หน่วยการเรียนรู้ที่ 1

การเจริญเติบโตและพัฒนาการของมนุษย์ในแต่ละวัย

หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 การเจริญเติบโตและพัฒนาการในแต่ละช่วงวัย

1. การเปลี่ยนแปลงทางด้านร่างกาย จิตใจ อารมณ์ สังคม และสติปัญญาแต่ละช่วงชีวิต

1.1 วัยทารก

วัยทารก คือ วัยตั้งแต่แรกเกิดจนถึง 1 ปี มีการเปลี่ยนแปลงด้านต่างๆ ดังนี้

ด้านร่างกาย

น้ำหนักแรกคลอดประมาณ 3,000 กรัม เมื่อครบ 1 ปี จะเพิ่มขึ้นประมาณ 3 เท่า

ส่วนสูงหรือความยาวประมาณ 54 เซนติเมตร และส่วนสูงจะเพิ่มขึ้นประมาณ 1.5 เท่า เมื่ออายุครบ 1 ปี

ขนาดรอบศีรษะแรกคลอดประมาณ 35 เซนติเมตร เมื่อครบ 1 ปี จะมีขนาดรอบศีรษะประมาณ 45 เซนติเมตร

ฟันซี่แรกจะขึ้นเมื่ออายุ 6-8 เดือน และเมื่อครบ 1 ปี จะมีฟันประมาณ 12 ซี่

ด้านจิตใจและอารมณ์

1-3 เดือน ส่งเสียงร้องเมื่อรู้สึกหิว รู้จักยิ้มเมื่อถูกหยอกล้อ ร้องไห้เมื่อโกรธ ทำเสียงดังเมื่อดีใจ

4-6 เดือน หัวเราะเสียงดัง ร้องไห้เมื่อโกรธหรือถูกขัดใจ อารมณ์เปลี่ยนแปลงรวดเร็ว

7-9 เดือน ร้องไห้เมื่อไม่พอใจและมีอารมณ์กลัวมากขึ้นแสดงความรักด้วยการโอบกอด ตอบสนองต่อการถูกดุและร้องไห้

10-12 เดือน แสดงอารมณ์ดีใจ เสียใจมากขึ้น เมื่อมีคนเล่นด้วยจะหัวเราะเสียงดัง สามารถเข้าใจอารมณ์ผู้อื่นได้

ด้านสังคม

เริ่มพัฒนาการทางสังคมกับบุคคลใกล้ชิดในครอบครัว และผู้ที่เลี้ยงดู

1-2 เดือน จ้องหน้าและตอบสนองผู้หยอกล้อได้

3-5 เดือน ชอบให้คนอยู่ใกล้ๆ สนใจเสียงคนพูดคุย

12 เดือน จะสามารถเล่นกับผู้อื่นได้

ด้านสติปัญญา

แสดงออกและโต้ตอบด้วยการเคลื่อนไหวร่างกาย

เริ่มเรียนรู้การพูดคุยกับผู้อื่นด้วยการพูดทีละคำ

1.2 วัยก่อนเรียน

วัยก่อนเรียน คือ วัยตั้งแต่ 1 ปี จนถึง 6 ปี มีการเปลี่ยนแปลงด้านต่างๆดังนี้

ด้านร่างกาย ด้านน้ำหนักและส่วนสูง จะเพิ่มขึ้นช้ากว่าวัยทารถ

เมื่ออายุ 1 ปี จะมีฟันน้ำนมประมาณ 12 ซี่ฟันน้ำนมจะครบ 20 ซี่ เมื่ออายุประมาณ 3 ปี และฟันน้ำนมจะเริ่มหยุดโดยมีฟันแท้ขึ้นมาแทนที่

ด้านจิตใจและอารมณ์

มีอารมณ์เปลี่ยนแปลงง่าย โดยอารมณ์โกรธและดีใจจะเกิดขึ้นบ่อย

เมื่ออายุครบ 2 ปี จะเริ่มรู้จักอิจฉาผู้อื่นกลัวคนแปลกหน้าสามารถควบคุมอารมณ์ตนเองได้ดีขึ้นเมื่ออายุประมาณ 4 ปี

ด้านสังคม

สังคมส่วนใหญ่จะเป็นผู้ที่เลี้ยงดูและคนในครอบครัว

เมื่อเริ่มเข้าโรงเรียนจะมีความสัมพันธ์กับเพื่อน แต่อาจมีการทะเลาะกัน เพราะยังขาดประสบการณ์ในการเล่นกับเพื่อนรู้จักปรับตัวให้เข้ากับผู้ใหญ่

ด้านสติปัญญา

1-3 ปี สนใจสิ่งใหม่ๆ พูดรู้เรื่อง ใช้ภาษาได้คล่อง

4 ปี สามารถพูดเป็นประโยคได้สมบูรณ์ นับเลขได้ รู้จักเวลา ชอบซักถาม

5 ปี มีความอยากรู้ อยากเห็น รู้จักใช้เหตุผลในการอธิบายข้อมูล

6 ปี พูดได้คล่องแคล่วช่างซักถาม ทำงานร่วมกับเพื่อนและผู้ใหญ่ได้

1.3 วัยเรียน

วัยเรียน คือ วัยที่มีอายุตั้งแต่ 6-12 ปี มีการเปลี่ยนแปลงด้านต่างๆ ดังนี้

ด้านร่างกายมีการเจริญเติบโตสม่ำเสมอ ร่างกายขยายออกทางส่วนสูงมากกว่าส่วนกว้าง น้ำหนักเพิ่มขึ้นเฉลี่ยปีละ 2-3 กิโลกรัม ส่วนสูงเพิ่มขึ้นเฉลี่ยปีละ 4-5 เซนติเมตร โดยส่วนใหญ่เพศหญิงจะตัวโตกว่าเพศชายวัยเดียวกันมีกล้ามเนื้อแข็งแรง คล่องแคล่วว่องไว

สามารถใช้มือและนิ้วทำงานได้ดีด้านจิตใจและอารมณ์ต้องการการยอมรับจากกลุ่มเพื่อน

มีอารมณ์โกรธเมื่อถูกล้อเลียนมีอารมณ์กลัวน้อยลงรู้สึกอิจฉาเพื่อนที่ได้รับความรักหรือความสนใจ

ด้านสังคม

ชอบรวมตัวเล่นกันเป็นกลุ่ม ไม่ชอบอยู่คนเดียวเรียนรู้การอยู่ร่วมกัน ภายใต้กฎ ระเบียบ

รู้จักเห็นอกเห็นใจช่วยเหลือเพื่อนในกลุ่มมีความซื่อสัตย์ต่อกลุ่ม

ด้านสติปัญญา

มีความคิดที่เป็นรูปธรรมมากขึ้นสามารถคิดได้อย่างมีเหตุผลเปรียบเทียบสิ่ง 2 สิ่งได้

มีความอยากรู้อยากเห็นอ่านและเขียนหนังสือได้คล่องอ่านและเขียนหนังสือได้คล่อง

1.4 วัยรุ่น

วัยรุ่น คือ วัยที่มีอายุตั้งแต่ 12-20 ปี มีการเปลี่ยนแปลงด้านต่างๆ ดังนี้

ด้านร่างกายน้ำหนักและส่วนสูงเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว แขนขายาว มือและเท้าใหญ่ขึ้น

มีลักษณะทางเพศชัดเจน เช่น เพศหญิงมีหน้าอกใหญ่ขึ้น สะโพกผาย เพศชายมีกล้ามเนื้อเป็นมัดแข็งแรง ไหล่กว้าง มีขนหน้าแข้ง เสียงแตกเสียงแตก-ห้าว

ด้านจิตใจและอารมณ์

มีอารมณ์เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วมีความสนใจเพศตรงข้ามมีความเชื่อมั่นในตนเองสูง ต้องการอิสระ

ด้านสังคม

มีพฤติกรรมการแต่งกายเลียนแบบเพื่อนในกลุ่มและเป็นเอกลักษณ์ของกลุ่ม

ต้องการเป็นที่ยอมรับของกลุ่มเพื่อน และเป็นอิสระจากพ่อแม่และครอบครัว

ด้านสติปัญญา

สามารถเข้าใจสิ่งที่เป็นนามธรรมได้ดีสามารถใช้คำพูด และถ้อยคำที่ลึกซึ้ง

เปรียบเทียบสิ่งต่างๆได้ดีชอบเรียนรู้ด้วยการปฏิบัติเพื่อให้ได้รับความรู้และประสบการณ์

1.5 วัยผู้ใหญ่

วัยผู้ใหญ่ คือ วัยที่มีอายุตั้งแต่ 20-60 ปี มีการเปลี่ยนแปลงด้านต่างๆ ดังนี้

ด้านร่างกาย

ส่วนสูงเพิ่มขึ้นช้า หรืออาจไม่มีการเปลี่ยนแปลงเลยเพศหญิงมีแนวโน้มน้ำหนักตัวเพิ่มมากขึ้นเพศหญิงเมื่ออายุประมาณ 50 ปี รังไข่จะผลิตฮอร์โมนน้อยลงทำให้ประจำเดือนมาผิดปกติเพศชายเมื่ออายุประมาณ 40 ปี เซลล์อัณฑะเริ่มสลายตัวฮอร์โมนเพศขับออกมาน้อย ทำให้สมรรถภาพทางเพศเริ่มเสื่อมลง

ด้านสังคม

สามารถคบหาสมาคมกับผู้อื่นและปรับตัวเข้ากับสังคมได้ดีมีการคบเพื่อนต่างเพศและนำไปสู่การใช้ชีวิตคู่เป็นครอบครัวมีความสัมพันธ์กับกลุ่มเพื่อนในสถานที่ทำงาน

ด้านสติปัญญา

รู้จักเทคนิคในการแก้ไขปัญหาจากประสบการณ์ และการสะสมความรู้มีความเชี่ยวชาญทางภาษา เข้าใจหลักวิชาการสามารถใช้เหตุผลในการอธิบายได้ดีมีความสามารถและความรู้ในการใช้เครื่องมืออุปกรณ์ต่างๆ

ด้านจิตใจและอารมณ์

มีความมั่นคงในอารมณ์สามารถควบคุมอารมณ์ได้ดีมีความรักและอยากสร้างครอบครัวที่มั่นคงเมื่ออายุประมาณ 45 ปี เข้าสู่วัยกลางคน จะมีอารมณ์แปรปรวนเนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของระบบในร่างกายมีความวิตกกังวลว่าจะไม่มีคนดูแลยามชรา

มีอารมณ์เศร้าจากความเสื่อมของสมรรถภาพทางกาย

1.6 วัยสูงอายุ

วัยสูงอายุ คือ วัยที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไป มีการเปลี่ยนแปลงด้านต่างๆ ดังนี้

ด้านร่างกาย

เซลล์ร่างกายเริ่มเสื่อมสภาพ กล้ามเนื้อลีบ ผิวหนังเหี่ยวกระดูกเปราะ ฟันหักหรือสึกกร่อน

เคลื่อนไหวช้า ทรงตัวได้ไม่ดี มือสั่นระบบต่างๆในร่างกายเริ่มทำงานเสื่อมประสิทธิภาพ

ภูมิต้านทานในร่างกายลดลง

ด้านจิตใจและอารมณ์

หงุดหงิดง่าย ใจน้อยซึมเศร้า และวิตกกังวลเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงของร่างกาย

กลัวการถูกทอดทิ้งมักยึดติดกับความคิดและเหตุผลของตนเองไม่มีความมั่นใจในการเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ

ด้านสังคม

การใช้ชีวิตส่วนใหญ่จะอยู่กับลูกหลานทำกิจกรรมที่ตนเองชอบ เพื่อพักผ่อนเนื่องจากมีเวลาว่างมากบทบาทและภาระหน้าที่ทางสังคมลดลง กลายเป็นผู้อยู่อาศัย หรือผู้ตามในครอบครัว

ด้านสติปัญญา

สมองเริ่มฝ่อ ทำให้มีความคิดอ่านช้า ลืมง่ายพูดแล้วมักลืมจึงพูดซ้ำๆมักจำเรื่องราวที่เกิดขึ้นใหม่ไม่ได้ แต่สามารถจำเรื่องราวในอดีตได้ดี

อิทธิพลและความคาดหวังของสังคมต่อการเปลี่ยนแปลงของวัยรุ่น

2. อิทธิพลและความคาดหวังของสังคมต่อการเปลี่ยนแปลงของวัยรุ่น

2.1 อิทธิพลของสังคมต่อการเปลี่ยนแปลงของวัยรุ่น

1) กลุ่มเพื่อน การคบเพื่อนจะทำให้วัยรุ่นมีพฤติกรรม ความเชื่อ เลียนแบบกลุ่มเพื่อน พยายามเปลี่ยนแปลงตนเองเพื่อให้เพื่อนยอมรับเข้ากับเพื่อนได้และเป็นพฤติกรรมที่ยอมรับเข้ากับเพื่อนได้และเป็นพฤติกรรมที่กลายเป็นนอกลักษณ์ของกลุ่ม

2) สื่อต่าง ๆ ซึ่งนำเสนอเรื่องราวที่หลากหลายผ่านสื่อเทคโนโลยีที่ทันสมัย ทำให้วัยรุ่นสนใจ อยากทดลองสิ่งต่าง ๆ หรือเลียนแบบสื่อจนเกิดเป็นค่านิยม สื่อจนเกิดเป็นค่านิยม ความเชื่อติดตัววัยรุน

3) ครอบครัว ซึ่งเป็นสถานที่อบรมสั่งสอนและเลี้ยงดูวัยรุ่นตั้งแต่เกิด ทำให้วัยรุ่นมีพฤติกรรมแนวความคิด ความเชื่อ รวมทั้งบุคลิกภาพตามที่ได้รับการถ่ายทอดมาจากครอบครัว

4) การแข่งขันในสังคม ทำให้วัยรุ่นมีความตื่นตัวกระตือรือร้นและมุ่งมั่นที่จะบรรลุเป้าหมายตามที่ตนเองต้องการเพื่อให้สามารถใช้ชีวิตในสภาพสังคมที่เปลี่ยนแปลงได้อย่างปกติสุข

5) วัฒนธรรมต่างชาติ ซึ่งมีบทบาทสำคัญ ต่อการดำเนินชีวิตของคนไทยในเรื่องต่าง ๆ เช่น การรับประทานอาหาร การแต่งกาย การเข้าสังคม การแสดงออกในเรื่องเพศ โดยนำเสนอผ่านสื่อต่างๆ ทำให้วัยรุ่นเกิดการเลียนแบบ เพราะคิดว่าเป็นเรื่องทันสมัย และไม่ใช่สิ่งที่ผิด จดเกิดพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม และนำมาซึ่งปัญหาสังคมในด้านต่างๆ

2.2 ความคาดหวังของสังคมต่อการเปลี่ยนแปลงของวัยรุ่น

สังคมมีความคาดหวังว่าวัยรุ่นทั้งชายและหญิงจะมีพฤติกรรมที่เหมาะสมกับเพศ และดำรงตนอยู่ในกรอบวัฒนธรรมประเพณีอันดีงามของไทย สามารถที่จะเรียนรู้และพัฒนาศักยภาพของตนเองอย่างต่อเนื่อง โดยไม่สร้างปัญหาหรือความเดือดร้อนให้สังคม และเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่มีคุณภาพเพื่อพัฒนาสังคมและประเทศชาติให้เจริญก้าวหน้าต่อไป

สื่อโฆษณาที่มีอิทธิพลต่อการเจริญเติบโตและพัฒนาการของวัยรุ่น

3. สื่อโฆษณาที่มีอิทธิพลต่อการเจริญเติบโตและพัฒนาการของวัยรุ่น

สื่อโฆษณาที่มีอิทธิพลต่อการเจริญเติบโตและพัฒนาการของวัยรุ่น

3.1 อินเทอร์เน็ต เป็นสื่อที่ใช้มากในกลุ่มวัยรุ่น เพราะมีความรวดเร็ว มีข้อมูลข่าวสารที่ทันสมัย หน้าเว็บไซต์ที่ได้รับความนิยม จึงมักมีโฆษณาต่าง ๆ ปรากฏอยู่ด้วย ทำให้ดึงดูดใจ และเข้าถึงกลุ่มวัยรุ่นได้ง่าย สื่อโฆษณาในอินเทอร์เน็ตที่มีอิทธิพลตอวัยรุ่นเช่น ผลิตภัณฑ์ลดน้ำหนัก อาหารเสริม เครื่องสำอางซึ่งเป็นกลุ่มผลิตภัณฑ์ที่วัยรุ่นนิยมใช้

3.2 โทรทัศน์ เป็นสื่อที่มีอิทธิพลต่อกลุ่มคนทุกเพศทุกวัย เพราะสามารถเข้าถึงได้ทุกครัวเรือนโฆษณาทางโทรทัศน์จึงมีอิทธิพลต่อบุคคลเป็นอย่างยิ่ง โดยเฉพาะการโฆษณาสินค้าที่ใช้ศิลปินดารานักร้องที่มีชื่อเสียง ทำให้วัยรุ่นที่มีความรักและชื่นชอบในตัวศิลปิน ซื้อหรือใช้สินค้าชนิดนั้น และคิดว่าเป็นค่านิยมที่ทันสมัยในสังคม โดยไม่คำนึงถึงประโยชน์และโทษที่มีต่อร่างกาย

3.3 สื่อสิ่งพิมพ์ เช่นนิตยสารหนังสือพิมพ์ จะมีการลงโฆษณาสินค้าประเภทต่าง ๆโดยเฉพาะนิตยสารแฟชั่นทีมีเสื้อผ้า เครื่องประดับเครื่องสำอาง ที่กำลังได้รับความนิยม วัยรุ่นจึงซื้อมาใช้ เพื่อให้ตนเองดูทันสมัยสามารถเข้ากับกลุ่มเพื่อนได้


ที่มา