รายละเอียดกิจกรรม

มังคุดและทุเรียน เป็นไม้ผลที่มีมูลค่าทางเศรษฐกิจสูงกว่า 100,000 ล้านบาท/ปี พื้นที่ปลูกหลักอยู่ในเขตตะวันออกและภาคใต้ ปัจจุบันเกษตรกรผู้ปลูกไม้ผลยังเข้าไม่ถึงองค์ความรู้และเทคโนโลยีที่ทันสมัย แม่นยำ และตรงตามความต้องการของต้นไม้ผลอีกเป็นจำนวนมากโดยเฉพาะในเขตพื้นที่ภาคใต้ ทำให้เกษตรกรประสบปัญหาการผลิตผลไม้ที่มีคุณภาพตรงตามความต้องการของตลาดทั้งในประเทศและต่างประเทศ

กิจกรรมนี้ จึงต้องการส่งมอบวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวัตกรรม (วทน.) โดยจัดฝึกอบรม (train the trainer) ให้เกษตรกรผู้นำชุมชน เกษตรกรสมาชิกกลุ่มวิสาหกิจชุมชน ตัวแทนนักวิชาการของหน่วยงานราชการ ได้แก่ สำนักงานเกษตรอำเภอ สำนักงานเกษตรจังหวัด และภาคผลิตเอกชนที่เกี่ยวข้อง รวม 2 ครั้งใน 2 จังหวัดในเขตภาคใต้ ได้แก่ จ.พังงา และ จ.นครศรีธรรมราช โดยมีเป้าหมายผู้เข้าร่วมอบรมในพื้นที่รวม 200 คน และที่ติดตามรับชมวีดีทัศน์ที่เผยแพร่ทาง Youtube ช่อง CAB KU Channel เพิ่มเติมอีกอย่างน้อย 500 คนจากทั่วภูมิภาคทั่วโลก (เป้าหมายปีที่ 1 ในช่วงเดือนพฤษภาคม 2566 - เดือนกรกฎาคม 2567)

การฝึกอบรมนี้ อาศัยความร่วมมือจากเครือข่ายของศูนย์กลางด้านความรู้แห่งนี้ ได้แก่

1. อาจารย์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ที่มีประสบการณ์ทำงานวิจัยด้านชีวฟิสิกส์ของไม้ผล ร่วมกับเกษตรกร

2. ที่ปรึกษาอาวุโสของศูนย์เทคโนโลยีชีวภาพเกษตร ที่เชี่ยวชาญด้านการจัดการธาตุอาหารและการใช้ปุ๋ย

3. นักวิชาการเชี่ยวชาญด้านโรคและแมลงศัตรูพืช ของกรมวิชาการเกษตร

4. เกษตรกรผู้นำชุมชน เชี่ยวชาญด้านการจัดการสวนไม้ผล

5. กลุ่มวิสาหกิจชุมชนมังคุด ทุเรียน ในพื้นที่

6. สำนักงานเกษตรอำเภอ สำนักงานเกษตรจังหวัด

ความร่วมมือนี้เป็นประโยชน์อย่างมากในการให้ข้อมูลสถานภาพการผลิตมังคุดและทุเรียน ปัญหาและอุปสรรคในการจัดการสวนของเกษตรกร การกำหนดตัววิทยากรและเนื้อหาการบรรยายให้ตรงตามความต้องการของเกษตรกรในพื้นที่ อีกทั้งยังมีบทบาทสำคัญในการคัดเลือกเกษตรกร ที่ต้องการเข้าร่วมกิจกรรมจากสมาชิกกลุ่ม คัดเลือกตัวแทนนักวิชาการในแต่ละอำเภอของจังหวัด ที่พร้อมเปิดรับองค์ความรู้ใหม่ เปิดรับการนำ วทน. มาใช้ในการจัดการสวนไม้ผล มีแนวโน้มที่จะสามารถฝึกสอน พัฒนาทักษะ และปรับปรุงวิธีการจัดการสวนไม้ผลของตนเอง เป็นตัวอย่างและเป็นที่พึ่งทางด้านวิชาการให้กับเกษตรกรรายอื่นในพื้นที่และจังหวัดใกล้เคียง ได้เห็นผลลัพธ์เชิงประจักษ์ ของการนำ วทน. มาใช้ในการจัดการสวนไม้ผล และทำตามได้โดยง่าย เป็นการส่งเสริมการสร้างเกษตรกร วทน. ประจำพื้นที่ (train the trainer) ให้สามารถถ่ายทอดความรู้สู่เกษตรกรรายอื่นในชุมชนได้

หลังการฝึกอบรม คณะทำงานจะมีการลงพื้นที่ติดตามเกษตรกรที่ร่วมกิจกรรม เพื่อประเมินผลการนำองค์ความรู้และเทคโนโลยีฯ ที่ได้ถ่ายทอดให้ไปปฏิบัติ

ผลการประเมินจะนำไปใช้พิจารณาการดำเนินกิจกรรมในปีงบประมาณถัดไป พร้อมส่งเสริม/สนับสนุน/ผลักดัน เกษตรกรที่ปฏิบัติตามคำแนะนำครบทุกด้าน ให้เป็นเกษตรกร วทน. ประจำพื้นที่ สามารถขยายผลในการให้ความรู้ ให้คำแนะนำการจัดการสวน สู่สมาชิกกลุ่มเกษตรกรในและนอกพื้นที่ เจ้าหน้าที่ส่งเสริมเกษตรของกรมวิชาการเกษตร สามารถขยายผลการใช้ประโยชน์จาก วทน. ที่เกิดขึ้นจากการจัดกิจกรรมนี้ สู่เกษตรกรแปลงใหญ่ทั่วประเทศ สามารถยกระดับผลผลิตมังคุด ทุเรียน ตั้งแต่ระดับครัวเรือนถึงระดับประเทศ เป็นการเพิ่มความสามารถในการแข่งขัน สร้างรายได้เพิ่มจากการส่งออกมังคุดและทุเรียนให้เกษตรกรและประเทศไทย

ความสำเร็จ ผลลัพธ์ และผลกระทบที่เกิดขึ้นจากกิจกรรม จะทำให้ศูนย์กลางด้านความรู้นี้เป็นที่ยอมรับ ในวงกว้าง เป็นเสาหลักด้านวิชาการ ด้านการถ่ายทอดเทคโนโลยีเกษตรทันสมัยให้กับประเทศ และเป็นต้นแบบความสำเร็จในการนำ วทน. มาใช้ในการจัดการสวนไม้ผล ซึ่งสามารถขยายผลเพิ่มเติมสู่ไม้ผลเขตร้อนชนิดอื่นที่มีความสำคัญทางเศรษฐกิจ ได้แก่ ลำไย ส้มโอ ฯลฯ ต่อไปได้

วัตถุประสงค์

1. ส่งมอบองค์ความรู้และเทคโนโลยีเกษตรทันสมัย ด้านการจัดการปัจจัยการผลิตพืชที่แม่นยำตรงตามความต้องการของไม้ผล ได้แก่ การจัดการธาตุอาหารและการใช้ปุ๋ยในไม้ผล ความต้องการแสงแดด การกำหนดการใช้น้ำของพืช การป้องกันโรคพืชและแมลงศัตรูพืช

2. ส่งเสริมความสมบูรณ์ของต้นไม้ผล ให้มีศักยภาพในการให้ผลผลิตที่มีคุณภาพตามเป้าหมาย

3. ระบุสวนไม้ผลที่มีศักยภาพในการพัฒนาให้เป็นสวนไม้ผลต้นแบบ และส่งเสริม/สนับสนุนให้เป็นแหล่งเรียนรู้การนำ วทน. มาใช้ในการจัดการสวนไม้ผลประจำพื้นที่

4. ส่งเสริม/สนับสนุน การสร้างเกษตรกร วทน. ต้นแบบประจำพื้นที่ (train the trainer) ให้มีความรู้ทางวิชาการ มีทักษะและเทคนิคในการจัดการสวนไม้ผล ที่ถูกต้อง แม่นยำ และเป็นปัจจุบัน มีศักยภาพในการพัฒนาให้เป็นผู้นำชุมชน เป็นพี่เลี้ยงให้คำแนะนำวิธีการจัดการสวนไม้ผลแก่เกษตรกรรายอื่นในพื้นที่และจังหวัดใกล้เคียงได้อย่างถูกต้องและทำตามได้โดยง่าย

ชุดวีดีทัศน์ด้านชีวฟิสิกส์ ธาตุอาหารพืช ของมังคุดและทุเรียน