Miếu Bà Chúa Xứ Núi Sam

I. ĐỊA ĐIỂM

Tọa lạc nơi chân núi Sam, thuộc phường Núi Sam thành phố Châu Đốc, tỉnh An Giang.

II. LỊCH SỬ VÀ NGUỒN GỐC TƯỢNG BÀ

Theo Ban Quản trị, miếu Bà được xây dựng đơn sơ bằng tre lá vào khoảng năm 1820. Năm 1870, được dựng lại bằng gạch hồ ô dước.

Năm 1962, miếu được tu sửa khang trang bằng đá miểng và lợp ngói âm dương. Đến năm 1972, miếu được xây dựng đồ sộ và lộng lẫy theo lối cổ kính phương Đông.

Về nguồn gốc, các nhà nghiên cứu cho rằng tượng Bà thuộc loại tượng thần Visnu, dáng ngồi nghĩ ngợi, quý phái vương giả khoảng cuối TK thứ VI.

Tượng Bà được đặt trên bệ cao trong miếu, 2 bên có đôi hạc trắng biểu tượng cốt cách tiên thánh của Bà.

III. TRUYỀN THUYẾT TÂM LINH

Khoảng năm 1820 – 1825, khi Xiêm xâm lược nước ta đã gặp 1 pho tượng lớn ngự trên đỉnh núi Sam. Chúng ra sức khiêng xuống nhưng bất thành, vì quá tức giận nên chúng đã làm gãy cánh tay trái của Bà nhưng ngay lập tức đã phải chịu sự trừng phạt.

Thời gian sau, tượng Bà hiện về trong giấc mơ của nhiều người trong làng, tự xưng là Bà Chúa Xứ. Báo mộng rằng hãy khiêng tượng xuống núi lập miếu thờ, Bà sẽ bảo vệ dân làng khỏi giặc xâm lược và phù hộ cho mưa thuận gió hòa.

Nghe theo, cả làng hợp sức lại để khiêng tượng Bà Chúa Xứ xuống núi, nhưng không hiểu sao đến cả những thanh niên lực lưỡng đều không thể nhấc lên được. Lúc ấy, có một cô gái tự xưng là Chúa Xứ Thánh Mẫu đã nói rằng Bà chỉ cần 9 cô gái đồng trinh khiên. Quả nhiên, sau đó 9 cô gái đồng trinh đã có thể di chuyển Bà một cách dễ dàng. Xuống đến chân núi, tượng Bà bỗng trở nên nặng không thể di chuyển tiếp được. Từ đó, dân địa phương đã hiểu rằng đây chính là vị trí bà Chúa chọn và lập miếu thờ.

III. CÁC NGÀY HỘI LỚN

Từ tháng Giêng đến tháng 4 âm lịch hằng năm, miếu Bà luôn nô nức dòng người đến thăm viếng. Bởi đây chính là khoảng thời gian diễn ra lễ hội Vía Bà Chúa Xứ Núi Sam.

Lễ hội Vía Bà chính thức diễn ra từ ngày 24 đến ngày 27 tháng 4. Trong đó ngày vía chính là 25.

Vào mùa lễ hội, hàng triệu người từ khắp các vùng miền cả nước về đây dự lễ tắm tượng Bà; lễ dâng hương cầu phúc lành… và tham gia các hoạtd động dân gian đón hội.

Miếu Bà Chúa vang danh khắp nơi không chỉ bởi sự tâm linh mà còn bởi ý nghĩa lịch sử to lớn. Từ những di tích vật thể đến những giai thoại được truyền miệng từ đời này sang đời khác đều gắn với những sự kiện lịch sử hào hùng của dân tộc.

IV. CẢNH QUAN

Khuôn viên miếu Bà vô cùng thoáng đãng với những cổ thụ rợp bóng xanh mát. Điểm tô cho không gian là sắc hoa rực rỡ.

Vào buổi tối khi đèn lên, không gian cổ kính lại thêm phần lung linh.

Miếu Bà có bố cục kiểu chữ “Quốc”, hình khối tháp hoa sen nở, mái tam cấp lợp ngói đại ống màu xanh, góc mái vút cao như mũi thuyền đang lướt sóng.

Bên trong miếu thì lại được thiết kế và trang trí mang đậm nét nghệ thuật Ấn Độ. Các cánh cửa được chạm chổ, điêu khắc tinh xảo. Đặc biệt, nhiều liễn đối và hoành phi ở nơi đây cũng được dát vàng son rực rỡ.

V. GIÁ TRỊ NHÂN VĂN VÀ KỈ LỤC

Với lịch sử phát triển và bề thế hiện có, miếu Bà Chúa Xứ núi Sam mang nhiều giá trị văn hoá tâm linh đối với người dân cả nước nói chung và trong vùng nói riêng. Đặc biệt vừa đây, nơi này được UNESCO công nhận là Di sản văn hoá phi vật thể đại diện cho nhân loại.

 Song đó, với bề dày lịch sử độc đáo miếu Bà con mang nhiều kỉ lịch đặc biệt