ข้อมูลผู้ประเมิน

ประเด็นที่ท้าทายในการพัฒนาผลลัพธ์การเรียนรู้ของผู้เรียนของผู้จัดทำข้อตกลง ซึ่งปัจจุบันดำรงตำแหน่งครู วิทยฐานะครูชำนาญการพิเศษ ต้องแสดงให้เห็นถึงระดับการปฏิบัติที่คาดหวังของวิทยฐานะครูชำนาญการพิเศษ คือ การริเริ่ม พัฒนา การจัดการเรียนรู้และการพัฒนาคุณภาพการเรียนรู้ของผู้เรียน ให้เกิดการเปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดีขึ้นหรือมีการพัฒนามากขึ้น (ทั้งนี้ ประเด็นท้าทายอาจจะแสดงให้เห็นถึงระดับการปฏิบัติที่คาดหวังในวิทยฐานะที่สูงกว่าได้)

ประเด็นท้าทาย เรื่อง การพัฒนาความสามารถในการคิดวิเคราะห์และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนโดยใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ด้วยกระบวนการทางภูมิศาสตร์(Geographic Inquiry Process) ร่วมกับเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) เรื่อง ภัยพิบัติทางธรรมชาติ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 

1. สภาพปัญหาการจัดการเรียนรู้และคุณภาพการเรียนรู้ของผู้เรียน

สังคมในปัจจุบันเป็นสังคมยุคข้อมูลข่าวสารที่สื่อและเทคโนโลยีมีอิทธิพลต่อการดำเนินชีวิตการติดต่อสื่อสาร สืบค้นข้อมูลต่าง ๆ เป็นไปอย่างสะดวกและรวดเร็วส่งผลต่อวิธีคิดตั้งแต่วัยเด็กจนถึงวัยสูงอายุ การรับข้อมูลข่าวสารจากสื่อและเทคโนโลยีโดยขาดการคิดวิเคราะห์ ทำให้เกิดผลเสียต่อตนเองและสังคม ดังนั้นการอยู่ร่วมกันในยุคข้อมูลข่าวสารนี้ จึงต้องมีการปรับตัวเพื่อให้เท่าทันข้อมูลข่าวสารและเทคโนโลยีโดยการพัฒนาความรู้และการคิดวิเคราะห์เพื่อใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูลข่าวสารที่ได้รับและแสดงความคิดเห็นต่าง ๆเชิงสร้างสรรค์ นำไปสู่การใช้ข้อมูลเพื่อการตัดสินใจได้อย่างถูกต้องและเท่าทันสถานการณ์ต่อการเติบโตของสังคม

         จากประสบการณ์ในการจัดการเรียนรู้ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา พบว่ากระบวนการจัดการเรียนการสอนวิชาสังคมศึกษาเป็นปัญหาสะสมมายาวนานเนื่องจากผู้สอนมักมองว่าเนื้อหาสังคมศึกษามีค่อนข้างมากกระบวนการเรียนการสอนจึงยังต้องใช้วิธีบรรยายเล่าเรื่องวิธีให้อ่านเนื้อหาแบบฝึกหัดวิธีให้ค้นตามหัวข้อที่ผู้สอนกำหนดบางครั้งอาจใช้กิจกรรมชุดการเรียนการสอนที่มีแต่การอ่านบัตรเนื้อหาตอบคำถามและอ่านเฉลย หรือใช้บทเรียนโปรแกรมทำให้นักเรียนเบื่อหน่ายบทเรียน จากการใช้กระบวนการเรียนการสอนวิธีดังกล่าว และจากการจัดการสอนแบบเดิมส่งผลให้นักเรียนขาดกระบวนการคิดในสาระ และที่น่าตกใจคือผู้เรียนไม่เห็นความสำคัญของวิชานี้หากวิเคราะห์แล้วนั้นปัญหาส่วนใหญ่เกิดจากผู้สอนเป็นผู้จัดกิจกรรมเองทั้งหมด อีกทั้งนักเรียนยังขาดทักษะการคิดวิเคราะห์ และการประยุกต์ใช้ความรู้ในชีวิตจริง ซึ่งเป็นทักษะสำคัญในยุคดิจิทัล ส่งผลให้ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนต่ำกว่าเกณฑ์ที่คาดหวัง

  เพื่อให้สอดคล้องกับความต้องการและความท้าทายของสังคม ซึ่งโลกกำลังเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงทางภูมิอากาศและภัยพิบัติทางธรรมชาติที่เพิ่มขึ้นทั้งในด้านความถี่ และความรุนแรง เช่น น้ำท่วม แผ่นดินไหว พายุไซโคลน และไฟป่า ปัญหาเหล่านี้ส่งผลกระทบต่อชีวิตมนุษย์ ทรัพยากรธรรมชาติ และเศรษฐกิจในระดับโลก นอกจากนี้ การรับมือกับภัยพิบัติยังต้องการทักษะที่หลากหลาย รวมถึงความคิดวิเคราะห์ในการแก้ปัญหาและการตัดสินใจอย่างมีประสิทธิภาพจึงจำเป็นต้องมีการปรับวิธีการสอนเพื่อให้เกิดประสิทธิภาพมากขึ้น หนึ่งในวิธีการที่ถูกนำเสนอคือการใช้ “กระบวนการทางภูมิศาสตร์” (Geographic Inquiry Process) เป็นการสอนแบบสืบสอบทางภูมิศาสตร์เพื่อให้ผู้เรียนเกิดการคิดอย่างเป็นระบบ เข้าใจ และมีความรู้อย่าง ถูกต้องชัดเจน ประกอบด้วย 5 ขั้นตอน 1. การตั้งคำถามเชิงภูมิศาสตร์ 2. การเก็บรวบรวมข้อมูล 3. การจัดการข้อมูล 4. การวิเคราะห์ข้อมูล และ 5. การสรุปข้อมูลเพื่อหา
คำตอบ ช่วยให้นักเรียนได้มีส่วนร่วมและเข้าใจปัญหาภัยพิบัติทางธรรมชาติ จากนั้นการนำเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) มาช่วยในการวิเคราะห์ข้อมูลและจำลองสถานการณ์ และวิเคราะห์ข้อมูลเชิงพื้นที่ (Spatial Data) เช่น การทำแผนที่ความเสี่ยงหรือการคาดการณ์ผลกระทบจากภัยพิบัติ เมื่อผนวกกับ เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) ซึ่งมีศักยภาพในการวิเคราะห์ข้อมูลที่ความซับซ้อน ก็สามารถเพิ่มประสิทธิภาพในการเรียนรู้และการแก้ปัญหาที่เกี่ยวข้องกับภัยพิบัติทางธรรมชาติ สามารถนำความรู้ไปใช้แก้ปัญหาในสถานการณ์ที่หลากหลายได้
จากสถานการณ์ดังกล่าว การพัฒนาความสามารถในการคิดวิเคราะห์และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนโดยใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ด้วยกระบวนการทางภูมิศาสตร์ (Geographic Inquiry Process) ร่วมกับเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) เรื่อง ภัยพิบัติทางธรรมชาติ ที่ต้องใช้ทักษะการคิดวิเคราะห์และการประยุกต์ใช้ความรู้ การวิจัยนี้จึงมุ่งเน้นการพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้โดยนำ AI มาใช้เพื่อช่วยสนับสนุนการเรียนรู้ของนักเรียนในระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ให้สามารถเรียนรู้และเข้าใจเนื้อหาได้อย่างมีประสิทธิภาพ อีกทั้งยังสามารถพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์และผลสัมฤทธิ์ของผูเรียน ซึ่งเป็นทักษะที่จำเป็นต่อการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21
จากสภาพปัญหาที่กล่าวมาข้างต้น การวิจัยนี้จึงมีความสำคัญในเชิงการพัฒนาการศึกษาเพื่อมุ่งพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้ด้วยกระบวนการทางภูมิศาสตร์ (Geographic Inquiry Process) ร่วมกับเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) เพื่อส่งเสริมการคิดวิเคราะห์และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน โดยมีเนื้อหาเกี่ยวกับภัยพิบัติทางธรรมชาติ เป็นหัวข้อสำคัญซึ่งสอดคล้องกับความต้องการในการพัฒนาผู้เรียนให้มีความพร้อมต่อการรับมือกับสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลงไปในอนาคต

2. วิธีการดำเนินการให้บรรลุผล

  1. ขั้นการวางแผน (Plan)

  - วิเคราะห์ผู้เรียนเป็นรายบุคคล เพื่อเป็นข้อมูลสารสนเทศในการออกแบบกิจกรรมการเรียนการสอน
            - กำหนดวัตถุประสงค์การวิจัย: เพื่อพัฒนาความสามารถในการคิดวิเคราะห์โดยใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบกระบวนการทางภูมิศาสตร์ (Geographic Inquiry Process) ร่วมกับเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI)
                  - กำหนดประชากรและกลุ่มตัวอย่าง

     - ศึกษา วิเคราะห์ และสังเคราะห์ข้อมูล แนวคิด และทฤษฎีพื้นฐานเกี่ยวกับกระบวนการเรียนรู้ด้วยกระบวนการทางภูมิศาสตร์ (Geographic Inquiry Process) ร่วมกับเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) เรื่อง ภัยพิบัติทางธรรมชาติ

   - ออกแบบกิจกรรมการจัดการเรียนรู้โดยใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ด้วยกระบวนการทางภูมิศาสตร์ (Geographic Inquiry Process) ร่วมกับเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) เรื่อง ภัยพิบัติทางธรรมชาติ เช่น  การใช้แอป Gimini หรือ Chat GPT เพื่อช่วยสืบค้นข้อมูลในการตอบคำถามเกี่ยวกับภัยพิบัติทางธรรมชาติ, แบบทดสอบประเภท Quizizz หรือ Kahoot เพื่อเสริมสร้างแรงจูงใจในการตอบคำถามให้น่าสนใจ, Canva สร้างสไลด์นำเสนองาน, การใช้ Google Forms เพื่อวัดและประเมินผลวิเคราะห์ข้อมูลได้อย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพในการสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน
2. ขั้นการปฏิบัติ (Do)

    - พัฒนาเครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย เช่น แผนการจัดการเรียนรู้ เรื่อง ภัยพิบัติทางธรรมชาติ แบบทดสอบ: เพื่อวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ทักษะการคิดวิเคราะห์ผู้เรียน แบบสอบถามความพึงพอใจ: เพื่อประเมินความพึงพอใจของผู้เรียนที่ใช้เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) ในการจัดการเรียนรู้

                  - นำแผนการจัดการเรียนรู้โดยใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ด้วยกระบวนการทางภูมิศาสตร์ (Geographic Inquiry Process) ร่วมกับเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) ที่ผ่านการปรับปรุงแล้วนำไปจัดการเรียนรู้กับกลุ่มทดลองเพื่อเปรียบเทียบผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น

       3. ขั้นการตรวจสอบ (Check)

  - ประเมินผลของการจัดการเรียนรู้โดยใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ด้วยกระบวนการทางภูมิศาสตร์ (Geographic Inquiry Process) ร่วมกับเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) เรื่อง ภัยพิบัติทางธรรมชาติ โดยใช้แบบทดสอบเพื่อวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน และความสามารถในการคิดวิเคราะห์ ผ่านเกณฑ์ ร้อยละ 70

          - วิเคราะห์เชิงปริมาณ: การวิเคราะห์ข้อมูลผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนคะแนน และความสามารถในการคิดวิเคราะห์ผ่านเกณฑ์ ร้อยละ 70

     - วิเคราะห์เชิงคุณภาพ: วิเคราะห์จากการแบบประเมินความพึงพอใจของผู้เรียน

        4. ขั้นการปรับปรุงแก้ไข (Act)

     - รวบรวมข้อมูลตอบกลับจากผู้เรียน (Feedback) ต่อกระบวนการจัดการเรียนรู้ใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ด้วยกระบวนการทางภูมิศาสตร์ (Geographic Inquiry Process) ร่วมกับเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) เรื่อง ภัยพิบัติทางธรรมชาติ เพื่อวิเคราะห์ประเด็นในการพัฒนากระบวนการจัดการเรียนรู้ว่าช่วยพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ได้อย่างมีประสิทธิภาพหรือไม่

     - นำประเด็นดังกล่าวเข้าสู่วง PLC เพื่อแลกเปลี่ยนข้อมูลและแนวทางการพัฒนาตามประเด็นท้าทาย

     - นำผลที่ได้จากการพัฒนาแล้วจัดทำเป็นสารสนเทศเพื่อใช้แก้ปัญหาในรอบปีถัดไป