ข้อมูลพื้นฐาน

บ้านบ่อหิน หมู่ 4

เปิดตำนานประวัติศาสตร์         บ้านพยาก

                       เชียงตุง  กับ  เชียงใหม่    มีความสัมพันธ์เกี่ยวข้องกันอย่างใกล้ชิดเปรียบเสมือน “ บ้านพี่เมืองน้อง”  กัน   และเมืองเชียงตุงหรือแคว้นเชียงตุงในสมัยราชวงศ์มังรายตอนต้น   ก็เป็นดินแดนที่อยู่ภายใต้อิทธิพลของแคว้นล้านนา    ดังจะเห็นได้ว่ากษัตริย์เชียงใหม่ได้ส่งพระโอรสไปปกครองเมืองเชียงตุงและสืบ เชื้อสายราชวงศ์ต่อมา

                        เมืองเชียงตุง    อดีตเป็นส่วนหนึ่งของเมืองล้านนารัฐเชียงใหม่   ตามประวัติศาสตร์นับตั้งแต่  ด่านชายแดนแม่สายซึ่งถูกขีดแบ่งกั้น  ประเทศไทย  -  ประเทศพม่า     เมื่อ   พ.ศ.   ๒๔๓๕ฝ่ายรัฐบาลไทยในขณะเวลานั้น  พยายามเจรจาขยับพรมแดนไทยอยู่เหนือขึ้นไปถึงดอยมังคะโล  และแม่น้ำรวก  แต่ก็ไม่มีผลเพราะอังกฤษพอใจที่จะใช้น้ำ แม่สาย   เป็นพรมแดน    นับแต่นั้นมาชาวไทขึนหรือไทยเขิน    แห่งเมืองเชียงตุงก็ตกอยู่ในเขตพม่า    การเดินทางเข้าสู่เชียงตุงใช้ถนนสายท่าขี้เหล็ก-เชียงตุง     ซึ่งเป็นเมืองในหุบเขาระยะทางประมาณ   ๑๖๑  กิโลเมตร        เป็นเส้นทางที่ยากลำบากจึงต้องใช้เวลาในการเดินทางประมาณ   ๗ - ๘  ชั่วโมง        ก่อนจะถึงเมืองเชียงตุงหรือแคว้นเชียงตุงจะผ่านเมืองโก   เมืองเล็กๆ    ที่ขึ้นกับเมืองเชียงตุง         โดยมี   พระยาปราบสงคราม  ( พญาผาบ )เป็นเจ้าเมืองขณะนั้น     ซึ่งพระยาปราบสงคราม     ก่อนนั้นเป็นถึงแม่ทัพเมืองเชียงใหม่แคว้นล้านนาพ.ศ.  ๒๔๓๒     แต่ได้ทำการกบฏ ( กบฏพญาผาบ )     ต่อผู้ปกครองรัฐเชียงใหม่   สาเหตุเนื่องจากไม่พอใจในนโยบายของรัฐเชียงใหม่     ที่เอาระบบการเก็บภาษีแบบใหม่มาใช้      เกิดการกดขี่ข่มเหงรังแกราษฎร   จึงรวบรวมผู้ก่อการกบฏ  เช่น   แคว่น และ แก่บ้าน      ดังนี้    พญาขัติยะ (แคว่นแม่คือ)ท้าวยาวิไชย (แก่บ้านป่าบง)   พญารัตนคูหา (แก่บ้านถ้ำ)   พญาจินใจ (แคว่นจ๊อมหรือหนองจ๊อม)พญาชมภู (แก่บ้านหัวฝาย)  ท้าวเขื่อนคำ (แคว่นกอกหม่น)   และท้าวขัด   ท้าวใจ   ท้าวเขื่อนแก้ว ท้าวเทวราช    ท้าวขันคำ     แสนเทพสุรินทร์    เป็นต้น          เมื่อทำการกบฏก็พ่ายแพ้จึงจำเป็นต้องเดินทางเข้าพึ่งเจ้าเมืองเชียงตุง   จนได้เป็นเจ้าเมืองโก   ในเวลาต่อมา    ตลอดเส้นทางไปเมืองเชียงตุงจะประกอบด้วยหัวเมืองต่างๆ  ที่ขึ้นกับเมืองเชียงตุง  เช่น    เมืองลา    เมืองหลวย    เมืองยู้    เมืองวะ

เมืองเลน    เมืองขอน    เมืองยอง    เมืองลวง    ฯลฯ      รวมถึง    “ เมืองพยาก ”

                     เมืองพยาก       ปัจจุบันกลายเป็นอาณาเขตปกครองของประเทศพม่า     หลังจากที่ประเทศอังกฤษซึ่งปกครองพม่าขณะนั้น    ต้องการเอาน้ำแม่สายเป็นเขตแบ่งปันพรมแดนมีอาณาเขตเป็นที่ราบกว้าง     มีชุมชนหนาแน่นอยู่ประมาณกิโลเมตรที่  ๘๔     และตั้งอยู่กึ่งกลางระหว่างเมืองท่าขี้เหล็ก  กับ  เมืองเชียงตุง    มีทางแยก  ๒  ทางใหญ่ทางสายหนึ่งไปสู่เมืองเชียงตุง    เมืองลา     ต้าลั่ว    เชียงรุ่ง   ส่วนอีกสายหนึ่งไปสู่เมืองยู้    เมืองหลวย    เมืองเชียงรุ่ง   เมืองยอง   เมืองลวง   มีค่ายทหารพม่าตั้งอยู่ ๒ ค่าย     ปัจจุบันมีผู้คนน้อยกว่าเมืองเลนประชาชนใช้ภาษาไทขึนหรือไทเขินเป็นภาษา ถิ่น   และมีภาษาพม่าเป็นภาษาราชการ   มีวัดที่เก่าแก่สวยงาม คือ  “ วัดเวียงใหม่ ”  เป็นวัดซึ่งมีอุโบสถไม้อยู่ในน้ำสวยงามมาก    และมี  “ วัดเวียงเก่าเมืองพยาก ”  เป็นวัดหลวง    มีพระวิหารใหญ่โตสวยงาม     ผู้คนมีน้ำใจงดงาม    มีวัฒนธรรมเก่าแก่ของชาวไทยล้านนาเรา    ที่น่าสนใจอยู่มากมาย    ฯ

                ครั้นในสมัยพระเจ้ากาวิละ     ยุค  “ เก็บผักใส่ซ้า   เก็บข้าใส่เมือง ”  ( การรวบรวม )ก่อนที่อังกฤษจะประกาศแบ่งแยกพรมแดนอย่างเป็นทางการ     ชาวเมืองพยาก -  เชียงตุงในขณะนั้น    บางส่วนได้ถูกกวาดต้อนจากเมืองพยาก   ซึ่งเป็นอาณาเขตของประเทศไทยเดิม   มาไว้ที่แคว้นล้านนา

รัฐเชียงใหม่      และตั้งหลักปักฐานสืบบ้านต่อเมืองตั้งแต่บัดนั้นเป็นต้นมา     ถิ่นฐานที่ตั้งปัจจุบันอยู่ที่     อำเภอดอยสะเก็ด  -  อำเภอสันทราย     จังหวัดเชียงใหม่      ตั้งชื่อหมู่บ้านว่า  บ้านพยากหลวง  หมู่ที่ ๖ ต.ตลาดขวัญ  อ.ดอยสะเก็ด  , บ้านพยากน้อย    หมู่ที่  ๖   อ.สันทราย    ,   บ้านพยากดอนแก้ว หมู่ที่ ๑     และ  บ้านพยากบ่อหิน  หมู่ที่  ๔   ต.ตลาดขวัญ  อ.ดอยสะเก็ด   ไม่ห่างไกลกัน   ตามลำดับ 

ข้อมูลประชากร

เขตติดต่อ

หน่วยงานในตำบล