4. นิทรรศการ “ภัณฑารักษ์วัยเก๋า”
มิวเซียมสยาม สถาบันพิพิธภัณฑ์การเรียนรู้แห่งชาติ ในฐานะสถาบันทางสังคมแห่งหนึ่งที่ย่อมต้องมีส่วนช่วยสร้างสรรค์สังคมไทย นอกจากนี้ มิวเซียมสยาม ยังมีพันธกิจในการเป็นห้องปฏิบัติการทางด้านพิพิธภัณฑ์ ที่ย่อมต้องเท่าทันต่อประเด็นเชิงสังคมร่วมสมัย โดยที่ปัจจุบัน สังคมไทยเข้าสู่ภาวะ สังคมสูงวัย เรียบร้อยแล้ว และในปี 2564 จะเข้าสู่ภาวะ “สังคมสูงวัยสมบูรณ์” กล่าวคือ จะมีประชากรสูงวัยมากถึงร้อยละ 20 ของประชากรทั้งหมด มิวเซียมสยาม จึงคิดค้นช่องทางด้านพิพิธภัณฑวิทยา ในการตอบสนองต่อภาวะดังกล่าว
ดังนั้น ในปี 2562 มิวเซียมสยามจึงได้จัดโครงการอบรมเชิงปฏิบัติการ “ภัณฑารักษ์วัยเก๋าเล่าเรื่องราชดำเนิน” ขึ้น เพื่อเปิดพื้นที่ให้ผู้สูงวัยได้เป็น “ผู้เล่าเรื่อง” ในพิพิธภัณฑ์ แทนที่จะเป็นเพียงผู้รับบริการ โดยได้คัดเลือกผู้สูงวัยจำนวน 16 ท่าน เข้ารับการอบรมและปฏิบัติการเป็นภัณฑารักษ์ ผ่านทักษะต่าง ๆ เช่น การเล่าเรื่อง การถ่ายภาพ การตัดสินวีดิทัศน์ด้วยโทรศัพท์มือถือ การลงพื้นที่สัมภาษณ์ข้อมูลชุมชนริมราชดำเนิน จากนัั้นก็นำมาประมวลเป็น นิทรรศการขนาดย่อม “My ราชดำเนิน” และภัณฑารักษ์วัยเก๋าทุกท่าน ก็มีส่วนร่วมมาโดยตลอดในการพัฒนาเนื้อหานิทรรศการ “ล่องรอยราชดำเนิน : นิทรรศการผสานวัย” ชุดนี้
ข้อสรุปจากการดำเนินงาน : เราไม่พบผู้สูงวัย หากมีเพียง “หนุ่มสาวจากยุคเบบี้บูมเมอร์” เท่านั้น และการนำพาสังคมไทยเข้าสู่ “สังคมสูงวัย” ที่ดีที่สุด หาใช่การเตรียมพร้อมคนวัยใกล้เกษียณไม่ เพราะเราทุกคน-ทุกเจนเนอเรชั่น ล้วนต่างเข้าสู่สังคมสูงวัยด้วยกันทั้งสิ้น ดังนั้น สิ่งที่ดีที่สุดคือ “การผสานวัย” ผ่านการให้คุณค่าแก่ความทรงจำและประสบการณ์ อันเป็นสิ่งที่ก่อร่างสร้างตัวตนของเราทุกคน
