DE WET VAN BEHOUD VAN ENERGIE
is misschien wel de belangrijkste ontdekking ooit in de natuurwetenschappen.
EXPERIMENT
We trekken een slinger uit evewicht en laten die los zonder er tegen te duwen. We meten de hoogte die de slinger bereikt als hij aan de andere kant even stil staat.
Welke energieomzetting vindt plaats bij de slinger? Wat valt je op aan de hoogte die de slinger bereikt?
De energiebalans: zwaarte-energie ➡ bewegingsenergie ➡ zwaarte-energie ➡ bewegingsenergie ➡ ...
Na elke slingerbeweging komt de slinger weer een beetje minder hoog.
EXPERIMENT
We trekken een massa aan een veer uit evewicht en laten die los zonder er tegen te duwen. We meten de positie die de massa bereikt telkens ze terug beneden is.
Welke energieomzetting vindt plaats bij dit veersysteem? Wat valt je op aan de positie die de massa bereikt?
De energiebalans: elastische energie ➡ bewegingsenergie ➡ elastische energie ➡ bewegingsenergie ➡ ...
Na elke beweging op en neer komt de massa weer een beetje minder ver t.o.v. de evenwichtspositie.
EXPERIMENT
Gebruik de simulatie Energie schaatpark.
Welke energieomzetting vindt plaats? Wat valt je op aan de hoogte die de skater bereikt? Met en zonder wrijving?
De energiebalans: zwaarte-energie ➡ bewegingsenergie ➡ zwaarte-energie ➡ bewegingsenergie ➡ ...
Na elke beweging komt de skater weer een beetje minder hoog ... tenzij je de wrijving op nul zet!
(Met de luchtweerstand is in deze simulatie geen rekening gehouden.)
Zonder wrijving, interne weerstand of luchtweerstand, zouden in de vorige voorwerpen de energie-omzettingen zonder verlies plaatsvinden. De totale energie van het voorwerp zou in dat geval constant blijven.
Als er wél wrijving, interne weerstand of luchtweerstand is, dan wordt tijdens het "veranderen van toestand" telkens warmte-energie geproduceerd. En die warmte kan ontsnappen.
Als we onze slinger, ons veersysteem, onze skater samen met de omringende lucht in een doos zouden plaatsen waaruit geen energie kan ontsnappen (we noemen dit een geïsoleerd systeem), dan is de totale hoeveelheid energie in deze doos wél constant. Dit noemen we de wet van het behoud van energie.
DE WET VAN BEHOUD VAN ENERGIE
In een geïsoleerd systeem blijft de totale hoeveelheid energie constant.
En wat dat betekent?
Energie gebruiken wil zeggen dat je ergens energie vandaan haalt en die dan omzet of doorgeeft. Je eindigt altijd met even veel energie als waarmee je vertrok.
Maar altijd is een deel van die energie omgezet naar warmte, waarmee je niets bent. We spreken dan vaak over energieverlies maar een correcter woord is energiedissipatie.
DE WET VAN BEHOUD VAN ENERGIE - in eenvoudige taal
Energie verdwijnt NIET of wordt NIET bijgemaakt. Energie wordt WEL doorgegeven en/of omgezet in een andere energievorm.
Speel nogmaals me de simulatie Energy forms and changes en let vooral op het energieverlies dat plaatsvindt.
Professor Walter Lewin heeft veel vertrouwen in de wet van behoud van energie (Kijk op YouTube).
Bij ELKE energieomzetting is er een verlies. ALTIJD als energie wordt doorgegeven is er verlies. Er is altijd wel een deel van je energie die niet wordt omgezet in de energievorm die je wil. Of een deel van de energie komt niet terecht waar je wil.
Sommige toestellen zijn efficiënter in het omzetten van energie dan andere. Om die efficiëntie uit te drukken berekenen we het rendement (η).
GROOTHEID - RENDEMENT
Het RENDEMENT (η) is de verhouding tussen de energie die een machine nuttig heeft gebruikt en de totale energie die gebruikt is.
Het RENDEMENT (η) is de verhouding tussen het vermogen dat een machine nuttig heeft ontwikkeld en het totale ontwikkelde vermogen.
EENHEID - GEEN (dimensieloos)
Het rendement heeft géén eenheid omdat het een verhouding is tussen twee gelijke grootheden. Je kan het als een percentage uitdrukken.
OEFENING
In de volgende figuren zie je enkele toestellen en hun typisch vermogen en rendement.
Ga na hoeveel energie nuttig wordt besteed en welke energie-omzetting precies plaatsvindt.
OEFENING
Klopt het rendement in de volgende tekst?
"Het zonnepanelen rendement (efficiëntie zonnepanelen) ligt ongeveer tussen 15% en 22%. Hiermee bedoelt men dat een zonnepaneel tussen 15% en 22% van het beschikbare zonlicht kan omzetten in elektriciteit. Bijvoorbeeld: op een zonnepaneel van 1,5m² met een vermogen van 250 Wp (Wp staat voor Wattpiek, maximaal vermogen) straalt de zon met een vermogen van 1300 Wp." (BRON)
Uitvinders zijn al duizenden jaren op zoek naar een machine die blijft werken zonder dat je er extra energie insteekt. Of zelfs een waar je voor altijd meer energie uithaalt dan je erin steekt. Een machine dus die de wet van behoud van energie tegenspreekt en die geen last heeft van energieverlies.
Ondertussen vinden we op het internet duizenden films waarin mensen beweren dat ze zo'n machine hebben gemaakt. Ze gaan er alle energieproblemen in de wereld mee oplossen. Of toch niet?
"There is no free energy!"
"Keep looking for the energy source!"
En kijk ook deze video bij ElectroBoom. Als je het nu nog niet door hebt, legt Mehdi Sadaghdar het nog eens uitstekend uit: there is no free energy device!
"My name is VALERIY IVANOV. I do models. You like them. Most of you. This channel is created for the popularization of science. I made all machines that you see here as an educational tool. Old and new concepts of working Perpetual Motion Machines (PMM). Medieval engineering inventions. Kinetic Art objects. Models of Da Vinci inventions. Marble machines. My models of PMMs are of motorized versions that were built to illustrate how they were supposed to work in the minds of Inventors. ...
... VIND JE IN JE WERKBOEK.