Với mục tiêu nâng cao nhận thức nhà quản lý, cán bộ địa phương, nhà khoa học và các đơn vị khác có liên quan đến vấn đề suy giảm nguồn nước dưới đất và sụt lún đồng bằng, Viện Nghiên cứu Biến đổi Khí hậu (Viện DRAGON-Mekong) - Trường Đại học Cần Thơ phối hợp với tổ chức Arcadis (Hà Lan) dưới sự tài trợ của Netherlands Enterprise Agency đã tổ chức hội thảo trực tuyến về “Quản trị về sụt lún đất và quản lý nước dưới đất tại đồng bằng sông Cửu Long- khu vực Bến Tre, Sóc Trăng và Trà Vinh (diễn ra vào sáng 10/12/2021)”.
Thông qua kết quả của hội thảo, một số khuyến nghị chính sách có thể được xác định, bao gồm:
Chính sách:
Cho đến nay, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 167/2018 cùng với các văn bản pháp luật khác nhằm hạn chế khai thác và sử dụng hợp lý tài nguyên nước dưới đất. Tuy nhiên, ở những khu vực ven biển với khả năng tiếp cận nguồn nước mặt bị hạn chế thì người dân vẫn phải sử dụng tài nguyên nước dưới đất cho các hoạt động sinh hoạt và sản xuất vì họ chưa có nguồn cấp thay thế khác cho nước ngầm. Để giải quyết vấn đề này, cần có sự phối hợp của nhiều bên và đưa ra những giải pháp với quy mô cấp vùng cho các tỉnh ĐBSCL.
Tăng cường khai thác nước mặt như một nguồn thay thế để giảm áp lực tài nguyên nước dưới đất. Các biện pháp hạn chế khai thác nước dưới đất cần được thực hiện theo quy hoạch với lộ trình cụ thể đã được phê duyệt. Thêm vào đó, cần hạn chế hoặc không cấp phép khai thác nước dưới đất tại các khu vực dễ dàng tiếp cận với nguồn nước mặt; Hoặc các khu vực có hệ thống kênh cấp 1, 2, có mặt cắt sông trên 100m và có chất lượng nước mặt đủ điều kiện cấp nước cho các đối tượng sử dụng nước như sinh hoạt, nông nghiệp và công nghiệp.
Khuyến khích, mở rộng phạm vi nghiên cứu về việc bổ cập nguồn tài nguyên nước dưới đất và thúc đẩy phát triển/ứng dụng các kỹ thuật này ra thực tế.
Khuyến nghị bổ sung vần đế “sụt lún đất” vào các văn bản chính sách pháp luật và cần quy định cụ thể cơ quan/đơn vị chịu trách nhiệm quản lí vấn đề này.
Nâng cao hiệu quả sử dụng nước cho các mục đích thiết yếu của người dân và những mục đích sử dụng nước mang lại giá trị cao.
Khuyến nghị về cơ chế phối hợp trong khai thác và sử dụng tài nguyên nước giữa các tỉnh trong vùng, cũng như giữa vùng ĐBSCL và các khu vực khác trong lưu vực sông Mekong.
Kỹ thuật:
Xem xét các kỹ thuật bổ cập nước dưới đất, yếu tố chất lượng nguồn nước bổ cập cũng cần được quan tâm.
Đề xuất xây dựng các khu khai thác nước dưới đất tập trung công suất lớn nhằm phát huy hiệu quả sử dụng tài nguyên, góp phần cung cấp nước có hiệu quả. Bên cạnh đó cũng có thể đề xuất định thuế sử dụng nước dưới đất.
Xem xét xây dựng một số hồ chứa nước ngọt tại các vùng ngập lũ tự nhiên trên địa bàn tỉnh cũng như tận dụng hệ thống các sông tự nhiên không còn phục vụ cho mục tiêu giao thông thủy nhằm đảm bảo nguồn cung nước mặt, giảm thiểu nhu cầu khai thác nước dưới đất.
Quy hoạch hệ thống cống, hệ thống điều tiết nước cửa ngõ (đê cửa sông, đê biển) để quản lí hiệu quả nguồn nước ngọt và kiểm soát mặn, cần phải nâng cao tính đồng bộ trong công tác thiết kế các cống ở ĐBSCL.
Cân đối cơ chế mùa vụ, lựa chọn cây trồng phù hợp với trữ lượng nước theo mùa để giảm nhu cầu khai thác nước ngầm cho tưới tiêu.
Đề xuất xây dựng các hệ thống quan trắc sụt lún ở các tầng không ngậm nước và ở tầng đá gốc, kết hợp với dữ liệu viễn thám để tính toán mức độ sụt lún hiệu quả hơn, từ đó sẽ có các chính sách cụ thể và hiệu quả hơn cho từng khu vực.
Chia sẻ thông tin:
Xây dựng nền tảng dữ liệu trực tuyến để các nhà khoa học, các nhà hoạch định chính sách cũng như lãnh đạo các địa phương có thể chia sẻ thông tin hiệu quả, đảm bảo thông tin được cập nhật kịp thời và chính xác.