนรู้โดยอาศัยความจำเท่านั้น

2. วัฒนธรรมเป็นมรดกของสังคม เนื่องจากมีการถ่ายทอดการเรียนรู้ จากคนรุ่นหนึ่งไปสู่คนรุ่นหนึ่ง ทั้งโดยทางตรงและโดยทางอ้อม โดยไม่ขาดช่วงระยะเวลา และมนุษย์ใช้ภาษาในการถ่ายทอดวัฒนธรรม ภาษาจึงเป็นสัญลักษณ์ที่ใช้ถ่ายทอดวัฒนธรรมนั่นเอง

3. วัฒนธรรมเป็นวิถีชีวิต หรือเป็นแบบแผนของการดำเนินชีวิตของมนุษย์ มนุษย์เกิดในสังคมใดก็จะเรียนรู้และซึมซับในวัฒนธรรมของสังคมที่ตนเองอาศัยอยู่ ดังนั้นวัฒนธรรมในแด^,ละสังคมจึงแตกต่างกัน

4. วัฒนธรรมเป็นสิ่งที่ไม่คงที่ มนุษย์มีการคิดก้นประดิษฐ์สิ่งใหม่ ๆ และปรับปรุงของเติมให้เหมาะสมกับสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลงไป เพื่อความเหมาะสมและความอยู่รอดของสังคม เช่นสังคมไทยสมัยก่อนผู้หญิงจะท่างานบ้าน ผู้ชายท่างานนอกบ้านเพื่อหาเลี้ยงครอบครัว แด^,ปัจจุบันสภาพสังคมเปลี่ยนแปลงไป ท่าให้ผู้หญิงต้องออกไปท่างานนอกบ้าน เพื่อหารายได้มาจุนเจือครอบครัวบทบาทของผู้หญิงในสังคมไทยจึงเปลี่ยนแปลงไปประเพณีไทย นั้นเป็นประเพณีที่ได้อิทธิพลอย่างสูงจากศาสนาพุทธ แด^,อิทธิพลจากศาสนาอื่น