มีขึ้นครั้งแรก เมื่อวันที่ 16 มกราคม พ.ศ. 2500 สืบเนื่องมาจากการประกาศพระราชบัญญัติครูในราชกิจจานุเบกษาเมื่อปี พ.ศ. 2488  ซึ่งระบุให้มีสภาในกระทรวงศึกษาธิการเรียกว่า คุรุสภาเป็นนิติบุคคลให้ครูทุกคนเป็นสมาชิกคุรุสภา  โดยมีหน้าที่ในเรื่องของสถาบันวิชาชีพครูในขณะเดียวกันก็ทำหน้าที่ให้ความ เห็นเรื่องนโยบายการศึกษา และวิชาการศึกษาทั่วไปแก่กระทรวงศึกษา ควบคุมจรรยาและวินัยของครู รักษาผลประโยชน์ ส่งเสริมฐานะของครู จัดสวัสดิการให้ครูและครอบครัวได้รับความช่วยเหลือตามสมควร ส่งเสริมความรู้และความสามัคคีของครู

        ด้วยเหตุนี้ในทุกๆ ปี คุรุสภาจะจัดให้มีการประชุมสามัญคุรุสภาประจำปี เพื่อเปิดโอกาสให้ผู้แทนครูจากทั่วประเทศแถลงผลงานในรอบปีที่ผ่านมา และซักถามปัญหาข้อข้องใจต่างๆ เกี่ยวกับ การดำเนินงานของคุรุสภา  โดยมีคณะกรรมการอำนวยการคุรุสภาเป็นผู้ตอบข้อสงสัย สถานที่ในการประชุมสมัยนั้นใช้หอประชุมสามัคคยาจารย์ หอประชุมของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และในระยะหลังใช้หอประชุมคุรุสภา  

        ปี พ.ศ. 2499  ในที่ประชุมสามัญคุรุสภาประจำปี จอมพล ป. พิบูลสงคราม นายกรัฐมนตรีและประธานกรรมการอำนวยการคุรุสภากิตติมศักดิ์ ได้กล่าวคำปราศรัยต่อที่ประชุมครูทั่วประเทศว่า

        “ที่อยากเสนอในตอนนี้ก็คือ ว่า เนื่องจากผู้เป็นครูมี บุญคุณเป็นผู้ให้แสงสว่างในชีวิตของเราทั้งหลาย ข้าพเจ้าคิดว่าวันครูควรมีสักวันหนึ่งสำหรับให้บันดาลูกศิษย์ทั้งหลาย ได้แสดงความเคารพสักการะต่อบรรดาครูผู้มีพระคุณทั้งหลาย เพราะเหตุว่าสำหรับคนทั่วไปถ้าถึงวันตรุษ วันสงกรานต์ เราก็นำเอาอัฐิของผู้มีพระคุณบังเกิดเกล้ามาทำบุญ ทำทาน  คนที่สองรองลงไปก็คือ ครูผู้เสียสละทั้งหลาย  ข้าพเจ้าคิดว่าในโอกาสนี้  จะขอฝากที่ประชุม ไว้ด้วย ลองปรึกษาหารือกันในหลักการ ทุกคนคงจะไม่ขัดข้อง”

        จากแนวความคิดนี้ กอปรกับความคิดเห็นของครูที่ แสดงออกทางสื่อมวลชนและอื่น ๆ ที่ล้วนเรียกร้อง ให้มีวันครู เพื่อให้เป็นวันแห่งการรำลึกถึงความสำคัญของครู  ในฐานะที่เป็นผู้เสียสละ ประกอบคุณงามความดีเพื่อประโยชน์ของชาติ และประชาชนเป็นอันมาก    ในปีเดียวกัน ที่ประชุมคุรุสภาสามัญประจำปี จึงได้พิจารณาเรื่องนี้และมีมติ เห็น ควรให้มีวันครูเพื่อเสนอคณะกรรมการอำนวยการต่อไป โดยได้เสนอหลักการว่า เพื่อจะได้ประกอบพิธีระลึกถึงคุณบูรพาจารย์ ส่งเสริมสามัคคีธรรมระหว่างครูและเพื่อส่งเสริมความเข้าใจอันดีระหว่างครู กับประชาชน

        ในที่สุดคณะรัฐมนตรีได้มีมติ เมื่อวันที่ 21 พฤศจิกายน 2499  ให้วันที่ 16 มกราคมของทุกปี เป็น “วันครู” โดย เอาวันที่ประกาศพระราชบัญญัติครูในราชกิจจานุเบกษาเมื่อวันที่ 16 มกราคม พ.ศ. 2488 เป็นวันครูและให้กระทรวงศึกษาธิการสั่งการให้นักเรียนและครูหยุดในวันดังกล่าวได้ 

การจัดงานวันครู มีครั้งแรกเมื่อวันที่ 16 มกราคม 2500 ตามมติคณะรัฐมนตรี เมื่อวันที่ 21 พฤศจิกายน 2499 คำขวัญวันครูนั้นเดิมเป็นคำขวัญจาก รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ ในฐานะประธานกรรมการอำนวยการคุรุสภา ต่อมาก็เป็นคำขวัญของบุคคลทั่วไปที่ส่งเข้าร่วมประกวด

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2522   การให้การศึกษาแก่คนในชาติ เป็นกระบวนการที่ต้องทำต่อเนื่องกันไปตลอดชีวิต ดังนั้นจึงต้องระดมสรรพกำลังหลาย ๆ ด้านมาช่วยเหลือการศึกษา ปัจจัยที่สำคัญและจำเป็นอย่างยิ่งที่จะขาดเสียมิได้ก็คือ ครูซึ่งจะเป็นผู้ผลักดันให้ทุกอย่างไปสู่เป้าหมายได้ ฉะนั้นท่านทั้งหลายคงตระหนักถึงหน้าที่อันมีเกียรตินี้ ในโอกาสที่วันสำคัญอย่างยิ่งของครูได้เวียนมาบรรจบครบรอบอีกวาระหนึ่ง ข้าพเจ้าในนามของกระทรวงศึกษาธิการและประธานอำนวยการคุรุสภา ขอส่งความปรารถนาดีและความระลึกถึงเพื่อนครูทุกท่าน ทั้งนอกและในราชการขอจงประสบแต่ความสุขความเจริญโดยทั่วกันและขอได้โปรด ตระหนักถึงหน้าที่ยึดมั่นในขนบธรรมเนียมประเพณีของครูที่ดีสืบไป  (นายแพทย์บุญสม มาร์ติน)

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2523   เป็นครูต้องยึดถือคุณธรรมของครู  (ดร.ก่อ สวัสดิ์พาณิชย์)

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2524  ครูที่แท้ต้องทำแต่ความดี ประพฤติปฏิบัติในระเบียบแบบแผนอันสมควรกับเกียรติภูมิของตน มีความรักในลูกศิษย์และอบรมปัญญาให้ลูกศิษย์มีความสมบูรณ์ทั้งทางด้าน วิชาการ ความฉลาดรอบรู้ในเหตุและผล ทางด้านคุณธรรม จริยธรรม และทางด้านพลานามัย  (ดร.สิปปนนท์ เกตุทัต)

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2525  ครู นั้น สังคมยกย่องนับถือว่าเป็นปูชนียบุคคล ทั้งนี้เพราะว่าครูเป็นผู้เสียสละ ยึดมั่นในคุณงามความดี และความถูกต้อง จึงขอให้รักษาความดีนี้ตลอดไป (ดร.เกษม ศิริสัมพันธ)

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2526   อนาคตของเด็กไทย อยู่ที่ความเอาใจใส่ของครูทุกคน (ดร.เกษม ศิริสัมพันธ์)

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2527   ในวาระดิถีขึ้นปีใหม่ 2527 ผมขอให้เพื่อนครูที่รักทั้งหลายและสมาชิกคุรุสภาทุกท่าน ประสบความสุขสิริสวัสดิ์พิพัฒน์มงคล สัมฤทธิ์ผลอันพึงปรารถนาตลอด (นายชวน หลีกภัย)

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2528  การที่บุคคลหนึ่งจะดำรงชีวิตได้อย่างดีนั้นมิใช่เรื่องง่าย โดยเฉพาะผู้เป็นครูมีแนวปฏิบัติที่ยากยิ่ง เป็นสิ่งน่าเห็นใจที่ครูจะต้องปฏิบัติโดยยึดถือความดีมีคุณธรรมระดับสูงกว่า บุคคลทั่วไป แต่ก็น่าภาคภูมิใจเมื่อครูผู้ปฏิบัตินั้น ได้รับความเชื่อถือ ศรัทธา และยอมรับจากสังคมมากขึ้น จึงขอให้เพื่อนครู ทุกท่านปฏิบัติตนด้วยความเสียสละ อดทน ยึดถือความดี มีคุณธรรมเพื่อจะบังเกิด ผลดีแก่ตนเอง ชุมชน และประเทศชาติสืบไป (นายชวน หลีกภัย)

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2529  ครูคือผู้พัฒนาทรัพยากรมนุษย์ให้มีคุณค่าต่อการพัฒนาชาติให้ก้าวหน้าและอยู่รอดปลอดภัย(นายชวน หลีกภัย)

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2530  ครูดีมีวินัย และคุณธรรม ย่อมน้อมให้เยาวชนเป็นพลเมืองดี (นายมารุต บุญนาค)

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2531  ครูเป็นผู้สร้าง ครูเป็นผู้ให้ความหวัง ครูเป็นพลังให้ศิษย์เป็นคนดี (นายมารุต บุญนาค)

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2532  ครูดี มีจรรยา มุ่งค้นคว้าเพื่อพัฒนาเด็กไทย (พลเอกมานะ รัตนโกเศศ)

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2533  ครูคือผู้อุทิศทั้งชีวิตและจิตใจ ส่งเสริมเพิ่มพูนให้เยาวชนเป็นคนดี (พลเอกมานะ รัตนโกเศศ)

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2534  ครูคือผู้สร้างสรรค์ให้เยาวชนของชาติเป็นพลเมืองดี (พลเอกมานะ รัตนโกเศศ)

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2535  ครูคือ ผู้ให้ ผู้สร้าง ผู้พัฒนา และผู้นำเยาวชนของชาติ (ดร.ก่อ สวัสดิ์พาณิชย์)

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2536  ครูคือนักพัฒนา และรักษาสิ่งแวดล้อม (นายสัมพันธ์ ทองสมัคร)

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2537  ครูคือ ผู้มีคุณธรรม ชี้นำประชาธิปไตย สร้างเด็กไทยให้เป็นคนดี (นายสัมพันธ์ ทองสมัคร)

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2538  อุทิศเวลา รักษาคุณธรรม ชี้นำประชาธิปไตย สร้างเด็กไทยให้เป็นคนดี (นายสัมพันธ์ ทองสมัคร)

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2539  ครู เป็นหัวใจของการพัฒนาคน (นายสุขวิช รังสิตพล)

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2540  ครูสร้างศิษย์ ด้วยมิตรและนำใจ ครูคือผู้ให้ เพื่อเยาวชนไทยได้พัฒนา (นายสุขวิช รังสิตพล)

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2541  ครูเป็นผู้นำทางปัญญา ชี้นำประชาธิปไตย สร้างเด็กไทยให้เป็นคนดี (นายชุมพล ศิลปอาชา)

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2542  ครูเป็นผู้เบิกทางแห่งปัญญา เจ้าของคำขวัญ นายปัญจะ เกสรทอง ครูชี้ทางสร้างสรรค์ภูมิปัญญา ชนเชิดบูชาพระคุณครู (นางเซียมเกียว แซ่เล้า)

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2543  ครูต้องมีจิตวิญญาณของความเป็นครู และประพฤติตนเป็นแบบอย่างที่ดี เจ้าของคำขวัญ นายสมศักดิ์ ปริศนานันทกุล สร้างชาติ สร้างคน ผลงานของครู ทั่วโลกรับรู้ เชิดชูบูชา (นายประจักษ์ เสตเตมิ)

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2544  พระคุณครูยิ่งใหญ่ สร้างไทยให้พัฒนา ขอบูชาคุณครู (นางสาวสุทิสา ธนบดีไพบูลย์)

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2545  สร้างคนสร้างชาติ สร้างศาสตร์ก้าวหน้า สร้างภูมิปัญญา ขอบูชาครู  (นายสุเทพ วิเศษศักดิ์ศรี)

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2546  ครูให้ความรู้ ควบคู่จรรยา ปวงชนทั่วหล้า น้อมบูชาครู (นางสมปอง สายจันทร์)

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2547  ครูคือพลังสร้างแผ่นดิน ไทยทุกถิ่นน้อมบูชาพระคุณครู  (นางสาวพรทิพย์ ศุภกา)

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2548  ครูสร้างคนสร้างชาติด้วยศาสตร์ศิลป์ ทั่วแผ่นดินศรัทธาบูชาครู (นายประจักษ์ หัวใจเพชร)

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2549  ครูดีเป็นศรีแผ่นดิน ศิษย์ทั่วถิ่นศรัทธาบูชาครู (นางพรรณา คงสง)

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2550  สิบหกมกรา เทิดทูน พ่อแผ่นดิน ภูมินทร์บรมครู (นางสาวศันสนีย์ แสนโรจน์)

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2551  ครูของแผ่นดินเลิศศิลป์ศาสตร์ มหาราชภูมิพลฯ ชนบูชา (นางพงษ์จันทร์ สุขเกษม)

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2552  ครูสร้างคนดี เป็นศรีแผ่นดิน ทั่วถิ่นศรัทธา บูชาคุณครู (นางนฤมล จันทะรัตน์)

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2553  น้อมจิตวันทา บูชาคุณครู กตัญญูกตเวที (นายกันทา วงศ์จันทร์ทิพย์)

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2554  เทิดพระเกียรติทั่วหล้า บูชาครูของแผ่นดิน ภูมินทร์ภูมิพล (นางกนกอร ภูนาสูง)

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2555  บูชาครูแห่งแผ่นดิน จอมปราชญ์ศาสตร์ศิลป์ สยามินทร์ ภูมิพล (นางสาวขนิษฐา อุตรโส จาก จังหวัดนครปฐม)

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2556  แปดสิบพรรษา  พระราชินี  ราษฎร์รัฐภักดี ครูศรีแผ่นดิน  (นายสะอาด สีหภาค  จาก จังหวัดศรีสะเกษ) 

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2557  เทิดพระเกียรติทั่วหล้า กตัญญูบูชา แม่และครูแห่งแผ่นดิน (นายธีธัช บรรณะทอง)

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2558  เกียรติครูยิ่งใหญ่ น้อมใจบูชา เลิศล้ำคุณค่า ศรัทธาพระคุณ (เด็กหญิงอนุสรา ชื่นบาล จังหวัดอ่างทอง) 

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2559  อนาคตก้าวไกล ด้วยครูดีมีคุณภาพ  (พลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี) 

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2560  ชาติพัฒนา ด้วยครูดี มีคุณภาพ ศิษย์ซาบซึ้ง ในพระคุณครู (พลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี) 

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2561  ศิษย์ดี ก็ด้วยครูดี มีศรัทธา (พลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี) 

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2562  ครูดี ศิษย์ดี มีพัฒนา ก้าวหน้า สู่เทคโนโลยี (พลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี) 

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2563  ครูไทย รักศิษย์ คิดพัฒนา (พลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี)

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2564  ครูวิถีใหม่ ใส่ใจดิจิทัล สร้างสรรค์ คุณธรรม ประจำชาติ (พลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี)

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2565  พัฒนาครู พัฒนาเด็ก เรียนรู้สู่อนาคต (พลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี)

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2566  ครูดี ศิษย์ดี มีอนาคต (พลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี)

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2567  ครูวางฐานคิด ส่งเสริมศิษย์สร้างสรรค์  (นายเศรษฐา ทวีสิน นายกรัฐมนตรี) 

คำขวัญวันครู พ.ศ. 2568  ครูจุดประกายความฝัน ผลักดันให้กล้าคิด สร้างโอกาสในชีวิตให้เด็กไทย (นางสาวแพทองธาร ชินวัตร)