Gjuha PHP

GJUHA PHP

Ne kete leksion

Sintaksa e gjuhes.
Emrat e variablave
Tipet e variablave
Array
Stringjet
Funksionet mbi stringjet (konkatenimi, substr,strlen,strcmp,nl2br)
Komunikimi me browserin ( echo, objektet REQUEST, GET , POST)
Lidhja me bazen e te dhenave
Ekzekutimi i komandave ne bazen e te dhenave
Kapja e te dhenave rezultante te nje queri ne PHP
Funksionet ne PHP
Kalimi i argumentave si vlere dhe si parameter &

Gjuha PHP

PHP eshe nje gjuhe mjaft popullore si gjuhe skriptimi ne server e perfshire ne HTML.

Kodi PHP vendoset midis <?php dhe ?>

Eshte ndertuar bazuar ne Perl: prandaj eshte e ngjashme me Perl, C, Java

Funksionon si me webserver edhe me prompt - CLI

Disa nga vetite kryesore te PHP :

Variablat kane tipe dinamike dhe nuk ka nevoje te deklarohen
Array shume dimensionale
Support per GET dhe POST te http dhe punon lehstesisht me database.
Suporton klasat dhe objektet
Suporton sesionet dhe cookiet

Ne dallim nga

JavaScript

PHP ekzekutohet ne server !

Nese ne browser mund ta shohim

kodin javascript , kodin PHP nuk do ta shohim dot pasi ne browser dergohet rezultati(outputi) i ekzekutimit

ne server

te kodit PHP .

Kur beni nje perkese per nje skedar PHP merrni si rezultat nje html i cili ndertohet duke ndjekur rregullat e meposhtem:

Serveri e lexon skedarin PHP rresht per rresht duke nisur nga fillimi.

Serveri thjesht kopjon kodin html qe gjen ne faqe

Kur gjen kod php e ekzekuton ate dhe zevendeson kodin me rezultatin e ekzekutimit

Keshtu procesohet skedari php nga fillimi ne fund

Per shembull

Kodi faqa PHP , kodi i te ciles afishohet me poshte ne te majte pas ekzekutimit ne server do te rezultonte ne kodin HTML te afishuar me poshte ne te djadhte. Vini re qe ne kodin qe i shkon browserit nuk ekziston kod PHP.

FAQA PHP ne server

<html>

<head>

<title>shembull 2</title>

<?php

$name=“Endri”;

</head>

<body>

<b>

<?php

echo “Pershendetje ”.$name;

</b>

</body>

</html>

pas ekzekutimit, kodi qe shkon ne browser

<html>

<head>

<title>shembull 2</title>

</head>

<body>

<b>

Pershendetje Endri

</b>

</body>

</html>

Disa rregulla sintaksore te gjuhes PHP

Variablat ne PHP fillojne me shenjen e dollarit $.

Emrat jane Case sensitive.

Emrat ndjekin te njejtat te rregulla si javascript

Emri duhet te filloje me nje shkrojne ose underscore.

Shembujt e meposhtem ilustrojne rregullat per emrat

<?php

$var = "Bob";

$Var = "Joe";

echo "$var, $Var"; // afishon "Bob, Joe"

$4site = 'not yet'; // gabim; fillon me nje numer

$_4site = 'not yet'; // ne rregull; fillon me underscore

$täyte = 'mansikka'; // ne rregull; 'ä' eshte ASCII 228.

Tipet e te dhenave ne PHP

PHP ka disa tipe te dhenash, nder te cilet jane tipet e meposhtem;

Boolean,
integer (zakonisht 32 bits)
floating point numbers
stringje
(associative) arrays (shume me fleksibel se ne Java),
Klasat
Resources dhe
NULL varialbla pa vlere. Nepermjet funksionit isset($v) kontrollohet nese nje variabel ekziston

Tipi i te dhenave Boolean

Ka dy vlera te mundshme : true dhe FALSE

Me vleren false jane ekuivelente vlerat e meposhtme:

Vlera integer 0
Vlera float 0.0
Stringu bosh ””
Vlera NULL
Nje array me zero elemente

Te gjithe vlerat e tjera konsiderohen true

Stringjet

Permbajne karaktere 8 bit. Stringjet rrethohen me thonjeza dyshe ose me thonjeza teke. Nese stringu rrethohet me thonjeza dyshe , thnonjeza teke mund te jete nje katakter perberes i stringut normalisht dhe anasjelltas nese stringjet jane te rrethuar nga thnonjeza teke thonjeza dyshem und te jete element perberes i stringut pa patur nevoje per karaktere speciale.

Per shembull :

$str = "A single quote is ’, right?";

$str = ’A double would be "!’;

Ndersa nese ne nje string duhet te permbaje nje thonjeze te te njejtit lloj me ato qe rrethojne stringun atehere ky konsoderohet si karakter i vecante dhe eshte e nevojshme te paraprihet nga \.

Stringjet mund te zgjaten ne disa rreshta.

Funksione mbi stringjet

Per konktateminim e stringjeve perdoret operatori .(pike), psh: echo "One" . " and " . "two";

Funksionet ltrim, trim, rtrim eliminojne hapesirat boshe ne filliim dhe ne fund te stringut.

Funkstioni strlen kthen gjatesine e stringut te matur sipas numrit te simboleve qe ai permban.

Funksionet strtolower, strtoupper e konvertojne nje string perkatesisht ne shkronja te vogla e te medha.

Funksioni int strcmp ( string str1, string str2) (-1, 0, 1) krahason dy stringje, Nese ai kthen vleren 0 atehere stringjet jane te barabarte.

Funksioni string substr ( string string, int start [, int length]) kthen nje pjese te stringut.

Funksioni nl2br konverton simbolet newline ne nje string (<ENTER> ne tagun HTML qe detyron tekstin te afishohet ne rresht te ri <br>

Operatoret aritmetike

Strukturat e kontrollit ne PHP

Jane te ngjashme me gjuhe te tjera te programimit si Java dhe C:

Sintaksa e tyre eshte si me poshte:

if (cond) {....} opional else {....}
for(init; cond; inc) { .... }
while (cond) { .... }
do {...} while (cond)
switch case

Nepermjet shembujve te meposhtem do te ilustrojme perdorimin e strukturave te mesiperme te kontrollit:

Shembull if (cond) {....} opional else {....}

<?php

if ($a > $b) {

echo "a eshte me e madhe se b";

} elseif ($a == $b) {

echo "a eshte e barabarte me b";

} else {

echo "a eshte me e vogel se b";

}

Shembull for(init; cond; inc) { .... }

<?php

/* shembull 1 */

for ($i = 1; $i <= 10; $i++) {

echo $i;

}

/* shembull 2 */

for ($i = 1; ; $i++) {

if ($i > 10) {

break;

}

echo $i;

}

/* shembull 3 */

$i = 1;

for (; ; ) {

if ($i > 10) {

break;

}

echo $i;

$i++;

}

/* shembull 4 */

for ($i = 1, $j = 0; $i <= 10; $j += $i, print $i, $i++);

Shembull while (cond) { .... }

<?php

/* shembull 1 */

$i = 1;

while ($i <= 10) {

echo $i++; /* the printed value would be

$i before the increment

(post-increment) */

}

/* shembull 2 */

$i = 1;

while ($i <= 10):

echo $i;

$i++;

endwhile;

Shembull do {...} while (cond)

<?php

$i = 0;

do {

echo $i;

} while ($i > 0);

<?php

do {

if ($i < 5) {

echo "i is not big enough";

break;

}

$i *= $factor;

if ($i < $minimum_limit) {

break;

}

echo "i is ok";

/* process i */

} while (0);

Shembuj switch case

Shembull 1

<?php

if ($i == 0) {

echo "i eshte e barabarte me 0";

} elseif ($i == 1) {

echo "i eshte e barabarte me 1";

} elseif ($i == 2) {

echo "i eshte e barabarte me 2";

}

/* i njejti funksionalitet me Switch */

switch ($i) {

case 0:

echo "i eshte e barabarte me 0";

break;

case 1:

echo "i eshte e barabarte me 1";

break;

case 2:

echo "i eshte e barabarte me 2";

break;

}

Shembull 2

<?php

switch ($i) {

case "molle":

echo "i eshte molle";

break;

case "dardhe":

echo "i eshte dardhe";

break;

case "pjeshe":

echo "i eshte pjeshke";

break;

}

Array(Matricat) ne PHP

Array ne PHP lidhin emrat me vlera. KJo menyre ruajtje

eshte e pershtatshme per shume perdorime dhe mund te trajtohet si:

nje matrice normale
nje vektor (matrice njedimensionale
nje hash table
nje fjalor
nje bashkesi (collection)
nje steve
nje rradhe
nje peme

Duke qene se vlera te nje array mund te jene array te tjere , eshte gjithashtu e mundur qe te ndertojme array

multidimensionale.

Vlerat mund te jene te ndryshme brenda te njejtit array ndaj themi qe

array jane heterogjen.

Celesat e array mund te jene vetem strings ose integers.

Deklarimi i nje array()

array( celes => vlere

, ...

)

// celesi mund te jete vetem integer ose string

// value mund te jete nje vlere e cfaredo tipi

Ka nje konstrukt te gjuhes PHP qe mund te perdoret per te krijuar nje array array()i cili merre si parameter nje numer cfaredo me cifte celes(emer)

=> vlere te ndara me presje.

Per shembull

<?php

$arr = array("food" => "apple", 12 => true);

echo $arr["food"]; // afishon apple

echo $arr[12]; // afishon 1

Vlerat e nje array (jo celesat) te jene array te tjere.

Per shembull:

<?php

$arr = array("njearray" => array(6 => 5, 13 => 9, "a" => 42));

echo $arr["njearray"][6]; // afishon 5

echo $arr["njearray"][13]; //

afishon

echo $arr["njearray"]["a"]; //

afishon

Nese nuk speciffikohet celesi ne momentin e krijimit te arrayt atehere PHP e llogarit automatikisht duke marre vleren INT te rradhes duke i shtuar celesit INT me vleren me te madhe 1.

Per shembull

<?php

// Ky array eshte i njejte ...

array(5 => 43, 32, 56, "b" => 12);

// ...me kete array

array(5 => 43, 6 => 32, 7 => 56, "b" => 12);

Puna me Array

Pas krijimit te array mund te shtojme e te modifikojme vlerat e tij sipas nevojes.

Shembulli i meposhtem ilustron perdorimin e array

<?php

$arr = array(5 => 1, 12 => 2);

$arr[] = 56; // Kjo komande eshte njelloj si $arr[13] = 56;

$arr["x"] = 42; // Shtojme nje element te ri ne array

// me celesin "x"

unset($arr[5]); // Fshin nje element te array

unset($arr); // Fshin te gjithe array

Inkludimi i skedareve (include, require,include_once,require_once)

Sintaksa : include(file_url);

require

(file_url);

include_once(file_url);

require_once(file_url);

require() eshte identik me include() me ndryshimin qe nese ka ndonje gabim prodhon nje error , ndersa include prodhon nje warning. Kjo do te thote qe nese inkludojme nje skedar path i te cilit nuk eshte i sakte ( ose skedari nuk gjendet) nese kemi perdorur include do te afishohet nje warning por faqa dot e vazhdoje ekzekutimin e saj , ndersa nese kemi perdorur nje require faqa nuk do te vazhdoje ekzekutimin.

Per shembull, faqa php :

<?php

require("kot.php");

<html>

<head>

<title>Include vs Require</title>

</head>

<body>

Sot eshte nje dite e bukur!

</body>

</html>

nuk do te afishonte asgje ne browser.

Ndersa faqa:

Per shembull, faqa php :

<?php

include("kot.php");

<html>

<head>

<title>Include vs Require</title>

</head>

<body>

Sot eshte nje dite e bukur!

</body>

</html>

Do te afishonte:

Sot eshte nje dite e bukur!

Qe te dy komandat include dhe require kane versionin e tyre perkatesisht include_once dhe require_once, qe mundeson inkludimin vetem heren e pare te nje skedari. Pra nese skedari eshte inkluduar njehere dhe haset nje tjeter komande per inkludimin e skedarit ne te njejten faqe , kjo komande injorohet.

Komunikimi me kodin PHP

Nje script PHP ka nevoje per input dhe n

e program kemi nevoje per te kapur keto vlera.

Vlerat e futura nga perdoruesi ne nje faqe kapen nepermjet variablave te vecante

$_GET, $_POST, $_COOKIE, $_FILES.

Ne metoden GET kalohen cifte emer vlere

Psh

http://www.google.com/search.php?id=knor&n=10

if ($id==$_GET[’id’])

echo "User id”. $id. “was defined";

else

die "No user id";

Faqa e meposhtme ilustron menyren se si kapen vlerat e inputeve te perdoruesit ne kodin PHP

Name: <input type="text" name="username"><br>

Email: <input type="text" name="email"><br>

</form>

<?php

If (isset($_REQUEST[‘submit’])

{

echo $_POST[’username’]; // nese forma eshte bere submit me POST

echo $_REQUEST[’username’]; //nese forma eshte bere submit me POST ose me GET

echo $_REQUEST['email’]; //

nese forma eshte bere submit me GET

}

Lidhja me bazen e te dhenave

PHP ka “built in database operations” me disa baza te dhenash si

per mySQL dhe DBMS te tjere jane te ngjashem.

Lidhja me DB

mysql_connect("host", "login", "password"))

or die("Could not connect.");

mysql_select_db("carbase") or

die (mysql_error());

Disa veprime baze ne bazen e te dhenave

Shembull 1 - check login

<?php

$u=$_REQUEST[‘username’]; //une

$p=$_REQUEST[‘password’]; // sot

$q=“select * from perdoruesit where username=‘”.$u.”’ and password=‘ ”.$p.” ’ ”;

/* Vlera e stringut – sql dinamike

select * from perdoruesit where username = ‘une’ and password=‘sot’ */

$res=mysql_query($q)

//n mysql_query ekzekuton komanden ne DB

or die(“nuk ecen”);

if ($rec=mysql_fetch_array($res))

{

echo “welcome ”.$u;

}

else

{

echo “username password nuk jane te sakte”;

echo “<a href=‘login.php’>kliko per tu loguar perseri</a>”;

}

Shembull 2 - Afisho listen e studenteve

<?php

$q=“ select * from studente where

qyteti=‘ ”.$_REQUEST(“qyteti”).” ’ order by emri,mbiemri ”;

$res=mysql_query($q)

or die(“nuk ecen”);

while $rec=mysql_fetch_array($res)

{

echo $rec[“emri”].” ”.$rec[“mbiemri”];

echo “<br>”;

}

Funksionet ne PHP

Deklarimi i funksioneve:

<?php

function f ($arg_1, $arg_2, ..., $arg_n) {

echo “Funksion shembull.\n";

$retvat="100";

return $retval;

}

Emrat e funksioneve jane case insensitive.

Mund te ktheni disa vlera nga nje funksion duke kthyer nje array.

Si default funksionit

i kalohen

argumentat si vlere.

Nese duam qe ti kalojme nje argument si reference (ndryshimi et ruhet edhe jashte funksionit) atehere emri i argumentit do te paraprihet me shenjen &.

Per shembull funksioni i meposhtem i shton nje stringu ne fund nje pike cuditese !

<?php

function shto_pike_cuditese (&$string) { $string .= "!"; }

Shembull te nje funksioni qe afishon studentet

<?php

//mendohet qe tashme jemi lidhur me DB dhe kemi perzgedhur DB

function afisho_studente ()

{

$q=“ select * from studente where

qyteti=‘ ”.$_REQUEST(“qyteti”).” ’ order by emri,mbiemri ”;

$res=mysql_query($q)

or die(“nuk ecen”);

while $rec=mysql_fetch_array($res)

{

echo $rec[“emri”].” ”.$rec[“mbiemri”];

echo “<br>”;

}

//tashme sa here na duhet et afishojme listen e studenteve mund te therrasim funksionin qe ndertuam

$x=

afisho_studente ();

//ne $x kapet vlera qe kthen funksioni ndonese nuk perdoret

Shembull 1

Ndertoni nje faqe PHP me nje tabele me disa rreshta ne menyre te tille qe nese klikohet mbi nje rresht te tabeles te afishohet nje alert qe na tregon numrin e rreshtit ku klikuam

Baza teorike:

Integrimi i HTML,PHP dhe Javascript

Zgjidhje

<html>

<head>

<title>shembull 2</title>

<script language="JavaScript">

function whereami(i)

{

alert('Jeni ne rreshtin e '+i);

}

</script>

<?php

$name='Endri';

</head>

<body>

<b>

<?php

echo 'Pershendetje '.$name;

</b>

<?php

$n=6;

echo '<table width="300" border="1">';

for($i=1;$i<$n;$i=$i+1)

{

echo ' <tr onClick="javascript:whereami('.$i.');" onMouseOver="this.bgColor=\'#FF6633\'" onMouseOut="this.bgColor=\'#FFFFFF\'" >

<td>'.$i.'</td>

<td>URL '.$i.'</td>

</tr>

}

echo '</table>';

</body>

</html>

Faqa PHP do te prodhonte nje afishim te tille ne nderfaqen grafike te browserit

Ndersa kodi HTML dhe Javascript i gjeneruar, i cili shkon ne browser do te ishte:

<html>

<head>

<title>shembull 2</title>

function whereami(i)

{

alert('Jeni ne rreshtin e '+i);

}

</script>

</head>

<body>

<b>

Pershendetje Endri</b>

</tr>

</tr>

</tr>

</tr>

</tr>

</table></body>

</html>

Shembull 2

Ndertoni nje tabele shahu. Nese klikohet mbi elemente e tabeles se shahut duhet te na paraqitet nje alert qe na tregon se ku ndodhemi.

Baza teorike:

Integrimi i HTML,PHP dhe Javascript

Zgjidhje

<html>

<head>

<title>shembull 2</title>

function whereami(i,j)

{

alert('Jeni ne rreshtin e '+i+'ne kollonen e '+j);

}

</script>

<?php

$name='Endri';

</head>

<body>

<b>

<?php

echo 'Pershendetje '.$name;

</b>

<?php

$n=8;

$m=8;

echo '<table width="400" border="1">';

for($i=1;$i<=8;$i=$i+1)

{

echo ' <tr >';

for($j=1;$j<=8;$j++)

{

echo ' <td width="50" height="50" onClick="javascript:whereami('.$i.','.$j.');"';

if ((($i+$j)%2)==0)

{

echo 'bgColor="#000000"; >';

}

else

{

echo 'bgColor="#FFFFFF"; >';

}

echo '</td>

}

echo '</tr>';

}

echo '</table>';

</body>

</html>

Rezultati do te ishte si ne figuren e meposhtme:

Kodi HTML, Javascript qe shkon ne browser eshte:

Shembull -Kodi spagheti

Perzierja e PHP dhe HTML

Shembulli:

<html>

<head>

<title>PHP , HTML Spagheti mode</title>

</head>

<body>

<thead>

<tr>

<td>Artikulli</td>

</tr>

</thead>

<tbody>

<?php

for($i=1;$i<10;$i++)

{

<tr>

</tr>

<?php

}

</tbody>

</table>

</body>

</html>

Do te afishonte ne GUI e browserit:

Kodi HTML qe dergohet ne browser:

USHTRIM - DETYRE

Ndertoni nje faqe PHP qe afishon nje tabele 8,8, ne te cilen do te ngjyrosen vetem elementet e diagonales me nej ngjyre te preferuar nga Ju. Nese klikohet ne ndonje nga elementet e diagonales (jo te te gjithe elementet e tabeles) duhet te shfaqet nje alert qe na tregon koordinatat e qelizes ku kemi klikuar

Page updated

Report abuse