หน่วยการเรียนรู้ที่ 1

เรื่องย่อ

นายล้ำเคยติดคุก 10 ปีไม่พบกับพระยาภักดีนฤนาถ เป็นเวลากี่ปี 15 ปี ตั้งใจมาเยี่ยมเจ้าคุณ และพบแม่ลออนายล้ำมาที่บ้านพระยาภักดีมีอ้ายคำซึ่งเป็นคนรับใช้ของพระยาภักดีเป็นคนต้อนรับและนั่งคอยดูอยู่ห่างๆ เนื่องจากไม่ไว้ใจเพราะเห็นสภาพของนายล้ำที่แต่งตัวปอนๆ ท่าทางดื่มเหล้าจัดจนเมื่อพระยาภักดีกลับมาบ้านได้พบนายล้ำจึงทำให้ทราบเรื่องราวของคนทั้งสองจากการสนทนาโต้ตอบกันว่า นายล้ำเป็นเพื่อนกับพระยาภักดี ซึ่งมีตำแหน่งเป็นหลวงกำธร ส่วนนายล้ำเป็นทิพเดชะ มีภรรยา คือแม่นวล มีลูกสาวคือ แม่ลออ เมื่อแม่ลออมีอายุ 2 ขวบเศษ นายล้ำก็ถูกจำ คุก [2] เพราะทุจริตต่อหน้าที่ แม่นวลเลี้ยงดูลูกสาวมาตามลำพัง ก่อนตายจึงยกลูกสาวให้เป็นลูกบุญธรรมของพระยาภักดี นายล้ำจำคุกอยู่ 10 ปี ก็ออกจากคุกไปร่วมค้าฝิ่นอยู่กับจีนกิมจีนเง็ก ที่พิษณุโลก พอถูกตำรวจจับได้ก็แก้ข้อกล่าวหาเอาตัวรอดฝ่ายเดียว

ต่อมาก็ตกอยู่ในสภาพสิ้นเนื้อประดาตัวจึงตั้งใจจะมาอยู่กับแม่ลออ ซึ่งมีอายุ 17 ปี กำลังจะแต่งงาน กับนายทองคำลูกเจ้าคุณรณชิต ซึ่งมีฐานะดี แต่พระยาภักดีพยายามชี้แจงให้นายล้ำเห็นแก่ลูกสาวไม่ต้องการให้ถูกคนอื่นรังเกียจว่ามีพ่อเป็นคนขี้คุกและฉ้อโกง จนในที่สุดเสนอเงินให้ 100 ชั่ง แต่นายล้ำก็ไม่ยอม พระยาภักดีโกรธหยิบแส้หางม้าเพื่อจะฟาดนายล้ำ พอดีแม่ลออกลับมา และเข้ามาทักทายนายล้ำ นายล้ำจึงได้รู้จักกับแม่ลออและได้เห็นประจักษ์ว่าตนเลวเกินกว่าจะเป็นพ่อของแม่ลออ ซึ่งหล่อนได้วาดภาพพ่อไว้ในใจว่า พ่อเป็นคนดีที่หาที่ติไม่ได้เลย นายล้ำเกิดความรู้สึกละอายใจ จึงเปลี่ยนจากความเห็นแก่ตัว เป็น ”ความเห็นแก่ลูกและได้มอบแหวนของแม่นวลฝากพระยาภักดีให้แก่แม่ลออเป็นของรับไหว้และพระยาภักดีได้มอบรูปถ่ายแม่ลออ ให้นายล้ำ นายล้ำก็ลาจากไป