Het Veldwezelts dialect - 't Wèzents

LOFLIED AAN HET DIALECT

In vergelijking met het dialect is het zogeheten 'Algemeen Nederlands' (AN) gelijk aan een keurig en netjes gemaaid grasveld. Erg kort geknipt en lijnrecht afgeboord. Geen kruidje mag er roeren. Geen bloemetje mag er zijn kopje in opsteken. Geen klavertje drie en zeker geen klavertje vier. Geen madeliefjes, boter- of paardenbloempjes. Weegbree is helemaal uit den boze. Oei, oei, neen. Het A.N. is het voorwerp van heldere richtlijnen en strakke normen.

Het dialect daarentegen is als een vrij en open natuurgebied met vele soorten bloemen en planten, bomen en struiken. Kruiden en onkruiden passen perfect in dat kader. Het is een verzameling van kleuren en geuren. Niet afgelijnd, niet opgelegd maar spontaan gegroeid. 

Het Veldwezelts dialect is als de Kesseltse kip (van 'op kippen' van gronden uit het bekken van het Albertkanaal) van Veldwezelt. Een ongelijk en glooiend verhoog. 

Dat kipdecor laat een verzameling zien van vele soorten veldgewassen en veldvruchten, van weiden met oude en kromme houten palen waartussen koeien eerst grazen en daarna urenlang  neringen terwijl ze mediteren. Rond alom zijn de boorden versierd met bomen en struiken, met wilde bloemen en vele soorten kruiden en onkruiden. In ieder geval een bonte verzameling van spontane natuurelementen.

Het dialect biedt evenzeer een zo bont palet van duizenden woorden en vele spreekwoorden en gezegden, van talrijke gedichten en liederen, van vele mooie of grappige kortverhalen.

Het dialect is ten opzichte van het A.N. veel directer en helderder. Het is krachtiger en soms ook ruwer. Het is dan recht voor de raap. Het dialect is rijker aan beelden. 

Het dialect kan in de juiste omstandigheden ook veel zachter en liever voor de dag komen dan het A.N. Het kan beter stemmingen en emoties verwoorden, ernst en humor, boosheid en droefheid, blijheid en gezelligheid.

Het dialect is zo rijk en gevarieerd, omdat het spontaan ontstaan is bij de gewone stervelingen, bij de basis van de leefgemeenschappen. De gewone mensen creëerden woorden en gezegden die pasten bij de vele stemmingen en emoties die zij ervoeren. Hier en daar was er dan wel iemand die deze ervaring op een gevatte en meestal grappige wijze wist uit te drukken. De toehoorders vonden dat knap en/of grappig en ze gebruikten deze uitdrukkingen evenzeer. Dialect is pure volkskunst. Waardevol genoeg om het als een immaterieel erfgoed te bewaren en te koesteren. Als wij bij u, geachte lezers, af en toe een stille glimlach of nog beter een hartelijke lach kunnen ontlokken, dan zijn wij in ons opzet geslaagd. 

In deze site wordt u van het Veldwezelts dialect, een driegangenmenu aangeboden.

U mag zelf de rangschikking bepalen.

Onze gerechten zijn:

1 - Spreekwoorden en gezegden

2 - Spraakkunst

3 - Woordenboek

Smakelijk lezen en nog vele uren plezier en gezelligheid met het oud Veldwezelts dialect.

Mathieu Geurts

Met dank aan de fijne medewerkers Ludo Wins (foto’s), Nico Steegen (tekstcorrecties) en Philip Philtjens voor de opmaak.