การสังคายนา
ความหมายของการสังคายนา
การสังคายนา หมายถึง การประชุมสงฆ์เพื่อตรวจชำระ สอบทาน และจัดหมวดหมู่หลักธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้าให้ตรงกัน เพื่อให้มีแนวปฏิบัติเป็นไปในแนวเดียวกัน อันจะทำให้พระพุทธศาสนามั่นคงและอยู่ได้นาน
สาเหตุของการสังคายนา
เนื่องมาจากพระภิกษุชื่อ "สุภัททะ" กล่าวจาบจ้วงพระธรรมวินัย ลบหลู่พระพุทธเจ้า หลังจากที่พระพุทธเจ้าปรินิพพานได้เพียง 7 วันพระมหากัสสปะเถระเกรงว่า หากปล่อยไว้ พระธรรมวินัยของพระพุทธเจ้าอาจถูกบิดเบือนและเสื่อมลงได้ จึงได้เรียกประชุมขอมจิจากคณะสงฆ์ เพื่อสังคายนาพระธรรมวินัย ที่ประชุมเห็นชอบ และขอให้พระมหากัสสปะเถระคัดเลือกพระสงฆ์เพื่อทำการสังคายนา
การทำสังคายนา ครั้งที่ 1
สาเหตุ : พระภิกษุชื่อ "สุภททะ" กล่าวจาบจ้วงพระธรรมวินัย ดูหมิ่นพระพุทธเจ้า
องค์อุปถัมภ์ : พระเจ้าอชาตศัตรู
ประธานและประชุมพระสงฆ์ : พระมหากัสสปเถระได้รับเลือกเป็นประธาน และเป็นผู้ซักถามพระธรรมวินัย พระอุบาลีเถระเป็นผู้ตอบข้อซักถามทางพระวินัย พระอานนท์เถระเป็นผู้ตอบข้อซักถามทางพระธรรม มีพระอรหันต์เข้าประชุมเป็นสังคีติการกสงฆ์ (สงฆ์ผู้เป็นคณะกรรมการทำสังคายนา) จำนวน 500 รูป
สถานที่ : ถ้ำสัตตบรรณ เชิงเขาเวภาระ กรุงราชคฤห์ แคว้นมคธ
ช่วงเวลาและระยเวลาที่ทำ : หลังจากพระพุทธเจ้าปรินิพพานไปแล้ว 3 เดือน ใช้เวลาทำ 7 เดือน
การสังคายนาครั้งที่ 1 ถ้ำสัตตบรรณ
(ที่มา : Mr.Feynman. (2556). ทำไมถึงไปทำปฐมสังคายนาครั้งแรกในถ้ำ Sattapanni แล้วถ้ำเล็กนิดเดียวจะสามารถรองรับคนได้พอหรือ?. จาก https://pantip.com/topic/31177539)
การทำสังคายนา ครั้งที่ 2
สาเหตุ : พระภิกษุกลุ่มวัชชีบุตรปฏิบัติผิดพระธรรมวินัย
องค์อุปถัมภ์ : พระเจ้ากาลาโศกราช
ประธานและประชุมพระสงฆ์ : พระยศกากัณฑกบุตรเป็นประธาน มีพระเรวตะเป็นผู้ซักถามพระธรรมวินัย พระสัพพกามีเถระเป็นผู้ตอบข้อซักถามพระธรรมวินัย
สถานที่ : วาลุการาม เมืองเวสาลี แคว้นวัชชี
ช่วงเวลาและระยเวลาที่ทำ : พ.ศ. 100 ใช้เวลาทำ 8 เดือน
การสังคายนาครั้งที่ 2 วาลุการาม
(ที่มา : อนาคามี. (ม.ป.ป.). ประวัติบุคคล และสถานที่ในสมัยพุทธกาล. จาก http://anakame.com/page/Person/302.htm)
การทำสังคายนา ครั้งที่ 3
สาเหตุ : นักบวชศาสนาอื่นปลอมตัวเข้ามาบวชในพระพุทธศาสนา
องค์อุปถัมภ์ : พระเจ้าอโศกมหาราช
ประธานและประชุมพระสงฆ์ : พระโมคคัลลีบุตรติสสเถระเป็นประธาน มีพระมัชฌันติกเถระ กับพระมหาเทวะเถระ เป็นผู้ซักถามพระธรรมวินัย
สถานที่ : ณ อโศการาม เมืองปาฏลีบุตร
ช่วงเวลาและระยเวลาที่ทำ : พ.ศ. 235 ใช้เวลาทำ 9 เดือน
หมายเหตุ : การสังคายนาครั้งนี้เกิดการจัดหมวดหมู่คำสอนเป็น 3 หมวด เรียกว่าพระไตรปิฎก มีการส่งสมณทูต 9 สายไปเผยแผ่พระพุทธศาสนาในดินแดนต่าง ๆ โดยสายที่ 8 นำโดยพระโสณเถระและพระอุตตรเถระมายังดินแดนสุวรรณภูมิ
การสังคายนาครั้งที่ 3 อโศการาม
(ที่มา : อนาคามี. (ม.ป.ป.). สังคายนาศาสนาพุทธ. จาก http://www.anakame.com/page/1_Sutas/200/247_Sutas.htm)
การทำสังคายนา ครั้งที่ 4
สาเหตุ : เพื่อให้พุทธศาสนาประดิษฐานมั่นคงในลังกาทวีป
องค์อุปถัมภ์ : พระเจ้าเทวานัมปิยติสสะ
ประธานและประชุมพระสงฆ์ : พระมหินทเถระเป็นประธาน และเป็นผู้ซักถามพระธรรมวินัย พระอริฏฐะเป็นผู้ตอบแก้ไขหรือชี้แจง
สถานที่ : ถูปาราม (เจดีย์รุวันเวลิ) เมืองอนุราธปุระ ประเทศศรีลังกา
ช่วงเวลาและระยเวลาที่ทำ : พ.ศ. 236 ใช้เวลาทำ 10 เดือน
การสังคายนาครั้งที่ 4 ถูปาราม (เจดีย์รุวันเวลิ)
(ที่มา : เหมียวสินธร. (2560). เจดีย์รุวันเวลิ เมืองอนุราธปุระ (Anuradhapura) ประเทศศรีลังกา. จาก https://www.bloggang.com/viewblog.php?id=aerides&date=12-01-2014&group=76&gblog=2)
การทำสังคายนา ครั้งที่ 5
สาเหตุ : พระสงฆ์แตกแยกกันเป็น 2 พวก เกรงว่าหากปล่อยไว้ พระธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้าอาจคลาดเคลื่อน จึงให้มีการบันทึกพระไตรปิฎกไว้เป็นลายลักษณ์อักษรเป็นครั้งแรก
องค์อุปถัมภ์ : พระเจ้าวัฏฏคามณีอภัย
ประธานและประชุมพระสงฆ์ : พระรักขิตมหาเถระเป็นประธานและเป็นผู้ซักถามพระธรรมวินัย พระติสสเถระเป็นผู้ตอบข้อซักถามพระธรรมวินัย
สถานที่ : อาโลกเลณสถาน ณ มตเลชนบท ประเทศศรีลังกา
ช่วงเวลาและระยเวลาที่ทำ : พ.ศ. 433 ใช้เวลาทำ 1 ปี
การสังคายนาครั้งที่ 5 อาโลกเลณสถาน
(ที่มา : สาวิกาน้อย. (2557). การสังคายนาพระไตรปิฎกฝ่ายเถรวาท. จาก http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=18&t=21708&view=previous)
