Generała Władysława Andersa
Tytuł: Generała Władysława Andersa
Odsłonięty: 1994-06-11
Fundator:
Projekt: Zygmunt Wujek
Wykonanie: Zygmunt Wujek
Lokalizacja: Przy rondzie 100-lecia Odzyskania Niepodległości. wcześniej pomnik znajdował się pomiędzy ul. Zwycięstwa a ul. Andersa [przy światłach]
Opis: Inicjatorami budowy pomnika gen. Władysława Andersa byli kombatanci. Pierwszy pomnik generała wykonany z gipsu patynowanego został postawiony w 1991 roku na miejscu pomnika gen. Karola Świerczewskiego skąd został skradziony. 3 lata później powstał nowy pomnik wykonany z pomnika Świerczewskiego. Wykonany został z białego piaskowca. Z przodu pomnika wkomponowane popiersiem z brązu gen. W. Andersa [do tego celu zostało przetopione popiersie Świerczewskiego], po jego bokach znajdują się symbole: z lewej "Syrenka" [zaczerpnięta z odznaki II Korpusu Polskiego], z prawej żubr [symbol 5. Kresowej Dywizji Piechoty wchodzącej w skład II Korpusu Polskiego]. Poniżej znajduje się znajduje się inskrypcja:
Generał
Władysław
Anders
Na prawy boku znajduje się wyryty symbol 2 Warszawskiej Dywizji Pancernej, poniżej kapliczka z wykonanym w metalu wizerunkiem Matki Boskiej Kozielskiej [obraz Matki Boskiej Kozielskiej przeszedł cały szlak bojowy II Korpusu]. Pod kapliczką widnieje inskrypcja:
W 50-tą
rocznicę Bitwy
O Monte Cassino
1944-1994
Na lewym boku został wyryty symbol 3 Dywizji Strzelców Karpackich, pod nim został umieszczony akt erekcyjny wraz z kamieniem pochodzącym ze wzgórza Monte Cassino zamkniętym w metalowej tubie. Na rogach tylnej ściany zostały wyryte: oznaka specjalna 8 Armii Brytyjskiej [którą otrzymał II Korpus Polski po bitwie pod Monte Cassino] oraz “krzyż z orłem”. Marmurowy głaz zwieńczający pomnik ma przypominać szczyt Monte Cassino.
Akt erekcyjny podczas uroczystości został wmurowany przez Ryszarda Piszczeckiego [prezes koszalińskiego okręgu Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej] oraz Bogdana Krawczyka [Prezydenta Miasta Koszalina]. Osoby biorące udział w ataku na Monte Cassino: Bronisław Kowalski, Władysław Banaś wraz Tomaszem Slepskim [podchorążym Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Obrony Przeciwlotniczej im. por. Mieczysława Kalinowskiego] i Eweliną Saczyńską [harcerką] symbolicznie przecięły wstęgę przed pomnikiem.
W 2014 roku pomnik został odnowiony przez Zygmunta Wujka. Podczas 70. rocznicy bitwy o Monte Casino została symboliczne wstawiona odnowiona kapsuła, zamontowana w łusce armatniej, która znajdowała się z lewego boku Pomnika. Po uroczystości kapsuła trafiła do mieszkania Bogusława Wolfa.
W związku z przebudową ulic Zwycięstwa, Janka Stawisińskiego i Pileckiego Rada Miejska w Koszalinie podjęła Uchwałę nr XIX/262/2016 z dnia 28.04.2016 r. w sprawie zmiany lokalizacji pomnika Generała Władysława Andersa
12 listopada 2018 roku łuska została wmurowana w pomnik. Wmurowania dokonali: Zygmunt Wujek, Bogusław Wolf i Ryszard Wieczorek (żołnierz 8. dywizji Drezdeńskiej). W kapsule znalazły się: odnowiony akt erekcyjny pomnika, historia powstania pomnika oraz garść ziemi spod Monte Cassino.