shishi

Japońskie festiwale (matsuri) - Shishi

1. Shishi-mai, czyli przeganiający zło „taniec lwa”

Taniec shishi zwany shishi-mai lub shishi-odori—tłumaczony najczęściej na język angielski jako taniec lwa, choć również nazywany tańcem psa, jelenia lub dzikiej świni—jest popularny nie tylko w Japonii i niektórzy twierdzą, że przywędrował do Japonii z Chin. Shishi jest zwierzęciem mitycznym i łączy w sobie szereg sprzecznych cech. Istnieją różne lokalne tradycje w wyglądzie reprezentującej go maski (zobacz http://nohmask21.com/eu/shishi06.html). Niekiedy przypomina lwa lub tygrysa, lecz często ma jelenie rogi. Innym razem przypomina psa lub dzika. Jego nazwa wywodzi się z chińskiego znaku, który znaczy bestia, jeleń, dzika świnia.

W tańcu zwykle bierze udział para shishi o wyraźnych cechach męskich i żeńskich ubrana w bardzo charakterystyczny kostium, na który składa się długi szeroki rękaw zakończony drewnianą głową, w którym ukrywa się jeden lub dwóch tancerzy (foto 1). Często jednak taniec jest wykonywany przez jednego lub wielu shishi.

Taniec ten wykonuje się na terenach świątynnych przy różnych okazjach, choć najbardziej znaną okazją jest początek roku. Jest on traktowany jako pewien rodzaj egzorcyzmu wypędzającego zło i jest wykonywany z myślą o zapewnieniu ludzkiej społeczności dobrego losu w nowo-podejmowanych działaniach. Taniec ten jest również ściśle powiązany z cyklem rolniczym i wykonuje się go często wiosną i latem z intencją przepędzenia chwastów niszczących plony lub dzikich zwierząt i niektórzy twierdzą, że dlatego taniec ten nazywa się tańcem tygrysa lub lwa, choć zwierzęta te w Japonii nie występują. Taniec ten jest również wykonywany celem ochrony ogniska domowego przed złem i podczas ludowych festiwali tancerze noszący maski shishi biegają od domu do domu przeganiając złe duchy i następnie wracają do tych domów po szklaneczkę sake. Towarzyszy temu wkładanie głowy do „paszczy” shishi, co dobrze wróży i ma przynieść powodzenie.

Na charakterystyczny kostium shishi składa się szeroki rękaw zakończony drewnianą głową, w którym ukrywa się jeden lub dwóch tancerzy

Shisishimai—kostium shishi

2-9. Shishimai—taniec shishi wykonywany przed głównym sanktuarium

shintoistycznej świątyni Yasaka Jinja (grudzień 2007)

10-11. Po wykonaniu tańca tancerki mieszają się z tłumem wiernych odwiedzających świątynię,

którzy wkładają głowę w otwartą ‘paszczę’ shishi. Odbywa się to w nastroju rozbawienia i religijnego respektu.

12-13. Tancerki z shishi pozują do fotografii

2. Tetsu-gashira-mai, czyli przeganiający zło „taniec głowy smoka”

Istnieje taniec podobny do shishi-mai zwany tetsu-gashira-mai „taniec głowy smoka”, w którym używa się rekwizytu smoka niesionego przez tancerzy. Na przedstawionych niżej fotografiach wyraźnie widać jelenie rogi japońskiego smoka.

Dekoracja na jednej z popularnych

ulicy handlowych (Osaka)

Rekwizyt teatralny znajdujący się

w Tetsu Kagura Museum

3. Shishi-koma-inu, strzegące świątyni „koreańskie psy”

U wejścia do świątyni lub wewnątrz po obu stronach ofiarnego ołtarza znajdują się często pary posążków zwane shishi-koma-inu, ‘koreańskie psy’, jeden z ustami otwartymi, drugi zamkniętymi, pełniące rolę strażników świętego miejsca. Znajdują się one również przed wejściem do świątyni buddyjskich i są niekiedy interpretowane jako reprezentujące narodziny i śmierć.