Historia kolarskiej działalności turystycznej

Jeszcze przed powstaniem Klubu, Gliwice były liczącym się ośrodkiem turystyki kolarskiej. Władysław Huza w latach 1948-50 prowadził sekcję kolarską w gliwickim Kole Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego. Z inicjatywy gliwickiego działacza turystycznego Lecha Sworowskiego powołano w 1952r. Okręgową Komisję Turystyki Kolarskiej PTTK w Katowicach, której sekretarzem został Lech Sworowski, a jego żona Irena przewodniczącą. W 1952r. gliwiccy kolarze wzięli udział w pierwszym Centralnym Zlocie Turystów Kolarzy z metą w Warszawie. W gronie pierwszych przodowników turystyki kolarskiej znaleźli się także gliwiczanie: Irena Sworowska (leg. nr 5) Lech Sworowski (leg. nr 6) i Władysław Huza (leg. nr 9).

W roku 1953, również z inicjatywy Lecha Sworowskiego powstała przy Oddziale PTTK w Gliwicach sekcja turystyki kolarskiej. W miarę wzrostu liczby członków oraz organizowanych wycieczek zaistniała potrzeba powołania Oddziałowej Komisji Turystyki Kolarskiej, co nastąpiło w roku 1954. W związku z dalszym rozwojem turystyki kolarskiej, z inicjatywy sekretarza oddziału Lecha Sworowskiego oraz przewodniczącego Komisji ppłk Władysława Huzy, członkowie Komisji podjęli decyzję o założeniu klubu kolarskiego.

7 maja 1958r. odbyło się zebranie założycielskie Klubu Turystyki Kolarskiej przy Oddziale PTTK w Gliwicach.

Był to czwarty w Polsce (po Łodzi, Warszawie i Krakowie), a pierwszy na Śląsku klub kolarski. Funkcję prezesa powierzono ppłk Władysławowi Huzie. Funkcję Zarządu Klubu pełniła Oddziałowa Komisja Turystyki Kolarskiej. W tym miejscu szczególną uwagę należy zwrócić na osobę ppłk Wł. Huzy. Śmiało można stwierdzić, że dalszy swój rozwój Klub w znacznym stopniu zawdzięcza właśnie Jemu. Jak mówią ci, którzy Go pamiętają, posiadał szczególną cechę zjednywania ludzi. Zapalał do turystyki rowerowej zarówno młodzież jak i osoby starsze. Z turystyką kolarską związany był od młodości. Uprawiał ją z żoną i dziećmi jeszcze przed wojną. Przebywając w Wielkiej Brytanii, gdzie pełnił służbę w Sztabie Naczelnego Wodza Sił Zbrojnych, był członkiem Cyclists Touring Club-u. W roku 1948 wrócił do Polski i osiadł w Gliwicach. Zmarł nagle, wracając z obrad Okręgowej Komisji Turystyki Kolarskiej w Katowicach, w listopadzie 1959r.

Dla uczczenia Jego pamięci, 26 listopada 1959r, Klub przyjmuje imię Władysława Huzy.

Od chwili powstania do Klubu wstąpiły 633 osoby. Aktualnie Klub liczy około 100 członków. Przez cały czas Klub prowadzi bardzo ożywioną działalność w szerokim zakresie, będąc od samego początku jednym z najlepszych klubów w Polsce. Świadczą o tym osiągnięcia w ogólnopolskim konkursie na najlepiej pracujący klub turystyki kolarskiej PTTK, w którym aż 17 razy zajął pierwsze miejsce (w tym pięć razy pod rząd w ostatnich latach), 6 razy drugie i 8 razy trzecie. Od chwili powstania Klub zorganizował, nie licząc wycieczek i udziału w obcych imprezach, 267 dużych imprez kolarskich (rajdów, zlotów), w których uczestniczyło 35 283 osoby, głównie młodzież szkolna. Imprezy Klubu cieszą się dużym uznaniem i powodzeniem. Biorą w nich udział turyści kolarze z całego województwa katowickiego oraz sąsiednich województw, a nawet z zagranicy. Rekordową, pod względem liczebności, imprezą był rajd w 1974r. - Otwarcie sezonu "Topienie Marzanny", w którym wzięło udział 854 uczestników.

Klub organizował i organizuje imprezy o różnym charakterze np:

  • dla młodzieży: Młodzieżowy Rajd Kolarski, Święto Roweru, Rajd Wakacyjny, Rowerowe Pożegnanie Wakacji, Zdobywamy "Młodzieżową OdznakęKrajoznawczą,

  • przypominające działalność wybitnych ludzi i działaczy: "Szlakiem Konstantego Damrota"- w setną rocznicę śmierci, "Szlakiem Józefa Lompy"-w dwusetną rocznicę urodzin, "Szlakiem ppłk Władysława Huzy - założyciela Klubu - w setną rocznicę urodzin, "Szlakiem Jerzego Kalli" - wybitnego działacza PTTK w 15 rocznicę śmierci,

  • nawiązujące do tradycji ludowych: "Topienie Marzanny", "Noc świętojańska",

  • na otwarcie i zakończenie sezonu, które mają charakter imprez wojewódzkich,

  • inne np. Rajd Kolekcjonerów, "Zdobywamy Odznakę Turystyczną Ziemi Gliwickiej".

Klub jest współorganizatorem dużych imprez oddziałowych np. "Szlakiem Powstań Śląskich" i Zlotu Młodzieży w Rudach (organizowany wspólnie ze Zlotem Śląskich Chórów i Orkiestr), imprez wojewódzkich, a nawet międzynarodowych (Międzynarodowy Rajd Kolarski AIT w Rogoźniku w 1986 r.).

Klub od wiosny do jesieni organizuje sobotnio-niedzielne ogólnodostępne wycieczki po Ziemi Gliwickiej (prowadzone bocznymi bezpiecznymi drogami i ścieżkami), dalsze na terenie całego kraju, oraz wędrowne obozy rowerowe w kraju i zagranicą.

Członkowie Klubu wędrowali po Afryce (Maroko), Azji (Cypr, Izrael, Turcja) i Europie, w której zwiedzili wszystkie kraje (przed rozpadem Związku Radzieckiego i Jugosławii) za wyjątkiem Albanii. Członkowie Klubu, oprócz udziału we własnych wycieczkach i imprezach, uczestniczyli w 878 imprezach organizowanych przez inne kluby na terenie całego kraju i zagranicą, w tym w 40 Centralnych Zlotach Turystów Kolarzy, w 37 (czyli wszystkich) Ogólnopolskich Zlotach Przodowników Turystyki Kolarskiej oraz w 25 Międzynarodowych Rajdach Kolarskim AIT (Alliance Internationale de Tourisme), organizowanych co roku w innym kraju. W imprezach tych i organizowanych na nich konkursach członkowie Klubu indywidualnie i zespołowo wielokrotnie zajmowali pierwsze miejsca.

Dużą popularnością cieszy się w Klubie zdobywanie odznak kolarskich i krajoznawczych. Najpopularniejszą jest Kolarska Odznaka Turystyczna. Przyznaje się ją w Gliwicach już od roku 1954. Od tego czasu Referat Weryfikacyjny przyznał 1822 odznaki brązowe, 457 srebrnych i 148 złotych.

Najwyższy stopień - KOT za wytrwałość zdobyło 10 członków Klubu: Stanisław Radomski, Andrzej Czapla, Piotr Rościszewski, Paweł Rościszewski, Jan Paradysz, Stefan Peciak, Małgorzata Radomska, Helmut Curaj, Marian Chudzicki i Andrzej Dec. Odznakę dużą złotą zdobyło 22 członków Klubu, a dużą srebrną 41.

Najtrudniejsze odznaki: Dużego Rajdu Dookoła Polski zdobyło 12 członków Klubu, w tym pierwszą w Polsce Stanisław Radomski i piątą Andrzej Czapla, złotą odznakę Szlakami Zamków w Polsce zdobyło dwóch członków Klubu: Stefan Peciak i Andrzej Piaseczyński, troje członków Klubu zdobyło złotą odznakę kolarską AIT: Małgorzata i Stanisław Radomscy oraz Joanna Rus.

Rekordowym pod względem liczby zdobytych odznak był rok 1997, w którym członkowie Klubu zdobyli aż 260 odznak kolarskich oraz ogólnopolskich i regionalnych odznak krajoznawczych.

Klub ma duże osiągnięcia w szkoleniu kadry przodowników turystyki kolarskiej - uprawnionych do prowadzenia wycieczek rowerowych. Klub samodzielnie zorganizował dwa kursy przodowników oraz zgłaszał swoich członków na kursy organizowane przez region. Efektem tej działalności jest liczba 145 wyszkolonych w Klubie przodowników, z których aktualnie zweryfikowanych jest 34. Cztery osoby zostały wyróżnione tytułem Honorowego Przodownika Turystyki Kolarskiej - Władysław Brzozowski, Andrzej Czapla, Małgorzata i Stanisław Radomscy.

Klub propaguje krajoznawstwo poprzez prowadzenie w sezonie jesienno-zimowym prelekcji połączonych z wyświetlaniem przeźroczy, organizację konkursów krajoznawczych, udział w imprezach krajoznawczych oraz zdobywanie odznak turystycznych i krajoznawczych. Kilku członków Klubu posiada uprawnienia instruktora krajoznawstwa. Klub w swojej działalności zajmuje się także ochroną przyrody i środowiska naturalnego ujmując w programie wycieczek zwiedzanie pomników i rezerwatów przyrody, parków krajobrazowych i narodowych. Efektem tej działalności jest zdobycie kilkudziesięciu odznak "Turysta-Przyrodnik" i "Przyjaciel Naturalnego Środowiska" oraz posiadanie przez członków Klubu uprawnień strażnika ochrony przyrody.

Klub zajmuje się problemem bezpieczeństwa na drogach, co jest szczególnie ważne dla rowerzystów, poprzez szkolenie na wycieczkach i podczas spotkań klubowych oraz poprzez organizację konkursów ze znajomości przepisów ruchu drogowego. W 1997r. na mecie Centralnego Zlotu Turystów Kolarzy na Roztoczu członkowie Klubu zajęli pierwsze i czwarte miejsce w konkursie ze znajomości przepisów ruchu drogowego. Zwycięzca w nagrodę otrzymał Puchar Komendanta Wojewódzkiego Policji w Zamościu.

Klub utrzymuje ścisły kontakt z sekcjami turystyki kolarskiej, działającymi głównie w szkołach. Do najlepszych w ostatnich latach należą sekcje przy Szkołach Podstawowych nr 14, i 35 oraz sekcja LSO Parafii Św. Piotra i Pawła w Gliwicach, a w poprzednich latach sekcje przy SP nr 21 i 26. Dużym sukcesem zakończył się udział w ogólnopolskim konkursie na najlepiej pracującą sekcję turystyki kolarskiej w 1997r, w którym I miejsce zajęła sekcja przy SP nr 35, a II miejsce sekcja przy SP nr 14.

Od 1960r. Klub organizuje konkurs o tytuł najaktywniejszego turysty kolarza, od 1967 r. o tytuł najaktywniejszego przodownika, a od 1970 o tytuł najaktywniejszej sekcji. W konkursie o tytuł najaktywniejszego turysty kolarza wśród kobiet 9 razy zwyciężyła Małgorzata Radomska, 8 razy Bożena Walińska, a 6 razy Zofia Kowalska. Wśród mężczyzn 7 razy zwyciężył Stefan Peciak, 6 razy Witold Kapuściński a 4 razy Mieczysław Poniewski i Stanisław Radomski. W konkursie na najaktywniejszego przodownika 6 razy zwyciężyli Jan Rychlik i Bożena Walińska, a 4 razy Małgorzata Radomska i Stanisław Radomski. W konkursie o tytuł najaktywniejszej sekcji aż 9 razy zwyciężyła sekcja przy Szkole Podstawowej nr 26, 6 razy sekcja przy Szkole Podstawowej nr 21 i 4 razy sekcja przy Młodzieżowym Kole PTTK "Salamandra" w Gliwicach.

Osiągnięcia Klubu są zasługą wielu działaczy, a wśród nich prezesów Klubu, którymi byli: Władysław Huza (1958), Jerzy Tyndyk (1959), Stanisław Radomski (1960-1961, 1964, 1966-1968, 1970-1973), Jerzy Kalla (1962-1963), Mieczysław Poniewski (1965), Jan Rychlik (1969), Andrzej Czapla (1974-1992), Małgorzata Radomska (1993 - 2004), Grzegorz Kukowka ( 2005-2010), Alfred Sołtys (2011-2014), Krzysztof Bobis (2015-2018), Adam Czerniawski (2019-nadal)

W półwiecznej działalności Klubu na szczególne wyróżnienie zasługują:

Jacek Bachniak, Henryk Banik, Urszula Bijańska, Stanisława Błaszkiewicz, Wiesław Brożek, Władysław Brzozowski, Sylwester Budziński, Marian Chudzicki, Stefan Cielenga, Helmut Curaj, Andrzej Czapla, Krystyna Czapla, Adam Czerniawski, Andrzej Dec, Jerzy Derda, Ernest Drechsler, Antoni Drygalski, Zbigniew Drygalski, Kazimierz Dybkowski, Marcin Falejczyk, Antoni Foks, Krzysztof Gałuszka, Władysław Huza, Irena Janas, Krzysztof Jarzyński, Piotr Kalinowski, Jerzy Kalla, Irena Kapuścińska, Witold Kapuściński, Karol Kasprowiak, Tadeusz Kłosok, Werner Kocur, Jan Kolorz, Witold Kotlarski, Marian Kowalczyk, Zofia Kowalska, Przemysław Kowalski, Stefan Kucharz, Grzegorz Kukowka, Mariola Kuraś, Edward Lis, Henryk Madaj, Bonifacy Madla, Edward Maleta, Elżbieta Marcinkowska, Janusz Mazur, Jarosław Moroz, Miłosław Niewieczerzał, Andrzej Nowak, Ewelina Nowak, Róża Opolka, Andrzej Osadnik, Gustaw Pachla, Andrzej Pancewicz, Jan Paradysz, Tadeusz Pasierb, Stefan Peciak, Andrzej Piaseczyński, Zenon Piechota, Marek Pietrzyk, Tadeusz Pizar, Mieczysław Poniewski, Małgorzata Radomska, Stanisław Radomski, Piotr Riczka, Gabriela Rościszewska, Paweł Rościszewski, Piotr Rościszewski, Joanna Rus, Jan Rychlik, Halina Rzepniewska, Krystian Salwiczek (Sanders), Zygfryd Sikora, Beata Skrago, Stanisław Skurczyński, Ewa Sojka, Władysław Stawiarczyk, Janina Stebel, Urszula Stępniewska, Lech Sworowski, Herbert Sylla, Henryk Szcześniak, Michał Szaruga, Waldemar Szaruga, Mariusz Szczurowski, Jarosław Szerszeń, Jan Szychowski, Antoni Szymaniec, Henryk Szymański, Danuta Szyp, Paweł Szyp, Franciszek Ślusarczyk, Andrzej Śmigielski, Michał Tiszbierek, Tadeusz Tkaczyk, Wojciech Turlej, Jerzy Tyndyk, Stanisław Uliasz, Kazimierz Walczak, Bożena Walińska, Krzysztof Webs, Danuta Wielgus, Lucjan Wiślak, Antoni Woźniak, Józef Wrzosok, Franciszek Wrzosok, Joachim Wyleżoł, Jerzy Zając, Sławomir Zielski, Joachim Zuber, Bolesław Żydaczewski.

O Klubie można powiedzieć, że jest kuźnią działaczy turystycznych. Aż czterech członków Klubu założyło w innych oddziałach kluby turystyki kolarskiej: Jerzy Tyndyk - Górniczy Turystyczny Klub Kolarski w Zabrzu, Tadeusz Czasławski - Klub "Tandem" w Katowicach, Marian Gruchel - Klub "Tigris" w Rudzie Śląskiej, Jan Rychlik - Klub "Watra" w Pyskowicach, pełniąc w nich funkcję prezesa, czterech innych pełniło funkcję prezesa w innych klubach kolarskich: Władysław Brzozowski w Klubie "Amator" w Zabrzu, Tadeusz Kłosek i Miłosław Niewieczerzał w Klubie Górniczym w Zabrzu i Jan Paradysz w Akademickim Klubie w Gliwicach, aż 19 członków Klubu wchodziło w skład Okręgowej i Wojewódzkiej Komisji Turystyki Kolarskiej, w tym na stanowiskach przewodniczącego, wiceprzewodniczących i sekretarzy, czterech w skład Komisji Turystyki Kolarskiej Zarządu Głównego PTTK, w tym na stanowisku wiceprzewodniczącego. W skład Zarządu Oddziału PTTK w Gliwicach wchodziło 15 członków Klubu, w tym na stanowisku prezesa, wiceprezesów, sekretarzy i skarbników. W skład Zarządu Okręgu i Zarządu Wojewódzkiego PTTK w Katowicach trzech członków, w tym na stanowisku wiceprezesa i skarbnika. Dwu członków Klubu znalazło się we władzach naczelnych PTTK: Zarządzie Głównym i Głównym Sądzie Koleżeńskim. Za zasługi w upowszechnianiu krajoznawstwa i turystyki Zarząd Główny PTTK przyznał w 1973 r. Klubowi, jako pierwszemu w Oddziale i drugiemu klubowi kolarskiemu w Polsce, Złotą Honorową Odznakę PTTK. W 1998 r. z okazji 50-lecia Klub został wyróżniony dyplomem z plakietą Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki.

mniej...