Oracle VirtualBox
(in bewerking)

Oracle VirtualBox is een gratis programma om virtuele computers te maken. Technisch gezien is een virtuele computer een bestand, dat de harde schijf van de virtuele computer bevat. 

Het is een handige manier om op één echte computer een aantal andere computers na te bootsen. Zo heb ik op een Windows 11 desktop de mogelijkheid om programma's te draaien op een XP, Windows 7 Home of Pro, een ThinPC  (een 32 bits kleine W7, zoals die in kassa's zitten), een W7 Starter (ook een kleine 32 bits W7). Ook heb ik diverse virtuele Linux-computers.

Ik gebruik de virtuele computers vooral om programma's te testen. Ik wil absoluut niet het risico lopen mijn productiemachines te verzieken. Op een virtuele machine is de kans daarop heel erg klein. Ik download het te testen programma gewoon op de W11 productiemachine. De virtuele machine heb ik toegang gegeven tot de downloadmap en die ziet die map als een externe harde schijf. Vandaar kopieer ik het installatiebestand naar het virtuele bureaublad en dubbelklik daarop om de installatie te starten. Als ik klaar ben met spelen met het te testen programma, sluit ik de virtuele machine af en laat die via een eerder gemaakte snapshot de oorspronkelijke toestand van de virtuele machine herstellen. Als ik tijdens het spelen met dat onbekende programma de virtuele machine zou hebben verziekt, dan is die dank zij de snapshot weer helemaal in orde.

Installatie van VirtualBox
Als u VirtualBox installeert, kunt u dat beter niet op de C-partitie doen, maar op een andere. Bijvoorbeeld op de D-schijf. Dat geldt niet alleen voor het programma zelf, maar ook voor het bestand dat de virtuele machine bevat. En voor de hulpbestanden die de instellingen van de virtuele machine en de snapshots bevatten.

Bij de installatie kunt u ervoor kiezen direct alle onderdelen van VirtualBox te installeren, of alleen het strikt noodzakelijke. Ik kies er altijd voor alle onderdelen in één keer te installeren. Want de extra mogelijkheden nemen naar verhouding weinig schijfruimte in.

Als u een update van VirtualBox uitvoert, moet u niet vergeten vóóraf alle snapshots te ontkoppelen (saved -> powered off). Anders zou het kunnen voorkomen dat de virtuele machine niet meer draait. Hieronder ziet u de datum/tijd staan waarop ik de betreffende snapshots heb gemaakt. Als alle snapshots ontkoppeld zijn, staat er Powered Off. Het is alsof de virtuele machine is uitgeschakeld Als er Saved staat, is het alsof de machine sluimert (hybernate in het Engels). Na het opstarten staan dan alle bij het opslaan geopende progra,,a's weer voor u klaar. Alleen is het RAM-geheugen gewist.

U kunt meerdere snapshots per virtuele machine hebben. U kunt bijvoorbeeld één snapshot hebben van de schone machine, één gemaakt na een update van die schone machine en dan per test-applicatie nog eens een snapshot. Dat kan handig zijn als u meerdere test-applicaties tegelijk voor het grijpen wilt hebben. Ik doe dat maar uiterst zelden. Want je kan dan onbedoeld een reeks snapshots maken, die onderling afhankelijk zijn. Zelf wis ik meestal vrij snel na het maken van een nieuwe snapshot zijn voorganger. Dat kost even tijd, want dan worden de twee snapshots (twee bestanden) in elkaar geschoven. Maar ik houd van orde en netheid. Waarom zou ik een oude snapshot bewaren?

Hieronder ziet u een virtuele W7 64 Pro. Die heeft één virtuele harde schijf (C:) en drie virtuele netwerklocaties, die verwijzen naar drie mappen op de onderliggende productiemachine.  Hij heeft ook een virtuele CD-speler, waarin een virtuele CD is gestoken, waarmee extra software kan worden geïnstalleerd op de virtuele machine. Die software is onder meer nodig om netwerkkoppelingen met de mappen op de onderliggende productiemachine mogelijk te maken. Het is helaas nodig om na elke update van VirtualBox die hulpsoftware opnieuw te installeren op de virtuele machine. Gelukkig wordt wel steeds automatisch de juiste virtuele CD in de virtuele CD-speler geplaatst.  Dubbelklikken op het CD-ikoon volstaat om de hulpprogramma's te installeren of te updaten. Als u goed kijkt, ziet u dat de drie mappen op de productiemachine zich allemaal op dezelfde echte schijf bevinden, namelijk op de 1,3 TB klassieke schijf, waarvan nog 0,99 TB vrij is. U ziet ook dat de virtuele C-schijf 25 GB groot is en vrijwel geheel gevuld.

Aanmaken van een virtuele machine
Het maken van een virtuele machine lijkt op het inrichten van een echte machine. U begint met het downloaden van een installatie-iso van het gewenste OS. Vervolgens start u VirtualBox op en kiest u in het menu bovenaan de tweede van links, Machine, en dan de bovenste suboptie, New. U kunt ook op Ctrl+N tikken. 

U kiest een naam, de map waarin de hulpbestanden worden opgeslagen, het type (bijvoorbeeld Windows) en de versie (bijvoorbeeld Windows 7 64). Daarna de hoeveelheid RAM. Dat kunt u achteraf nog aanpassen, dus neem gewoon de suggestie over, als u tenminste minstens 8 GB in de echte machine heeft.

Vervolgens maakt u de virtuele C-schijf aan. Dat luistert nauw, want het achteraf vergroten is veel lastiger dan het vergroten van het RAM-geheugen. Er zijn verschillende bestandsoorten, maar .vdi bevalt me goed.

De volgende keuze is: vaste of variabele grootte, tot het eerder gekozen maximum. Ik kies voor variabel, want dan spaar ik schijfruimte op de echte machine zolang de schijfruimte niet volledig nodig is. Ik neem de iets lagere snelheid op de koop toe.

Bij de volgende stap kunt u nog de locatie, naam en grootte van het harde schijfbestand nog aanpassen.

Activatie van een virtuele Windows machine
Ook een virtuele Windows machine "moet" geactiveerd worden. Dat kan vaak met een oude, ongebruikte Windows-licentie. Bijvoorbeeld van een defecte machine. Het is me ook gelukt een VM te activeren met de oude W7-machine, waar inmiddels W10 of Linux op staat. In voorkomende gevallen koop ik een goedkope licentie bij https://www.vip-urcdkey.com/. of https://www.cdkeys.com/. Mijn ThinPC's en W7 Starter zijn inmiddels licentieloos, omdat Microsoft ze niet meer ondersteunt. Maar ze werken nog prima en ik kan leven met de melding rechts-onder dat de licentie is verstreken. Ik gebruik die twee omdat ze lekker snel zijn, weinig RAM nodig hebben en ik wil ontdekken of de te testen software goed draait in een 32 bits omgeving.

Vervolgens klikt u op Settings bovenaan het menu van VirtualBox en gaat u de instellingen van de VM instellen. U kunt er later nog alles aan veranderen. Vergelijk het met het samenstellen van een nieuwe PC, als ware u een zefbouwer. Maar u wordt natuurlijk beperkt door de mogelijkheden van uw echte PC. Als die vier processoren heeft, kunt u geen virtuele machine met acht processoren bouwen.

Settings kent tien onderdelen: General (algemeen), System (systeem), Display (schermweergave), Storage (opslag), Audio (geluidinstellingen), Network (netwerk),  Serial Ports (seriële aansluitingen), USB, Shared Folders (gedeelde mappen) en User Interface (gebruikerstoegang).

Elk van deze tien heeft een aantal subinstellingen:

1) General:  Basic (elementair), Advanced (details), Description (beschrijving) en Disk Encryption (schijfversleuteling). Advies: vink bij Advanced het delen van het klembord aan, zodat u tussen de echte en virtuele machine kunt knippen, plakken en slepen. Ik kies nooit voor schijfversleuteling, want ik gebruik de virtuele machines niet voor geheime zaken.

2) System: Mother Board (moederbord), Processor en Acceleration (versnelling). Bij Mother Board kies ik er altijd voor als eerste van de hard schijf op te starten en als tweede van de CD. U kunt hier ook de hoeveelheid RAM bijstellen. Bij Processor kies ik meestal voor het maximale aantal en klik alle Extended Features aan.  Idem bij Acceleration. Als u in de BIOS van de echte machine de virtualisatie niet heeft aangezet, ziet u hier meestal een waarschuwing. Het is soms puzzelen hoe dat moet. Google is daarbij uw vriend.

3) Display: Screen (scherm), Remote Display (scherm op afstand) en Recording (schermopname). Bij Screen kies ik ervoor het scherm het maximale geheugen toe te kennen. Ook klik ik 3D Acceleration aan. Recording gebruik ik hoogst zelden.  Als ik wat wil opnemen, gebruik ik Fast Capture van de echte PC.

4) Storage: u ziet minimaal de harde schijf en de CD-speler. U kunt extra virtuele schijven toevoegen. Maar in de praktijk doe ik dat zelden.

5) Audio: ik vink Audio Output aan, maar gebruik geen microfoon op de virtuele machine. Dus staat bij mij Audio Input altijd uitgevinkt.

6) Network: u kunt tot vier virtuele netwerkkaarten gebruiken. Ik gebruik er maar één en gebruik de standaardinstellingen. 

7) Serial Ports: u kunt vier virtuele seriële poorten gebruiken. Mijn PC's hebben die niet, dus mijn virtuele machines ook niet.

8) USB: ik verander niets aan de standaardinstellingen en heb dus één virtuele UB 1.1 controller. Waar ik nooit wat mee doe.

9) Shared Folders: heel belangrijk, want zo kan ik mijn virtuele machine op bestandsniveau laten communiceren met de echte computer. Ik heb er minimaal één: de downloadmap. Klik op de plus rechtsboven en navigeer naar de te delen map. Selecteer die en geef die de naam die u op de virtuele machine wilt zien. Selecteer Access: Full en Auto mount: yes. want u wilt meestal heen en weer transport en u wilt dat de aansluiting automatisch gaat.  Ik nummer altijd de aansluitingen. Meestal heb i ker drie: de downloadmap, de map in DropBox waarin ik de resultaten van mijn gespeel met onbekende programma's zet en een testmap. Die testmap gebruik ik als een soort tussenmap. Ik zal nooit een map met werkdocumenten rechtstreeks toegankelijk maken vanuit een virtuele machine. Better safe than sorry. Dus als ik bijvoorbeeld een werkdocument met bijzondere opmaak op een nieuwe tekstverwerker wil testen, dan zet ik een kopie van dat werkdocument in de testmap. Als het testprogramma dan dat document verziekt, heb ik nog steeds het origineel. En ik heb voldoende zekerheid dat het testprogramma vanuit de virtuele computer niet bij het origineel kan komen.

10) user Interface:  daarmee stelt u in wat u vanuit de virtuele machine aan instellingen kunt zien. Het kent kent zeven subinstellingen: File (bestand), Machine, View (beeld), Input, Devices (apparaten), Debug (foutopsporing) en Help. Niet erg spannend.

Als u een snapshot gekoppeld heeft, of als de virtuele machine draait,  kunt u de meeste instellingen niet aanpassen. Net zo min als u in een draaiende PC extra geheugen kunt bijplaatsen, of een geheugenstick eruit kunt trekken. U moet dan eerst de snapshot ontkoppelen.

Bugs?
Af en toe vertoont VirtualBox kuren. Dan kan een VM niet opstarten. Soms helpt het om de snapshot te ontkoppelen. Maar laatst viel het me op dat het bestand met de VM niet goed meer werd getoond: 

Daarna maakte ik met dezelfde .vdi een nieuwe VM aan. Dat kost maar een paar minuten, als je wat ervaring met VirtualBox hebt.

Handleiding
De Handleiding op internet is wat verouderd in vergelijking tot die in de applicatie. Maar toch voldoende om eens goed door te nemen, vóórdat u besluit het te installeren. Maar schrik niet en denk vooral niet dat ik zelf alles snap en heb uitgeprobeerd wat in die handleiding wordt beschreven aan mogelijkheden. Ik ben en blijf in de eerste plaats een gewone gebruiker, geen systeemontwikkelaar.

Alternatief voor VirtualBox
Naast VirtualBox is er VMWare. Dat is niet gratis, maar er is wel een gratis versie met wat beperkingen. Ik heb er wel eens mee gespeeld, maar VirtualBox vind ik toch prettiger. Windows 10 en 11 hebben eveneens virtualisatiemogelijkheden, maar ook die vind ik minder prettig in gebruik. Wel heb ik goede ervaringen met Sandboxie en kocht jaren geleden een levenslange licentie. Na een paar jaar verkocht de maker zijn bedrijf en de nieuwe eigenaar wilde af van die levenslange licenties. Na gemopper van de klanten ging hij overstag. Maar na een paar jaar gooide hij de handdoek in de ring. Het programma eiste namelijk veel onderhoud. Na elke halfjaarlijkse upgrade van Windows 10 moest er ook weer worden gesleuteld aan Sandboxie. De nieuwe eigenaar gaf het programma vrij en maakte het Open Source. Vrij snel gingen er mensen mee aan de slag, maar het duurde vrij lang voordat Sandboxie Plus echt goed draaide. Sandboxie Plus draait programma's in een zandbak op de echte machine. U gebruikt dus uw eigen Windows. Programma's die onder Sandboxie Plus draaien, kunnen - bugs daargelaten - uw machine niet verzieken. U kunt net zoveel zandbakken aanmaken als uw schijfruimte toelaat. U kunt bijvoorbeeld uw browser in Sanboxie Plus uitvoeren, als u een site wilt bezoeken waarvan u vermoedt dat die niet helemaal kosher is. Maar als ik zou willen experimenteren met malware, zou ik kiezen voor viervoudige zekerheid en dat doen in Sandboxie Plus op een aparte virtuele Windows machine, die draait op een oude Linux PC, die ik nergens anders voor gebruik. MX Linux is een goede kandidaat. Zorin is mooier, maar kost circa €40.