درباره نقشه برداری
درباره نقشه برداری
به علت کمبود منابع مالی، بسیاری از افراد با رشته مهندسی ژئوماتیک یا نقشه‌برداری آشنایی ندارند. اغلب در مواقع، این رشته با رشته‌های دیگر اشتباه گرفته می‌شود.
آیا افرادی را می‌شناسید که هنگام ورود به رشته مهندسی عمران، از اصول و مفاهیم مهندسی ژئوماتیک (نقشه‌برداری) بی‌اطلاع بوده‌اند؟
این مسئله به عنوان یک ضعف در سیستم آموزشی مطرح می‌شود که در اینجا از ادامه بحث در مورد آن صرف نظر می‌کنیم.
اما به هر حال، شرکت نقشه‌برداری "نقشه‌برداران جوان" در ابتدا تصمیم دارد رشته مهندسی ژئوماتیک را برای افرادی که تازه وارد این رشته و علوم ژئوماتیک شده‌اند یا قصد ورود به این رشته را دارند، توضیح دهد.
مهندس نقشه‌بردار کیست؟
یک تعریف کلی و ساده این است: "مهندسی که در تهیه نقشه‌ها و اندازه‌گیری موقعیت‌های مختلف روی زمین مشغول به کار می‌شود، مهندس نقشه‌بردار نامیده می‌شود." اما این تعریف سوالی را در ذهن ایجاد می‌کند که چه تفاوتی بین مهندس نقشه‌بردار و مهندس نقشه‌کش وجود دارد؟
مهندس نقشه‌برداری به تعیین موقعیت‌ها و فواصل بین نقاط مختلف روی زمین می‌پردازد و در تحلیل و ثبت اطلاعات جغرافیایی کمک می‌کند تا نقشه‌هایی برای مصارف مختلف ایجاد شوند. این مصارف شامل نقشه‌های مقیاس بزرگ مثل نقشه‌های نظامی، دریایی، تعیین مرزها و غیره و همچنین نقشه‌های کوچکتر مانند نقشه‌های شهری، روستایی، نقشه‌های معابر و ثبت املاک و مستغلات می‌شوند.
تفاوت اصلی میان مهندس نقشه‌بردار و مهندس نقشه‌کش در زمان انجام کار قرار دارد. مهندس نقشه‌بردار ابتدا با استفاده از تجهیزات نقشه‌برداری، موقعیت‌ها و اطلاعات لازم را تعیین می‌کند و سپس نقشه‌های تهیه شده را به دیگر متخصصان مانند مهندسین معماری یا مهندسین نقشه‌کشی ارائه می‌دهد.
مهندسی نقشه‌برداری و مهندسی نقشه‌کشی دو رشته جداگانه و از هم متمایز هستند که در راستای تعیین و توصیف موقعیت‌های جغرافیایی به کار می‌روند.
صنعت ژئوماتیک یکی از زمینه‌های مهم و متنوع در دنیای علمی و فناوری است که به تحلیل و اندازه‌گیری موقعیت‌های جغرافیایی مختلف در سطح زمین می‌پردازد. این زمینه مهم در مختلف صنایع و کاربردهای متعددی از جمله تهیه نقشه‌ها، برنامه‌ریزی شهری، مدیریت منابع طبیعی، مسائل محیطی و حتی در علوم نظامی استفاده می‌شود.
یکی از شاخه‌های اصلی صنعت ژئوماتیک، مهندسی نقشه‌برداری است. این رشته مهندسی به تهیه نقشه‌ها و اندازه‌گیری موقعیت‌های مختلف روی سطح زمین می‌پردازد. مهندسان نقشه‌بردار با استفاده از تجهیزات پیشرفته و تکنولوژی‌های مدرن، اطلاعات دقیقی از مکان‌ها و ویژگی‌های جغرافیایی را جمع‌آوری و ثبت می‌کنند. این اطلاعات به تهیه نقشه‌های متنوعی که در انواع پروژه‌ها و کاربردهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند، منجر می‌شود.
یکی از نکات جالب در مهندسی نقشه‌برداری این است که از زمان‌های قدیمی تا به امروز، انسان‌ها به دنبال تعیین موقعیت‌های جغرافیایی و ایجاد نقشه‌ها برای مسائل مختلف بوده‌اند. با پیشرفت تکنولوژی و توسعه تجهیزات مدرن، مهندسی نقشه‌برداری به یک علم پیچیده و تخصصی تبدیل شده و نقشه‌برداران با تجهیزات پیشرفته‌تر و روش‌های دقیق‌تر به انجام این کار پرداخته و به بهبود مدل‌ها و نقشه‌ها کمک می‌کنند.
در این رشته، دانشجویان باید با مباحث گوناگونی از جمله ریاضیات پیچیده، فیزیک، تجهیزات نقشه‌برداری، و تکنیک‌های پردازش داده‌های جغرافیایی آشنا شوند. همچنین مهارت در استفاده از نرم‌افزارهای مختلف مانند سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی (GIS) نیز برای مهندسان نقشه‌بردار بسیار اهمیت دارد.
در نهایت، مهندسان نقشه‌بردار با تلاش و تخصص خود می‌توانند در صنعت‌ها و پروژه‌های مختلف به بهبود مدل‌ها و نقشه‌های جغرافیایی کمک کنند و اطلاعات ارزشمندی را برای تصمیم‌گیری‌های مهم در دنیای مدرن ارائه دهند.
تنوع گرایش‌های علوم ژئوماتیک (نقشه‌برداری)
1. نقشه‌برداری زمینی:
این نوع نقشه‌برداری به جمع‌آوری اطلاعات مربوط به سطوح خشکی زمین اختصاص دارد که شامل همه جزئیات مانند عوارض زمینی، پستی‌ها و بلندی‌ها می‌شود. این گونه نقشه‌برداری ابتدایی‌ترین گام در تمامی گرایش‌های علوم ژئوماتیک است و اساسی‌ترین جنبه این علم می‌باشد.
حتی در علومی چون فتوگرامتری و کارتوگرافی نیز نیاز به آموزش دقیق در زمینه نقشه‌برداری زمینی وجود دارد. نقشه‌برداران زمینی در امور مختلفی از جمله عمران و ساختمان، راهسازی، سدسازی، معدن‌کاری و غیره حضور دارند.
2. نقشه‌برداری هوایی:
این نوع نقشه‌برداری از زمانی که دوربین‌های هوایی از معرفت خارج شده‌اند وجود داشته است. با پیشرفت علم و تکنولوژی، امروزه نیز مفهوم نقشه‌برداری با استفاده از پهپادها به عنوان فتوگرامتری بردکوتاه در حال معرفی و توسعه است که در مقالات مرتبط بیشتر به آن پرداخته شده است.
3. نقشه‌برداری ماهواره‌ای و فضایی:
در این روش، از ماهواره‌هایی که در مدارهای زمین قرار دارند و اطلاعات را به صورت پالس‌ها در هر لحظه ثبت می‌کنند، برای تهیه نقشه‌ها استفاده می‌شود. این روش به دلیل قابلیت‌های پیشرفتهای که فراهم کرده است، منجر به گسترش چشمگیر در استفاده از نقشه‌برداری شده است.
تنوع گرایش‌ها از نظر محتوایی:
- نقشه‌برداری نظامی: این گرایش برای تعیین اطلاعات جغرافیایی کشورها، نقشه‌های پوششی از فعالیت‌های نظامی، تعیین مرزهای کشوری و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- نقشه‌برداری توپوگرافی: هدف از تهیه نقشه‌های توپوگرافی شناسایی ویژگی‌های فیزیکی زمینی نظیر پستی‌ها، بلندی‌ها، عوارض موجود بر روی سطح زمین و غیره است.
- نقشه‌برداری زیرزمینی: این گرایش به تهیه نقشه‌هایی برای حفاری‌های زیرزمینی، طراحی تونل‌ها، معادن، حفاری چاه‌ها، ایجاد رمپ و غیره می‌پردازد.
- نقشه‌برداری ثبتی (کاداستر): هدف این گرایش حفظ ارزش‌های حقوقی ملک می‌باشد و مرتبط با شناسایی مرزهای املاک نظیر خانه‌ها و زمین‌های کشاورزی جهت نشان دادن حقوق ملکیت شخصی می‌باشد.
- نقشه‌برداری شهری و روستایی: این گرایش به ترسیم تمامی جزئیات طبیعی و انسانی نظیر ساختمان‌ها، پوشش‌های گیاهی، مسیرهای ترابری و غیره می‌پردازد.
- نقشه‌برداری مسیر: در این گرایش، ترسیم معابر شهری و روستایی، راه‌های ارتباطی، خطوط انتقال نیرو، گاز، برق و غیره مد نظر م
ی‌باشند.
تجهیزات نقشه‌برداری:
تجهیزات زمینی شامل ترازیاب‌ها، زاویه‌یاب‌ها، توتال استیشن‌ها، مترهای لیزری، GPS، منشورها، شاخص‌ها و غیره می‌شوند.
تجهیزات نقشه‌برداری هوایی شامل هواپیماها، بالگردها، پهپادها و دوربین‌های تصویربرداری هوایی می‌باشند.
تجهیزات نقشه‌برداری فضایی و ماهواره‌ای شامل ماهواره‌ها با سنجنده‌هایی برای ثبت و انتقال پالس‌های موجود در دیگر تجهیزات می‌باشد.
گرایش‌های مختلف در علوم ژئوماتیک:
- کارتوگرافی: این گرایش به تمامی تکنیک‌ها و علوم مرتبط با چاپ و تهیه نقشه‌ها می‌پردازد.
- ژئودزی: این علم به اندازه‌گیری هندسی زمین، شکل و تغییرات فیزیکی آن توسط تنش‌های درونی زمین از هسته تا پوسته زمین و اثرات دیگر اجرام فضایی بر روی شکل زمین می‌پردازد.
- نجوم: این گرایش به تعیین موقعیت و وضعیت ستارگان، حالات آنها و موقعیت آنها در طول روز و شب می‌پردازد.
- سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS): این سیستم شامل مجموعه‌ای از عملیات که انسان‌ها، سخت‌افزارها، نرم‌افزارها، داده‌ها و ارتباط بین آنها را برای پردازش، تحلیل، بروزرسانی و ذخیره‌سازی داده‌ها به منظور ایجاد پایگاه داده مکانی می‌سازد.
- فتوگرامتری: این علم تمامی تکنیک‌ها و روش‌های اخذ تصاویر از زمین از روی تصاویر هوایی و در نهایت تهیه نقشه از این تصاویر با استفاده از نرم‌افزارها و سخت‌افزارهای مخصوص را شامل می‌شود.
- نقشه‌برداری هوایی: این گرایش به تهیه نقشه‌ها با استفاده از عکس‌های هوایی و نقشه‌های هوایی به عنوان یکی از زیباترین گرایش‌ها در علوم ژئوماتیک معروف است.
- سنجش از دور (RS): هدف از این گرایش تهیه نقشه با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای با طیف‌های مختلف می‌باشد.
- هیدروگرافی: این علم به شناسایی عوارض آبی مانند دریاها، دریاچه‌ها، تالاب‌ها، رودخانه‌ها، مسیل‌های آبی، چاه‌های آب و غیره می‌پردازد و شامل تعیین عمق بستر دریاها جهت تسهیل در رفت و آمد کشتی‌ها و سکوهای نفتی نیز می‌شود.
برنامه‌های کاربردی در زمینه مهندسی نقشه‌برداری
در دنیای امروز با توجه به تنوع و گستردگی رشته مهندسی نقشه‌برداری، نیاز به استفاده از برنامه‌های کاربردی نقشه‌برداری از همیشه بیشتر احساس می‌شود. این برنامه‌ها برای انجام محاسبات و طراحی‌های مرتبط با کارهای عمرانی و نقشه‌برداری اساسی هستند.
شرکت‌های فعال در زمینه تولید تجهیزات نقشه‌برداری به همراه تولید محصولات مخصوص نقشه‌برداری، نیز برنامه‌های نرم‌افزاری کاربردی برای بهبود عملکرد و کارایی تجهیزات نقشه‌برداری ارائه می‌دهند. این نرم‌افزارها به کاربران امکان می‌دهند تا با استفاده از آنها، تجهیزات نقشه‌برداری را بهره‌ورتر و کاراتر مورد استفاده قرار دهند.
همچنین، برخی شرکت‌ها به صورت تخصصی در زمینه توسعه نرم‌افزارهای مهندسی نقشه‌برداری فعالیت می‌کنند و این نرم‌افزارها را ارائه می‌دهند.
نرم‌افزارهای مهندسی نقشه‌برداری به‌راحتی روی انواع سیستم‌عامل‌ها مانند ویندوز، اندروید، iOS و غیره قابل نصب می‌باشند.
این نرم‌افزارها به‌طور کلی به دو دسته قابل تقسیم‌بندی هستند:
1. نرم‌افزارهای مدیریت تجهیزات نقشه‌برداری به‌صورت آنلاین: این نرم‌افزارها برای مدیریت تجهیزات نقشه‌برداری آنلاین مورد استفاده قرار می‌گیرند. این تجهیزات شامل دوربین‌های تئودولیت، توتال استیشن، دستگاه‌های GPS و موارد مشابه هستند. با پیشرفت سیستم‌عامل اندروید، کاربران می‌توانند اطلاعات نقشه‌برداری را به راحتی در این نرم‌افزارها ذخیره کرده و محاسبات مورد نیاز را انجام دهند.
2. نرم‌افزارهای نقشه‌برداری برای محیط اداری در ویندوز: این نرم‌افزارها برای طراحی و پردازش داده‌های نقشه‌برداری در محیط ویندوز طراحی و توسعه یافته‌اند. این نرم‌افزارها عمدتاً برای پردازش داده‌های سنگین طراحی شده‌اند و نیاز به سیستم کامپیوتری قدرتمند دارند.
لیستی از نرم‌افزارهای مهندسی نقشه‌برداری معتبر شامل:
- Autodesk AutoCAD
- Autodesk AutoCAD Civil 3D
- Autodesk Revit
- Google Earth Image Downloader
- OkMap
- Google Satellite Maps Downloader
- 3Dsurvey
- استونکس Cube-manager
- Pythagoras
- Precisely MapInfo Pro
- Global Mapper
- Google Maps Downloader
- Mileseey Pro
- OpenstreetMap Downloader
- Universal Maps Downloader
- Autodesk AutoCAD Plant 3D
- ESRI ArcGIS Desktop
- GPS TrackMaker Pro
- ESRI ArcGIS Pro
- FieldGenius
- Autodesk AutoCAD Map 3D
- Leica DISTO Transfer
- پنتاکس DL-02
- Leica Geo Office
- Softree Optimal
- Softree RoadEng
- Softree TerrainTools
- Autodesk ReCap Pro
- CPI Mileseey Pro
- Insight Numerics Detect3D
- Virtual Surveyor
- QPS Qimera
- Leica DISTO Sketch
- Geographic Calculator
- Carlson SurvPC
- Carlson SurvCE
"چشم انداز شغلی و درآمد در زمینه مهندسی نقشه‌برداری:
مهندسی نقشه‌برداری یکی از حوزه‌هایی است که نیازمند تحمل شرایط محیطی مختلف و انجام فعالیت‌های جسمانی می‌باشد. افرادی که به این رشته علاقه دارند باید توانایی کار در شرایطی مانند فضای باز و در محیط‌های مختلف را داشته باشند. همچنین دانش در زمینه هندسه و فیزیک نیز برای علاقه‌مندان به این رشته ضروری است. درس‌های این رشته عمدتاً مرتبط با هندسه و ریاضیات هستند.
پیشرفتهای اخیر در فناوری‌های مرتبط با نقشه‌برداری و سامانه‌های اطلاعات مکانی (GIS) باعث گسترش گسترده بازار کار برای مهندسان نقشه‌برداری شده است. این بازار کار انواع مختلفی از فرصت‌های شغلی را ارائه می‌دهد که افراد متخصص در این حوزه می‌توانند درآمد خوبی کسب کنند. برخی از مشاغل مرتبط با مهندسی نقشه‌برداری شامل موارد زیر هستند:
- کار در شرکت‌های نقشه‌برداری و شرکت‌های فعال در زمینه‌های ژئودزی، فتوگرامتری، سنجش از راه دور، نقشه‌برداری و ...
- عضویت در نظام مهندسی نقشه‌برداری
- مشارکت در پروژه‌های عمرانی از جمله خطوط لوله آب، پل‌سازی، راهسازی، تونل‌سازی، مترو، سدسازی و ...
- کار در سازمان‌های دولتی از جمله شهرداری، بنیاد مسکن و شهرسازی، منابع طبیعی، راه و ترابری، ثبت اسناد و ...
- عضویت به عنوان کارشناس رسمی دادگستری نقشه‌برداری
- نظارت بر گودبرداری‌ها
- انجام نقشه‌برداری برای ملک‌ها و املاک شخصی
- مشارکت در پروژه‌های نظامی
- کار در پروژه‌های ساختمانی
همچنین، در زمینه GIS و فتوگرامتری، امکانات شغلی مناسبی برای خانم‌ها نیز وجود دارد. این حوزه‌ها امکان تحلیل دقیق داده‌های مکانی و اطلاعات مرتبط با نقشه‌برداری را ارائه می‌دهند که باعث پیشگیری از ورود به محیط‌های خطرناک می‌شود.
به افراد علاقه‌مند به این رشته توصیه می‌شود که با توجه به توانایی‌ها و علاقه‌های شخصی خود در زمینه‌های مهندسی نقشه‌برداری و ژئوماتیک فعالیت کرده و به بهره‌برداری از مهارت‌های فردی خود نیز توجه کنند. این مهارت‌ها شامل مهارت‌های ارتباطی مؤثر، توانایی کار گروهی و مهارت‌های مدیریتی می‌شوند."
وبسایت اصلی و برگرفته شده از surveying-co.ir