สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง
องค์ผู้พระราชทานกำเนิดโรงเรียนวิเชียรมาตุ จังหวัดตรัง
สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง
องค์ผู้พระราชทานกำเนิดโรงเรียนวิเชียรมาตุ จังหวัดตรัง
โรงเรียนวิเชียรมาตุถือกำเนิดขึ้นจากพระราชประสงค์ อันกอปรด้วยพระมหากรุณาธิคุณ ของสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง พระบรมราชินีนาถใน พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
จากสมุดหมายเหตุรายวันเล่มแรกของโรงเรียน ถูกบันทึกไว้เป็นความสรุปได้ว่า เมื่อวันที่ ๒๑ สิงหาคม พุทธศักราช ๒๔๕๕ สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ เสด็จประพาสจังหวัดตรัง ประทับพักผ่อนสำราญพระราชอิริยาบถ ณ ตำหนักผ่อนกาย ทรงปรารภว่า พื้นภูมิทำเลตำบลทับเที่ยงนี้เหมาะสมดี ควรมีสถานศึกษาไว้เพาะปลูกปัญญาแก่กุลบุตรกุลธิดาสืบไป จึงได้พระราชทานทรัพย์สินส่วนพระองค์เป็นเงิน ๔,๐๐๐ บาท ให้อำมาตย์โท พระยารัษฎานุประดิษฐ์ (สิน เทพหัสดิน ณ อยุธยา) ผู้ว่าราชการจังหวัดตรัง สร้างโรงเรียนขึ้น และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานนามว่า “โรงเรียนวิเชียรมาตุ” อันมีความหมายถึง สมเด็จพระราชชนนีของพระปรเมนทรมหาวชิราวุธ พระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว
ปีพุทธศักราช ๒๔๕๘ อำมาตย์โท พระยารัษฎานุประดิษฐ์ (สิน เทพหัสดิน ณ อยุธยา) ผู้ว่าราชการจังหวัดขณะนั้น และรองอำมาตย์โท ขุนเพาะนิสัยชอบ (เชื้อ รัชตรัตน์) ธรรมการจังหวัดตรัง ได้ดำเนินการให้มีการก่อสร้างทั้งหมด ๘,๑๕๕ บาท ที่ถนนพัทลุง ตำบลทับเที่ยง อำเภอเมือง จังหวัดตรัง เสร็จเรียบร้อยในเดือนพฤษภาคม พุทธศักราช ๒๔๕๙
ปีพุทธศักราช ๒๔๕๙ นั้นเอง ทางการได้ย้ายศาลากลางจังหวัด จากอำเภอกันตัง มาตั้งที่อำเภอบางรัก และได้ย้ายครู-นักเรียนจากโรงเรียนตรังคภูมิ ซึ่งเป็นโรงเรียนประจำจังหวัดเดิม มาเรียนที่โรงเรียนวิเชียรมาตุ โรงเรียนประจำจังหวัดใหม่ ในวันที่ ๑ พฤษภาคม พุทธศักราช ๒๔๕๙ ซึ่งขณะนั้นกำลังก่อสร้างอาคารบางส่วนอยู่ เมืองตรังที่ตั้งใหม่เจริญขึ้นอย่างรวดเร็ว ประชาชนสนใจการศึกษาอย่างมาก ทำให้โรงเรียนวิเชียรมาตุ ไม่สามารถรับนักเรียนได้พอกับความต้องการ จึงต้องตัดจำนวนนักเรียนส่วนหนึ่งออก ความทราบถึงสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระองค์จึงพระราชทานทรัพย์สินส่วนพระองค์เพิ่มเติมอีกเป็นจำนวน ๖,๐๐๐ บาท สร้างอาคารเรียนหลังที่สองขึ้น พร้อมพระราชทานนาม อาคารหลังนั้นว่า สภาราชินี
เมื่อวันที่ ๑ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๕๙ ทางจังหวัดตรังได้รับโรงเรียนวิเชียรมาตุ เข้าในทะเบียนโรงเรียนของจังหวัดตรัง โดยมีรองอำมาตย์ตรี ซุ่นกิ๊ต สินธวานนท์ เป็นครูใหญ่ อำมาตย์โท พระยารัษฎานุประดิษฐ์ (สิน เทพหัสดิน ณ อยุธยา) ผู้ว่าราชการจังหวัดและรองอำมาตย์โท ขุนเพาะนิสัยชอบ ธรรมการจังหวัดเป็นผู้จัดการ
ปีพุทธศักราช ๒๕๖๐ พระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จพระราชดำเนินเลียบหัวเมืองปักษ์ใต้ได้ผ่านจังหวัดตรัง ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม กระทำพิธีเปิดโรงเรียนวิเชียรมาตุเมื่อวันที่ ๓ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๖๐ มีนายพลโท พระยาสุรินทราชา (นกยูง วิเศษกุล) สมุหเทศาภิบาล กราบบังคมทูลถวายรายงาน มีกระแสพระราชดำรัสตอบ ความว่า
...เรามีความยินดีเป็นอันมากที่ได้มีโอกาสมาเยี่ยมโรงเรียนนี้ ซึ่งเสด็จแม่ของเราได้พระราชทานพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ สร้างขึ้น เป็นสถานที่งดงาม ถือว่าเป็นอนุสาวรีย์อย่างหนึ่งสำหรับพระองค์ สำหรับชาติ และเป็นประโยชน์ในการที่จะเพาะกุลบุตรขึ้นไว้ให้ทำหน้าที่ต่อไป ตามสิทธิที่สมุหเทศาภิบาลได้กล่าวมาแล้ว เราเชื่อว่าถ้าเมื่อเราได้นำความกราบทูลให้ทรงทราบ คงจะทรงพระปิติเป็นอันมาก ในการที่กิจการได้ทำแล้วสำเร็จ ไปสมดังพระประสงค์ ตัวเราก็มีความยินดีและพลอยนิยมในพระราชกุศลนี้ด้วย และในเวลานี้เรามีความยินดีที่ได้มาเป็นผู้แทนพระองค์ในการเปิดโรงเรียนนี้ และขอให้พรแก่บรรดาผู้ที่แนะนำหรือผู้กำกับการศึกษา ตลอดจนครูบาอาจารย์และนักเรียนที่ได้มาศึกษในสถานที่นี้ ขอจงได้มีความเจริญสิริสวัสดิ์พิพัฒน์มงคล และส่วนผู้ที่มีหน้าที่ประสิทธิประสาท วิทยาการ ก็ขอให้ได้เห็นผลตามความตั้งใจของตนเองโดยเร็วพลันทันใด และขอให้ผู้ที่ได้ศึกษาวิชาในโรงเรียนนี้ไป ให้ได้วิชาโดยเป็นประโยชน์ แก่ตัว และแก่ชาติบ้านเมืองต่อไปชั่วกาลนาน
— พระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว
เมื่อจบพระราชดำรัสแล้ว เสด็จพระราชดำเนินทอดพระเนตรภายในอาคารเรียน และทรงมีพระราชดำริว่า อาคารดังกล่าวทาเพียงสีน้ำมันรักษาเนื้อไม้ ทำให้แสงสว่างน้อย จึงทรงพระกรุณาพระราชทานพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ จำนวน ๑,๔๐๐ บาท เป็นค่าใช้จ่ายในการทาสีอาคารเรียนให้งดงาม โดยเสร็จร่วมกับพระบรมราชชนนี
เมื่อ ปี พ.ศ. ๒๔๗๕ จังหวัดตรังได้เปิด โรงเรียนสตรีประชาบาล เป็นโรงเรียนสำหรับกุลธิดาของจังหวัดตรัง ได้ใช้อาคารสภาราชินี เปิดดำเนินการสอนนักเรียนฝ่ายสตรีจนกระทั่ง ปีพุทธศักราช ๒๔๗๘ ได้ย้ายนักเรียนสตรีจากอาคารสภาราชินี ไปอยู่ที่โรงเรียนสตรีประชาบาล และต่อมาได้ใช้ชื่อ อาคารสภาราชินี เป็นชื่อ โรงเรียนสภาราชินี จนถึงปัจจุบัน
โรงเรียนวิเชียรมาตุ ได้รับพระกรุณาธิคุณจากพระบรมวงศานุวงศ์และพระราชวงศ์มาอย่างต่อเนื่องมาตลอด คือ
วันที่ ๑๐ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๔๖๕ พระเจ้าพี่นางเธอ พระองค์เจ้าสุวพักตร์วิไลยพรรณ เสด็จเยี่ยมโรงเรียน เมื่อเสด็จผ่านห้องหรือชั้นใด ครูประจำชั้นนั้นบอกนักเรียนทำความเคารพ ทรงเซ็นสมุดเยี่ยมและทรงมีพระดำรัสถามครูประจำชั้นถึงการเรียน ได้ประทานทรัพย์ไว้บำรุงโรงเรียน ๘๐ บาท
วันที่ ๒๓ มีนาคม ๒๔๗๑ เสนาบดีกระทรวงธรรมการ (มหาอำมาตย์เอก พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าธานีนิวัติ) ตรวจเยี่ยมโรงเรียน พร้อมบันทึกว่า “งานการเท่าที่ได้เห็นเป็นที่เรียบร้อยระเบียบการและหมายเหตุก็ดูดีตามฐานะ”
วันที่ ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๔๗๓ สมเด็จเจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต เสด็จเยี่ยมโรงเรียน พร้อมประทานโต๊ะทำงานสำหรับครูใหญ่ ๑ ตัว และระฆัง ๑ ใบ พร้อมตราสัญลักษณ์และพระนามาภิไธยย่อ “บ.ส.”
วันที่ ๑๗ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๑๐ สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี และ พระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวี เสด็จเยี่ยมโรงเรียนและทรงลงพระนามสมุดเยี่ยมความว่า “ข้าพเจ้ายินดีที่ได้มาเยี่ยมโรงเรียนวิเชียรมาตุ ขอให้โรงเรียนจงเจริญยิ่ง ๆ ขึ้นไป”
พุทธศักราช ๒๕๑๔ โรงเรียนวิเชียรมาตุ ได้เริ่มย้ายนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑ มาเรียนที่อาคารเรียนใหม่ มาอยู่ที่ ถนนตรัง – ปะเหลียน ตำบลโคกหล่อ อำเภอเมือง คือที่ตั้งโรงเรียนวิเชียรมาตุในปัจจุบัน และในปีการศึกษา ๒๕๒๑ โรงเรียนวิเชียรมาตุได้ย้ายเสร็จสมบูรณ์
โรงเรียนวิเชียรมาตุ ได้ถือเอาวันที่ ๑ กรกฎาคม อันเป็นวันที่สร้างโรงเรียนเสร็จและทางจังหวัดรับขึ้นทะเบียนโรงเรียนของจังหวัดเป็นวันกำเนิดโรงเรียน เพื่อรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณอันล้นพ้นของสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ
พุทธศักราช ๒๕๔๙ ในวาระที่โรงเรียนวิเชียรมาตุครบรอบ ๙๐ ปี ศิษย์เก่า ศิษย์ปัจจุบัน และประชาชนต่างน้อมรำลึกในพระมหากรุณาธิคุณที่สมเด็จพระศรีพัชรินทรา บรมราชินีนาถ ทรงมีคุณูปการต่อโรงเรียน จึงได้จัดสร้างพระราชานุสาวรีย์ เพื่อถวายสักการบูชา โดย ฯพณฯ พลอากาศเอกกำธน สินธวานนท์ องคมนตรี ซึ่งเป็นบุตรของหลวงบริหารสิกขกิจ ( ซุ่นกิ๊ต สินธวานนท์) ครูใหญ่คนแรกของโรงเรียน เป็นประธานในพิธีวางศิลาฤกษ์
วันที่ ๒๗ มิถุนายน พุทธศักราช ๒๕๕๐ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี กรมหมื่นสุทธนารีนาถ เสด็จเป็นประธานในพิธีเปิดพระราชานุสาวรีย์
วันอาทิตย์ที่ ๓ กรกฎาคม ๒๕๕๙ เวลา ๑๔.๒๙ น. พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี กรมหมื่นสุทธนารีนาถ เสด็จทรงวางศิลาฤกษ์ อาคารอนุสรณ์ ๑๐๐ ปี วิเชียรมาตุ และทรงเปิดอาคารเฉลิมพระเกียรติ ๑๕๐ ปี “ฉัฐบดินทรบรมราชชนนี”
ประวัติโรงเรียน (ออนไลน์). http://wch.ac.th/word/history/.
โรงเรียนวิเชียรมาตุ (ออนไลน์). https://th.wikipedia.org/wiki/โรงเรียนวิเชียรมาตุ.
พิพิธภัณฑ์เฉลิมพระเกียรติ สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ โรงเรียนวิเชียรมาตุ
งานสวนพฤกษศาสตร์โรงเรียนวิเชียรมาตุ จังหวัดตรัง
188 หมู่ 12 ถนนตรัง-ปะเหลียน ตำบลโคกหล่อ อำเภอเมือง จังหวัดตรัง