Çalışanların iş güvencesini sağlayan en önemli yollardan biri işe iade davasıdır. Haksız veya geçersiz nedenle iş sözleşmesi feshedilen işçi, belirli şartları taşıması halinde işine geri dönme hakkını iş mahkemesinde açacağı işe iade davası ile elde edebilir. Bu yazımızda işe iade davasının ne olduğu, nasıl açılacağı ve sonuçlarının neler olabileceğini detaylı olarak ele aldık.

İşe İade Davası Nedir?

İşe iade davası, işveren tarafından geçerli bir neden olmaksızın iş akdi feshedilen işçinin, işe geri dönmek amacıyla açtığı davadır.

İş Kanunu’na göre, işverenin fesih hakkını kullanabilmesi için geçerli sebepler sunması gerekir. İşçinin performans düşüklüğü, işletmesel gerekçeler, işyeri kapanması gibi nedenler geçerli fesih nedeni olabilir. Ancak fesih keyfi şekilde yapılmışsa, işçi işe iade davası açarak iş güvencesi hakkını koruyabilir.

İşe İade Davası Açma Şartları

İşe iade davası açabilmek için bazı hukuki şartların bulunması gerekir. Bunlar:

• İşyerinde en az 30 işçi çalışıyor olmalı,
  
  

• İşçi, aynı işyerinde en az 6 ay çalışmış olmalı,
  
  

• İşçi belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışıyor olmalı,
  
  

• İşverenin feshi geçerli bir nedene dayanmıyor olmalı.

Bu şartları taşıyan işçi, fesih bildiriminin kendisine tebliğ edilmesinden itibaren 1 ay içinde arabulucuya başvurmalıdır.

İşe İade Davası Nasıl Açılır?

İşe iade davası süreci şu adımlardan oluşur:

1. Arabuluculuk Başvurusu: İşçi, fesih bildiriminin ardından 30 gün içinde arabuluculuk başvurusu yapmalıdır.
   
   

2. Arabuluculuk Süreci: İşçi ve işveren arabulucu huzurunda uzlaşmaya çalışır. Uzlaşma sağlanamazsa, arabuluculuk son tutanağı ile dava açılabilir.
   
   

3. İşe İade Davası Açılması: İşçi, arabuluculuk tutanağının ardından 2 hafta içinde iş mahkemesinde işe iade davası açmalıdır.

İşe İade Davası Ne Kadar Sürer?

İşe iade davaları, iş güvencesi açısından hızlı sonuçlanması gereken davalardır. Bu nedenle kanun gereği en geç 4 ay içinde sonuçlanması öngörülmüştür.

İşe İade Davası Sonuçları Nelerdir?

İşe iade davası sonucunda mahkeme iki farklı karar verebilir:

• İşe İade Kararı: Mahkeme, feshi geçersiz sayarak işçinin işe iadesine hükmeder. İşçi, kararın kesinleşmesinden sonra 10 iş günü içinde işverene başvurursa, işveren işçiyi tekrar işe almak zorundadır.
  
  

• Tazminat Kararı: İşveren işçiyi işe başlatmazsa, mahkemece belirlenen en az 4, en çok 8 aylık ücret tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur. Ayrıca, işçiye boşta geçen 4 aya kadar ücret ve diğer hakları da ödenir.
  
  

İşe İade Davasının İşçi ve İşveren Açısından Önemi

• İşçi açısından: Haksız feshe karşı haklarını koruma imkânı verir, işe geri dönme veya tazminat alma hakkı sağlar.
  
  

• İşveren açısından: İşten çıkarma sürecinde dikkatli olunmasını gerektirir, hukuka aykırı fesihlerin önüne geçer.
  Sonuç

İşe iade davası, işçinin iş güvencesini sağlayan önemli bir hukuki yoldur. Doğru zamanda arabuluculuk başvurusu yapılması ve dava sürecinin dikkatle takip edilmesi, işçinin haklarını koruması için büyük önem taşır.

Eğer siz de haksız yere işten çıkarıldığınızı düşünüyorsanız, süreci zamanında başlatmak için uzman bir iş hukuku avukatından destek almanız hak kayıplarınızı önleyecektir.

Çalışma hayatında iş güvenliği tedbirleri alınmasına rağmen iş kazaları zaman zaman kaçınılmaz olabilir. Peki iş kazası nedir ve böyle bir durumda işçinin hakları nelerdir? Bu yazımızda, iş kazasının tanımını, işçinin yasal haklarını ve işverenin yükümlülüklerini detaylı olarak inceleyeceğiz.

İş Kazası Nedir?

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre iş kazası;

• İş yerinde meydana gelen,

• İşin yürütülmesi sırasında oluşan,

• İşveren tarafından sağlanan araçlarla işe gidiş-geliş esnasında yaşanan,

• Görevli olarak işyeri dışında bulunduğu sırada gerçekleşen,

• Emziren kadın işçinin süt izni sırasında oluşan,

ve işçiyi bedensel veya ruhsal olarak zarara uğratan olaylar iş kazası sayılmaktadır.

İş Kazasında İşçinin Hakları

Bir iş kazası yaşandığında işçinin hem SGK’dan hem de işverenden talep edebileceği çeşitli haklar bulunmaktadır.

1. Geçici İş Göremezlik Ödeneği

İş kazası nedeniyle istirahat raporu alan işçiye SGK tarafından “rapor parası” ödenir. Bu ödeme, işçinin çalışamadığı süre boyunca gelir kaybını azaltmayı amaçlar.

2. Sürekli İş Göremezlik Geliri

Eğer iş kazası sonucu işçinin çalışma gücünde kalıcı kayıp meydana gelirse, SGK tarafından maluliyet oranına göre sürekli iş göremezlik geliri bağlanır.

3. Tedavi Giderleri

Muayene, ilaç, ameliyat ve diğer tedavi masrafları SGK tarafından karşılanır. Böylece işçi tedavi sürecinde maddi yük altında kalmaz.

4. Maddi ve Manevi Tazminat Hakkı

İş kazasının işverenin iş güvenliği önlemlerini almaması neden kaynaklandığı durumlarda işçi;

• Maddi tazminat (kazanç kaybı, tedavi masrafları vb.),

• Manevi tazminat (acı ve ıstırabın karşılığı),
  talep edebilir.

5. Ölüm Halinde Yakınların Hakları

İş kazası sonucu işçinin vefat etmesi halinde ise yakınları;

• Ölüm geliri (dul ve yetim aylığı),

• Cenaze ödeneği,

• İşverene karşı maddi ve manevi tazminat davası açma hakkı, elde edebilir.

İşverenin Yükümlülükleri

İşveren, iş kazası meydana geldiğinde;

• Olayı en geç 3 iş günü içinde SGK’ya bildirmek,

• İş güvenliği önlemlerini almak,

• Çalışanları iş sağlığı konusunda bilgilendirmek,

zorundadır. Bu yükümlülüklerin yerine getirilmemesi halinde işveren hem idari hem de hukuki sorumlulukla karşı karşıya kalabilir.

Sonuç

İş kazaları çalışanlar için önemli hak kayıplarına yol açabilmektedir. Bu nedenle işçilerin “iş kazasında hangi haklara sahip olduklarını” bilmeleri büyük önem taşır. İş kazası yaşayan bir işçi, hem SGK nezdinde başvuru yapabilir hem de gerekli hallerde işverene karşı tazminat davası açabilir. Unutmayın; iş kazası yalnızca bireysel bir olay değil, iş sağlığı ve güvenliği kültürünün bir parçasıdır. Haklarınızı bilmek, olası mağduriyetlerin önüne geçmenin ilk adımıdır.