Zwemfeesten in Stasegem

De zwemfeesten aan de vaart, tijdens de kermis van Stasegem, waren jaren een groot succes. 

Er is een tijd geweest dat Stasegem te klein was voor de vele kijklustigen uit de streek die met de plaatselijke kermis, de laatste zondag van augustus, naar de toenmalige ophaalbrug kwamen afgezakt om er de jaarlijkse zwemfeesten bij te wonen. Deze alomgekende zwemfeesten, die wegens het oorlogsgebeuren moesten worden stopgezet, kregen opnieuw hun plaats op de kermisaffiche op zondag 26 augustus 1945. Een drietal Stasegemse dorpsfiguren, Achiel Vercruysse, Raymond Ruysschaert en Jules Decock, bijgestaan door secretaris Frans Deryckere, stonden in voor de organisatie. Frans Raes werd secretaris vanaf 1950. Frans was niet alleen koster-orgelist (van vader op zoon) maar ook vele jaren betrokken bij zowat alles wat reilde en zeilde in Stasegem, van zangkoor en toneel tot wielerwedstrijden en de plaatselijke verkoopsdagen.

De zwemfeesten speelden zich dus af rond de ophaalbrug aan de vaart. Aan die brug waren toen 4 café's: de Polka, 't Schipke, 't Zwijntje en de Kaai. Iets verder langs de vaart was er ook nog café de Nachtegaal, inmiddels ook verdwenen. Er was een uitgebreid programma met afwisselend wedstrijden en attracties als mastklimmen en eendenpakking. Er werd ook ieder jaar iemand ingehuurd, namelijk de 'rosten', die spectaculaire duiksprongen maakte van bovenop de brugconstructie. Bijzonder was ook dat ze telkens een mooie prijzenpot konden aanbieden. Vaste sponsers waren de brouwerij van Stasegem, de KKS (katoenspinnerij) en de AFW (fluweelweverij). Het overige werd opgehaald bij plaatselijke neringdoeners, vooral bij de vele café's die er toen waren. De vrijwilligers die de sponsorgelden gingen ophalen kwamen dikwijls dagen na één 'goed geladen' naar huis. De Harelbeekse fanfare 'Eendracht en Vrijheid' was jaarlijks van de partij en dit voor een pintje en een broodje.

Vele wedstrijden werden gewonnen door de plaatselijke zwemvedette Frans Coopman. Hij was de zoon uit café 't Schipke en was zeer goed getraind. Hij is echter nooit lid geworden van een zwemclub; de wedstrijden in Stasegem waren immers voorbehouden voor niet-clubzwemmers. Op het einde van het zwemfeest zakten veel mensen af naar het dorp en de kermiskramen. In café Brouwershof huurden ze die dag speciaal een draaiorgel in om de ambiance en de commerce aan te zwengelen. 

Frans bewaart nog een archiefmap met affiches, verslagen en brieven. Zo zit er een brief bij uit 1950 van de toenmalige directeur van de KKS, die weigerde nog langer te sponseren omwille van een staking die toen was uitgebroken in zijn bedrijf. Heel wat mensen van het dorp werkten daar toen. Frans probeerde met een diplomatische brief de bedrijfsleider tot inkeer te brengen, tevergeefs  echter, hij was onverbiddelijk. Dit betekende ook, vanaf dan nog meer geld ophalen bij de plaatselijke winkels en herbergiers... 

Frans was tijdens zijn beroepsloopbaan ook bediende bij de AFW en herinnert zich nog levendig hoe druk het wel was in de omgeving van het kanaal tussen Stasegem en Kortrijk. Alleen al in de KKS en de AFW werkten toen wel een 1.000 tal mensen. Er waren nog tal van andere bedrijven in de omgeving en bijna iedereen verplaatste zich nog met de fiets.

Dit specifieke gedeelte van het Stasegemse kermisgebeuren zou tot 1962 ononderbroken op het feestprogramma voorkomen. Bij gebrek aan financiële middelen en door verminderde publieke belangstelling viel de organisatie ervan uiteindelijk letterlijk in het water en daardoor verloor Stasegemkermis veel van haar pluimen.

Niet veel later kwamen trouwens de graafmachines en werd het kanaal verlegd. De oude bedding werd opgevuld en bebost. De ophaalbrug verdween en gans de omgeving verloor haar typische karakter. Jammer dat deze evolutie ook de band tussen Stasegem en de vaart langzaam heeft doen verdwijnen.