Η Επιστημονική Ένωση «Νέα Παιδεία», το Εργαστήριο Εκπαιδευτικής Έρευνας και Γλωσσικών Εφαρμογών του Τμήματος Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) και το Εργαστήριο Εκπαιδευτικής Καινοτομίας του Ιονίου Πανεπιστημίου διοργάνωσαν το σχολικό έτος 2024–2025 και συνεχίζουν το 2025–2026 τον καινοτόμο διαγωνισμό Schoolscape: «Γλωσσικά» μηνύματα στο σχολικό τοπίο, ο οποίος απευθύνεται σε μαθητές και μαθήτριες Γυμνασίου και Λυκείου, καθώς και σε εκπαιδευτικούς όλων των ειδικοτήτων. 

Το σχολείο είναι γεμάτο από διάφορα είδη κειμένων και «γλωσσικών» μηνυμάτων που βλέπουμε καθημερινά, όπως αφίσες, ανακοινώσεις, πινακίδες και γκράφιτι. Αυτά τα κείμενα δεν είναι απλώς διακοσμητικά· έχουν σημαντικό ρόλο στην καθημερινότητά μας και στη ζωή στο σχολείο. Από τι «κείμενα» (είδη λόγου) απαρτίζεται το σύγχρονο σχολικό τοπίο; Αν καταγράψουμε και αναλύσουμε τις γλωσσικές μορφές που χρησιμοποιούνται στους σχολικούς χώρους, θα διαπιστώσουμε διάφορα είδη «γλωσσικών» μηνυμάτων (ρυθμιστικά, υποδομής, εμπορικά, μη θεσμοθετημένα, διδακτικά και καλλιτεχνικά). Παρατηρώντας τα λαμβάνουμε πληροφορίες για το ποιος/α τα κατασκεύασε και γιατί και πώς αυτά «συνομιλούν» τόσο μεταξύ τους όσο και με άλλα «κείμενα» στον ίδιο χώρο. Έτσι, κατανοούμε τη λειτουργία και τη σημασία της γλώσσας στην καθημερινή ζωή, ενώ παράλληλα αντιλαμβανόμαστε τον τρόπο με τον οποίο οι γλωσσικές επιλογές αντικατοπτρίζουν πολιτισμικές και κοινωνικές ταυτότητες ή ενισχύουν τη συμπερίληψη και τον κοινωνικό αποκλεισμό. Βλέπουμε πώς οι λέξεις που επιλέγουμε να χρησιμοποιήσουμε μπορούν να δείξουν ποιοι/ποιες είμαστε, τι πιστεύουμε και πώς αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο γύρω μας. Οι λέξεις μας μπορούν να φέρουν τους ανθρώπους πιο κοντά ή, αντίθετα, να τους απομακρύνουν.

Σκοπός του διαγωνισμού είναι η εξοικείωση των μαθητών/τριών με τη σύγχρονη (γλωσσολογική) έρευνα, μέσα από την παρατήρηση, τη συλλογή, την ταξινόμηση και την ανάλυση του κειμενικού υλικού. Ειδικότερα, επιδιώκεται οι μαθητές/τριες να αναπτύξουν τις γλωσσικές τους ικανότητες, καθώς και τις δεξιότητες τους στον οπτικό γραμματισμό και τον κριτικό λόγο.

Ο διαγωνισμός απευθύνεται σε μαθητές και μαθήτριες των τριών τάξεων Γυμνασίων και Λυκείων της Ελλάδας, της Κύπρου και των σχολείων της Ομογένειας.

Οι συμμετέχοντες/ουσες καλούνται να καταγράψουν, να αναλύσουν και να παρουσιάσουν το σχολικό τους τοπίο, αναλαμβάνοντας έτσι τον ρόλο ερευνητή ή ερευνήτριας. Μέσα από την παρατήρηση, την καταγραφή, τη μελέτη και τη συνομιλία με τα «γλωσσικά» μηνύματα του σχολείου τους, οι μαθητές και οι μαθήτριες έχουν την ευκαιρία να προσεγγίσουν δημιουργικά τη σχέση γλώσσας, χώρου και ταυτότητας.

Στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας, θα ετοιμάσουν και το δικό τους γλωσσικό μήνυμα, με όποιον τρόπο επιλέξουν.

Μέσα από τον διαγωνισμό, το σχολείο μετατρέπεται σε έναν ζωντανό χώρο έρευνας και έκφρασης, στον οποίο η γλώσσα γίνεται εργαλείο παρατήρησης, δημιουργίας και διαλόγου.

Τα έργα των μαθητών και μαθητριών θα αξιολογηθούν από κριτική επιτροπή.
Ως κριτήρια αξιολόγησης έχουν οριστεί:
α) η πληρότητα του φακέλου,
β) η ακρίβεια ταξινόμησης και ανάλυσης των «γλωσσικών» μηνυμάτων,
γ) η πρωτοτυπία της παρουσίασης, και
δ) η δημιουργικότητα στην παραγωγή του «γλωσσικού» μηνύματος.

Οι καλύτερες εργασίες θα παρουσιαστούν από τις ομάδες που τις εκπόνησαν σε ειδική εκδήλωση, με στόχο την ενίσχυση του διαλόγου μεταξύ της εκπαιδευτικής και της επιστημονικής κοινότητας.

Στο πλαίσιο της εκδήλωσης αυτής θα απονεμηθούν τρία (3) βραβεία και ισάριθμοι έπαινοι ανά βαθμίδα εκπαίδευσης (Γυμνάσιο – Λύκειο), ενώ παράλληλα θα παρουσιαστεί η ψηφιακή έκθεση με όλα τα «γλωσσικά» μηνύματα, ταξινομημένα ανά θεματική κατηγορία.