nft-non fungible tokenS

Mới đây mâu thuẫn giữa FB và Úc về các nội dung được chia sẻ lên mạng xã hội bị Chính phủ Úc đưa ra đạo luật buộc các công ty như FB, Google phải trả tiền cho việc hiển thị nội dung trên nền tảng của mình đã kích hoạt một cuộc chiến truyền thông lớn. Mọi việc không dừng lại ở đó khi nhiều quốc gia khác như Anh, Canada, Tây Ban Nha, Pháp, Đức…có thể theo chân Úc thực hiện điều này. Google phản ứng mềm mỏng nhưng FB đã phản đối mạnh mẽ bằng cách chặn luôn các nhà xuất bản, cơ quan báo chí Úc đăng tin tức lên trang FB của họ. Đồng thời người dùng nước này không thể chia sẻ và xem tin bài trong nước và quốc tế trên Facebook. Người dùng Facebook toàn cầu cũng không thể chia sẻ hoặc xem tin bài của những nhà xuất bản từ Úc. FB lập luận rằng họ không xuất bản gì cả mà do người dùng tự chia sẻ thì tại sao lại thu tiền của họ dù rằng nhờ những điều này mà FB và các mạng xã hội, các công ty công nghệ bán quảng cáo và dùng “chùa” các thông tin cá nhân của người dùng cho các mục đích kinh doanh.

Chưa bàn đến việc bên nào đúng hay sai nhưng rõ ràng vấn nạn các thông tin cá nhân được sử dụng mà không cần xin phép, tin giả, các bản quyền sở hữu trí tuệ bị xâm phạm… và dù có luật pháp bảo vệ nhưng vẫn xảy ra hàng ngày. Chẳng hạn khi bạn tìm hiểu về xe hơi hay đồng hồ hoặc đơn giản 1 quán phở ngon thì ngay lập tức lát nữa khi bạn lên web, mạng xã hội thậm chí là các phần mềm chat sẽ hiển thị các quảng cáo về xe hơi, đồng hồ và phở…ngập mặt. Nghĩa là thông tin của chúng ta, cả những đoạn chat riêng tư đã bị xem được bằng một cách nào đó.

Hay các sản phẩm trí tuệ vừa mới có ý tưởng đã bị ăn cắp ngay trên thớt thậm chí còn làm nhanh hơn, thành công hơn do những kẻ cắp này “mạnh vì gạo, bạo vì tiền” nên thực hiện với tốc độ tên lửa trong khi tác giả thì không có một xu. Hoặc những sản phẩm sách, truyện vừa in hôm nay thì ngày mai đã có sách giả nhan nhản khắp nơi đến mức chào bán tới chính tác giả.

Do đó NFT (Non-fungible token – Token không thể thay thế) đã có thể giải quyết được những bài toán đó hay ít nhất cũng làm hạn chế tối đa những hành vi trên và hơn thế nữa.

NFTs giải quyết vấn đề gì?

Đầu tiên trên thị trường tiền tệ KTS ngoài coin ra còn có token và có 2 dạng chính cần phân biệt là “Fungible – có thể thay thế” với “Non-Fungible – không thể thay thế”.

VD nếu 1 người vay bạn 1 tờ $100, thì đến lúc trả nợ họ có thể trả bạn 2 tờ $50, 5 tờ $20 hoặc 100 tờ $1, điều này không quan trọng việc bạn đúng tờ 100$ đấy hay không mà chỉ cần đủ số tiền là được. Tuy nhiên các tài sản Non-Fungible thì khác. Chẳng hạn tác phẩm nghệ thuật là 1 bức tranh của Picasso chẳng hạn thì đó là 1 tài sản Non-Fungible. Nó có giá trị vì nó là duy nhất và đặc biệt quý hiếm. Khác với tờ $100 nếu ai đó “nợ” bạn bức tranh này thì bạn không thể đem tiền hay 1 bức tranh giống thế trả lại bạn được. Họ cần phải trả lại cho bạn chính bức tranh đó và do chính tay Picasso vẽ. Do vậy các tài sản Non-Fungible có thể là tác phẩm nghệ thuật, BĐS, các đồ vật quý hiếm…và các tài sản giá trị vô hình như quyền sở hữu trí tuệ, các thông tin cá nhân, hồ sơ y tế, hay cả những tài sản trong thế giới ảo như trong 1 trò chơi điện tử.

Với nhận dạng KTS của NFTs trong trò chơi sẽ giúp người chơi thực sự sở hữu nhân vật, đồ vật trong Game mà bạn tạo ra, chứ không phải của nhà phát hành như hiện nay. Nghĩa là nhà phát hành đó không bao giờ có chuyện “giận” bạn mà khóa account hay lấy lại vật phẩm đó. Ngay cả những kẻ cắp cũng không thể hack được. Nói chung không ai có thể lấy được nếu như bạn không đồng ý. Đã có dự án Decentraland, thu về 25 triệu đô trong đợt ICO và triển khai bán 10 triệu USD tiền đất bên trong không gian đa vũ trụ thực thế ảo của mình.

Còn trong thế giới thật thì sao, quay trở lại vd 1 bức tranh thuộc quyền sở hữu của 1 người thì dù bị mất cắp thì kẻ trộm không thể đi bán, chuyển nhượng cho bất cứ ai vì nó thuộc quyền sở hữu của người khác. Nếu bức tranh thật sự bị mất thì kẻ cắp thì có thể ôm nó mà ngắm đến suốt đời vì không ai dám mua tài sản đó cả. Tương tự BĐS và các tài sản thật khác cũng có thể được thực hiện giống như vậy, không có chuyện 1 lô đất bán cho nhiều người, 1 giấy tờ nhà đi cầm tại nhiều Ngân hàng được.

Chẳng hạn, bạn có một tấm hình mỹ nhân quý hiếm và bạn có thể đưa nó lên blockchain với một mã NFT. Sau đó, bạn có thể đặt bán tấm hình với một mức giá mong muốn. Và bức hình đó của bạn là độc nhất, không ai có thể thay thế được nó kể cả chính bạn. Các token dạng Fungible khác đều không làm được điều này, bạn có thể chia nhỏ chúng thành những phần nhỏ và tùy nghi sử dụng hoặc bán nó cho người khác. Nhưng đối với NFT thì khác, tấm ảnh chụp mỹ nhân đó dù là của bạn nhưng bạn không thể copy hoặc chia nhỏ nó ra để bán nó cho nhiều người được. Bạn chỉ có duy nhất một bức và chỉ có thể bán cho một người và đó là độc nhất vô nhị.

Ngay cả các dữ liệu mà FB, Google hay các công ty kiếm bộn tiền nhờ vào việc bán dữ liệu người dùng. Từ nhận diện khuôn mặt, lịch sử bằng cấp, cho đến dữ liệu tìm kiếm hay hồ sơ y tế. Nhưng bây giờ bạn có thể ghi lại chúng và có thể tự bán thông tin của chính mình. Do đó các nhà xuất bản, báo chí, các sản phẩm sở hữu trí tuệ, các đoạn chat được gắn với NFT sẽ thuộc quyền sở hữu của người hoặc tổ chức đó. Một khi không được phép của tác giả thì không một ai có thể lợi dụng được, nghĩa là bạn phải trả tiền hoặc đạt được những thỏa thuận về người dùng dữ liệu (tài sản đó).

Vấn nạn tin giả cũng sẽ hết đất sống khi các tin từ những nguồn đáng tin cậy hoặc từ chính cơ quan quản lý tin đó công bố và họ gắn NFT thì khi đó tất cả các tin khác chỉ có thể dẫn từ chính nguồn đó mới là tin thật như đợt Covid-19 vừa qua. Khi đó chỉ những thông tin được công bố bởi WHO, Bộ Y tế, nói chung là các cơ quan chức năng thì tin đó mới là tin thật và tất cả mọi người đều dễ dàng phân biệt được tin mình đọc được là thật hay giả nhờ vào NFT.

Vậy NFT là gì?

Non fungible Token (NFT) là một loại token mã hóa trên blockchain đại diện cho một loại tài sản duy nhất hay nói rõ hơn là xác định tính định danh độc nhất cho tài sản. Nó có thể là utility token, security token… là các loại tài sản kỹ thuật số (KTS). Vì các NFT không thể thay thế cho nhau, chúng có thể hoạt động như một bằng chứng xác thực và quyền sở hữu trên nền tảng KTS.

Tiêu chuẩn hóa ban hành NFT cho phép mức độ tương tác cao hơn, mang lại nhiều lợi ích hơn. Về nguyên tắc, các tài sản này có thể được chuyển giao giữa các ứng dụng khác nhau một cách dễ dàng. Và giống như các blockchain khác, NFT của sẽ chỉ tồn tại trên một địa chỉ. NFT không thể sao chép hoặc di chuyển mà không có sự cho phép của chủ sở hữu, ngay cả bên phát hành NFT cũng vậy. VD như Dogecoin là dạng Fungible đình đám được tỷ phú giàu nhất thế giới Elon Musk ca ngợi, giúp giá của nó tăng khủng khiếp thời gian qua đã khiến nhiều NĐT muốn tác giả của nó giới hạn lại nguồn cung chứ không phải có cung vô tận như hiện nay. Nhưng ông ấy đã nói rằng mình không thể thực hiện được dù đồng tiền số này vốn chưa phải là dạng Token NFT, vốn sẽ chỉ là duy nhất, đồng thời sẽ chỉ có giới hạn. Đây cũng là 2 thuộc tính quan trọng của NFT.

§ Các tính chất của NFTs:

Ø Tính Độc nhất: Mỗi NFT lại có 1 đặc điểm riêng biệt, khiến chúng khác biệt so với những đồng NFT khác, không thể bị làm giả.

Ø Tính quý hiếm: Những sản phẩm được sản xuất giới hạn hoặc độc bản tạo nên sự quý hiếm từ đó tạo nên giá trị.

Ø Không thể chia tách: Như việc ta có thể chia $100 ra làm nhiều phần và chuyển cho nhau, thì hầu hết NFTs không thể bị chia tách. Chúng chỉ có thể được mua/bán/giữ 1 cục nguyên bản. Bạn không thể bán 1 nửa bức tranh hay nửa chiếc xe hơi được.

Những NFTs có các thuộc tính duy nhất, chúng thường được liên kết với một nội dung cụ thể. Chúng có thể được sử dụng để chứng minh quyền sở hữu các tài sản KTS thông qua quyền sở hữu tài sản vật chất. Nhận dạng KTS cũng ứng dụng được NFT. Lưu trữ dữ liệu nhận dạng và quyền sở hữu trên blockchain sẽ tăng tính riêng tư và toàn vẹn dữ liệu. Những nhà phát triển sản phẩm – dịch vụ cũng có thể mặc định các thuộc tính cụ thể không đổi theo thời gian bằng cách mã hóa chúng trên chuỗi. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các sản phẩm quý hiếm, tài liệu quan trọng.... Bởi vì những tài sản này dựa trên sự khan hiếm và có thể chứng minh được là một sản phẩm gốc. Đồng thời, việc chuyển nhượng dễ dàng và tin cậy đối với các loại tài sản có thể giúp nền kinh tế số hoạt động tốt hơn.

Tuy nhiên không có nghĩa nó không có điểm yếu khi mà người sở hữu phạm tội và bị tịch biên tài sản thì tài sản đó cần phải được chính người sở hữu đồng ý. Ngoài ra một khi tác giả muốn thay đổi nội dung bên trong tài sản cũng sẽ là không thể và không có ngoại lệ. Điều này sẽ làm cho tài sản rất khó nâng cấp hay cập nhật được mà buộc phải tạo ra phiên bản khác. Bên cạnh đó NFTs quá mới nên cơ sở hạ tầng để phát triển còn nhiều hạn chế và đây là bước cản lớn để được chấp nhận rộng rãi.

NFTs giúp thúc đẩy nền kinh tế số và tài chính số

Theo thống kê chưa đầy đủ thì quy mô của NFTs chỉ có khoảng 30 triệu USD vào năm 2018 nhưng đã lên tới 300 triệu USD trong năm 2020 và được dự báo ngày càng tăng hơn nữa.

• Việc sử dụng NFTs có khả năng giải quyết hoặc giảm thiểu vấn đề lạm phát. Trong khi thế giới số phát triển mạnh mẽ, một cách ứng dụng NFT khác là token hóa tài sản trong thế giới thực. Các NFTs này có thể biểu thị cho các tài sản trong thế giới thực có thể được lưu trữ và giao dịch dưới dạng các token trên blockchain. Điều này giúp tăng thanh khoản cho nhiều thị trường vốn kém thanh khoản như sản phẩm nghệ thuật, BĐS…

• Mặc dù nó là một công cụ điện tử nhưng NFTs hoàn toàn có thể tác động lên các tài sản vật chất. Bên cạnh đó song song với Tài chính phi tập trung – DeFi, chuỗi khối (Blockchain) thì thị trường NFTs còn rất non trẻ, tràn đầy cơ hội và các ứng dụng thực tiễn.

• Các NFTs sử dụng cho những sản phẩm cần bản quyền, các chứng nhận bằng cấp, giấy tờ, hồ sơ quan trọng không thể sao chép, các loại giấy phép điện tử kể cả giấy khai sinh hay chứng tử, chứng nhận bằng cấp, thời hạn bảo hành điện tử, chữ ký số hay hỗ trợ số hóa các loại tài sản, quản lý các nguồn tài nguyên thông qua công nghệ số và đặc biệt là quá trình chuyển đổi số cho các doanh nghiệp hiện nay.

Nguồn: Phan Dũng Khánh - SGĐTTC

https://www.linkedin.com/in/phandungkhanh/

We conceptualize and implement artificial intelligence use cases for a range of purposes, each contributing to business continuity and long-term efficiency. Our team incorporates AI-driven solutions into business operations where they can bring tangible value:

We build smart systems where AI can identify trends, anomalies, and growth hacking opportunities in your operational processes to assist in informed executive-level decision making.

• Risk analytics

• Operational forecasting

• Demand prediction

• Recruiting recommendations

• Predictive maintenance