บทที่ 10 คำสั่ง While

คำสั่ง while ในภาษา Python

คำสั่ง while เป็นหนึ่งในคำสั่งวนซ้ำ (loop) ที่ใช้ในภาษา Python เพื่อให้รันชุดคำสั่งในบล็อกนั้นซ้ำไปเรื่อยๆ ตราบใดที่เงื่อนไข (condition) ที่กำหนดไว้เป็นจริง (True) เมื่อเงื่อนไขเป็นเท็จ (False) การวนซ้ำจะหยุดทำงาน

โครงสร้างของคำสั่ง while

while เงื่อนไข:

    # ชุดคำสั่งที่ต้องการให้วนซ้ำ

    คำสั่งที่ 1

    คำสั่งที่ 2

    ...

การทำงานของคำสั่ง while

1. ตรวจสอบเงื่อนไข: โปรแกรมจะตรวจสอบว่าเงื่อนไข (condition) ที่กำหนดไว้ในคำสั่ง while เป็นจริงหรือไม่

2. รันชุดคำสั่ง: ถ้าเงื่อนไขเป็นจริง (True) โปรแกรมจะรันชุดคำสั่งที่อยู่ภายใต้บล็อก while

3. วนซ้ำ: หลังจากรันชุดคำสั่งเสร็จแล้ว โปรแกรมจะกลับไปตรวจสอบเงื่อนไขอีกครั้ง

4. หยุดวนซ้ำ: การวนซ้ำจะหยุดเมื่อเงื่อนไขเป็นเท็จ (False)

ตัวอย่างการใช้งานคำสั่ง while

ตัวอย่างที่ 1: การนับจำนวนจาก 1 ถึง 5

การทำงาน:

• เริ่มต้นที่ i = 1

• while i <= 5 จะตรวจสอบว่า i มีค่าน้อยกว่าหรือเท่ากับ 5 หรือไม่

• ถ้าใช่ (True) ให้รันคำสั่ง print(i) และเพิ่มค่า i ทีละ 1

• การวนซ้ำจะเกิดขึ้นจนกว่า i จะมากกว่า 5 ซึ่งทำให้เงื่อนไข i <= 5 เป็นเท็จ (False)

ตัวอย่างที่ 2: การคำนวณผลรวมของเลขตั้งแต่ 1 ถึง 100

การทำงาน:

• เริ่มต้นที่ sum = 0 และ i = 1

• ในแต่ละรอบของการวนซ้ำ while จะเพิ่มค่า i เข้าไปในตัวแปร sum และเพิ่มค่า i ทีละ 1

• การวนซ้ำจะดำเนินการไปเรื่อยๆ จนกระทั่ง i มากกว่า 100

ตัวอย่างที่ 3: วนซ้ำเพื่อรับค่าอินพุตจากผู้ใช้จนกว่าจะได้คำว่า "stop"

การทำงาน:

• โปรแกรมจะรับค่าอินพุตจากผู้ใช้ และแสดงคำที่ผู้ใช้พิมพ์

• การวนซ้ำจะดำเนินต่อไปจนกว่าผู้ใช้จะพิมพ์คำว่า "stop"

การใช้งานคำสั่ง break และ continue ใน while

• break: ใช้เพื่อหยุดการวนซ้ำทันที

• continue: ใช้เพื่อข้ามการทำงานของคำสั่งที่เหลือในบล็อกและไปตรวจสอบเงื่อนไขของ while ต่อไป

ตัวอย่างที่ 4: ใช้คำสั่ง break

การทำงาน:

• โปรแกรมจะพิมพ์ค่า i ตั้งแต่ 1 ถึง 4

• เมื่อ i เท่ากับ 5 จะหยุดการวนซ้ำทันทีด้วยคำสั่ง break

ตัวอย่างที่ 5: ใช้คำสั่ง continue

การทำงาน:

• โปรแกรมจะพิมพ์ค่า i เป็น 1, 2, 4, 5

• เมื่อ i เท่ากับ 3 คำสั่ง continue จะทำให้โปรแกรมข้ามการพิมพ์ค่า i แต่เพิ่มค่า i ไปเรื่อยๆ

ข้อควรระวังในการใช้คำสั่ง while

• ลูปไม่รู้จบ: ระวังไม่ให้เกิดลูปที่ไม่มีที่สิ้นสุด โดยต้องมีเงื่อนไขที่ทำให้ลูปหยุดทำงานได้ เช่น มีการเปลี่ยนแปลงค่าตัวแปรภายในบล็อกคำสั่ง หรือมีการใช้คำสั่ง break

• ประสิทธิภาพ: ควรระวังการใช้งานคำสั่ง while ที่มีการวนซ้ำมากเกินไป อาจทำให้โปรแกรมทำงานช้า

สรุป

คำสั่ง while ในภาษา Python เป็นเครื่องมือที่มีประโยชน์ในการควบคุมการทำงานที่ต้องการให้เกิดซ้ำๆ โดยใช้เงื่อนไขเป็นตัวกำหนดการทำงาน การใช้งานอย่างระมัดระวังจะช่วยให้สามารถเขียนโปรแกรมที่มีประสิทธิภาพและเข้าใจง่ายได้

แบบฝึกหัดที่ 1

ข้อ 1 เขียนคำสั่ง While แสดงตัวเลขตามรูป

123456789

123456789

123456789

123456789

ข้อ 2 เขียนคำสั่ง While แสดงตัวเลขตามรูป

1

12

123

1234

123456

1234567

12345678

123456789