วิถีประชาธิปไตย (คารวธรรม สามัคคีธรรม และปัญญาธรรม)

วิถี หมายถึง สาย แนว ทาง ถนน

ประชาธิปไตย หมายถึง แบบการปกครองที่ถือมติปวงชนเป็นใหญ่

ดังนั้นคำว่า “วิถีประชาธิปไตย” หมายถึง การดำรงชีวิตโดยยึดมั่นในหลักศีลธรรมและคุณธรรมของศาสนา มีหลักการทางประชาธิปไตยในการดำรงชีวิต ปฏิบัติตนตามกฎหมาย ดำรงตนเป็นประโยชน์ต่อสังคม โดยมีการช่วยเหลือเกื้อกูลกันอันจะก่อให้เกิดการพัฒนาสังคมและประเทศชาติให้เป็นสังคมประชาธิปไตยอย่างแท้จริง

ประชาธิปไตยประกอบด้วยพฤติกรรมที่แสดงออก 3 ลักษณะ คือ คารวธรรม สามัคคีธรรม และปัญญาธรรม

คารวธรรม

1. การเคารพในสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ ได้แก่ การร่วมกิจกรรมต่าง ๆ ที่จัดขึ้นเพื่อแสดงความจงรักภักดีต่อสถาบันพระมหากษัตริย์ เช่น ธงชาติ พระบรมฉายาลักษณ์ เพลงสรรเสริญพระบารมี เคารพในหลักการปฏิบัติของศาสนาที่ตนนับถือและไม่ลบหลู่ศาสนาอื่น

2. เคารพซึ่งกันและกันทางกาย เช่น การแสดงความเคารพแก่บุคคลซึ่งอาวุโสกว่า การให้เกียรติผู้อื่น

3. เคารพทางวาจา เช่น การพูดจาให้เหมาะสมกับกาลเทศะ ใช้คำพูดให้เหมาะสมกับฐานะของบุคคล พูดจาสุภาพ

4. เคารพในสิทธิของผู้อื่น ไม่ล่วงละเมิดสิทธิของผู้อื่นทั้งทางกายและวาจา

5. เคารพในความคิดเห็นของผู้อื่น ยอมรับในความคิดเห็นที่แตกต่าง

6. เคารพในกฎระเบียบของสังคม เช่น วัฒนธรรมประเพณี กฎหมายของบ้านเมือง

สามัคคีธรรม

1. การรู้จักประสานประโยชน์โดยถือประโยชน์ของส่วนรวมเป็นที่ตั้ง

2. ร่วมมือกันทำงาน ไม่เอาเปรียบผู้อื่น

3. รับผิดชอบต่อหน้าที่ ทั้งส่วนตนและส่วนรวม

4. รักหมู่คณะ และช่วยเหลือเกื้อกูลซึ่งกันและกัน

5. รักษาความเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกันของกลุ่มและสังคม

6. เสียสละความสุขส่วนตนหรือหมู่คณะเพื่อประโยชน์ของส่วนรวมและประเทศชาติ

7. หลีกเลี่ยงความขัดแย้ง รู้จักอดทนอดกลั้น รู้รักสามัคคี

ปัญญาธรรม

1. การไม่ยึดถือความคิดเห็นของตนเป็นใหญ่

2. การปฏิบัติตามมติของเสียงส่วนมากและรับฟังเสียงส่วนน้อย

3. ใช้เหตุผล ในการตัดสินปัญหาทั้งปวง

4. ใช้สติปัญญาในการไตร่ตรองวิเคราะห์สถานการณ์ต่าง ๆ

5. วิเคราะห์และประมวลขา่วสารข้อมูลด้วยความรอบคอบ

6. พิจารณาเหตุผลด้วยใจเป็นธรรม ไม่ลำเอียง ไม่หลงผิด มีใจเป็นกลาง ปราศจากคติ

ที่มา: สำนักพัฒนากิจกรรมนักเรียน สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2558). คู่มือการจัดกิจกรรมฝึกอบรมสภานักเรียน. โรงพิมพ์สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ.