Azrbaycan dili 1937-ci il qdr trki, trk dili, rus dilind yazlm srlrd is "tatar dili", "Qafqaz tatarlarnn dili" adlandrlmdr.[11] Azrbaycan dili, dvlt sndlrd v yazl dbiyyatda aadak formalarda qeyd olunmudu:
Bu ostanlardan baqa, Hmdan ostan, Qum ostan, Mrkzi ostan, Gilan ostan, Krdstan ostan, Mazandaran ostan, Tehran, Krc, Mhd, Rzvi Xorasan ostanlar da byk sayda trkdilli haliy sahibdir. Qeyd edk ki, ran slam Respublikas Konstitusiyasnn 15-ci maddsi il qeyri-fars dillrin mhdud kild tdrisin icaz verilmsin baxmayaraq, 1926-c ildn ran hkumti mktblrd trk dilind tdrisi de-fakto olaraq yasaqlamd.
Rus Dilind n ox Ilnn Szlr Pdf
Download Zip 🔥 https://bltlly.com/2y3Ll4 🔥
Bunlarn hamsna baxmayaraq, son 1500 ild dilimizd yer alm qrammatik v morfoloji dyiikliklr nticsind ski trk dilind yazlm mtnlr bu gnk Azrbaycan dili daycs n artq anlalmal deyil. Yen d, bu durumu dnya dillr il mqayis etdiyimiz halda (ski ingilis dili v ingilis dili, ski alman dili v alman dili, latn dili v fransz dili v s.) dilimizd tn min ild yer alm sintaktik-morfoloji dyiikliklrin say nisbtn ox azdr.
Mhz bu dvrd saray dili v xalq dili arasnda ilk frqlr ml glmy balad. Saray dili yazl dbiyyatn tmlin evrildiyin gr o zamann dbi dili xalq dili yox, saray dili olur. Hmin dvrn saray dili ncki dvr Azrbaycan dilindn bzi zlliklri il seilir:
Azrbaycanda sovet hakimiyyti qurulduqdan (1920) sonra da dil siyasti mhm hmiyyt ksb etmidir. imali Azrbaycann 1991 il kimi SSR-nin trkibind olmasna baxmayaraq, Azrbaycan dilinin orta mktblrd tdrisinin sryarmlq, universitet v institutlarda tdrisinin is 88 illik tarixi var. Azrbaycan dili, onun tarixi, dialektlri geni surtd tdqiq edilmi, bu sahd Azrbaycan dilind yzlrl sr ap edilmidir. Qdim yunan dbiyyat v flsfsindn tutmu bu gndk mvcud olan bdii v elmi srlrin Azrbaycan dilin trcm edilmsi il yana, riyaziyyat, fizika, kimya, tbabt v s.-y aid drsliklr d baqa dillrdn Azrbaycan dilin evrilmidir. Hazrda Azrbaycan dilind orijinal drsliklrin ap baa atmdr.
Cnubi Azrbaycanda hl d ilnn rb alifbas fars dilindn v Osmanl trkcsindn tsirlnib. Bu lifba rb dilin uyun olsa da, Trk dil ailsin mnsub olan Azrbaycan dilin sslrin oxluuna gr asas formada lverili deyil. Bu lifbann brpas urunda masir srimizd bir ne addm atlsada bu almalar xalq iind yaylmaybdr. Cnubi Azrbaycanda hali fars dilind thsil almaa mcbur olduqlar n rb v fars szlril orijinal tlffz il tandrlar. Halhazrda randa Azrbaycan dili n ildiln rb lifbas il bal vziyyt ox qarqdr. Cnubi Azrbaycan ziyallarnn latn lifbasnn daha mnasib olduunu qbul etmlrin baxmayaraq bu lifbann ttbiqin dvlt trfindn qadaa v mhdudiyytlr qoyulub. randa Azrbaycan dilind kitab v qzetlr yalnz rb lifbas il iq z grr.
Azrbaycan dilind szyaradclnda sasn morfoloji (dmiri, zm, tbliat; dmirilik, zmlk, tbliatlq; dola, qazana, otluq, melik; qaldrc, endirici; sevinc, glnc; yavaca, indic v s.) v sintaktik (otbin, vaxtamuzd, boyunba, gndoan, sarkynk, lidolu, adl-sanl, qrxayaq, itburnu v s.) sullardan istifad edilir.
Masir Azrbaycan dilind, yiylik hal kilisi -(n)in4 il ikinci xs tkin mnsubiyyt kilisi -(n)in4 bir-biri il omonimdir. Hminin, nc xs mnsubiyyt kilisini alm isim, yiylik v tsirlik hal kililrini alm isim il eyni yazlr. Bu cmllrd bzn anlalmazla gtir bilir (kitabn gtr: gtrcyin snin kitabndrm, yoxsa onun kitab?). Tarixn, yiylik hal kilisi sar tag_hash_120 (nq kimi tlffz edilir) il yazlrd -(n)i4, mnsubiyyt kilisi -(n)in4 is normal n il bu vziyyt meydana glmirdi.
sim v digr nitq hisslrinin yerin ilnn szlr vzlik deyilir. Onlar cmld mbtda, xbr, tamamlq, tyin v zrflik rolunda x ed bilrlr. Azrbaycan dilind aadak vzliklr var:
nsann v ya nsnnin hrktini bildirn, n etmk? sualna cavab vern nitq hisssin feil deyilir. Azrbaycan dilind feilin sad v birlik zamanlar var. Sad zamanlar yalnz bir sad zaman kilisi (hudi kemi kilisi, nqli kemi kilisi, indiki zaman kilisi, qti glck kilisi, qeyri-qti glck kilisi) il dzln zamanlara deyilir. Sad zamanlar aadaklardr:
rb dilind mxtlif sz birlmlri vardr. Bunlarn irisind rb qrammatiklrinin izaft adlandrdqlar uzlamayan tyini sz birlmsi ifad etdiyi mna alarlqlarnn oxluu v rb dilind geni ildilmsi il baqa sz birlmlrindn xeyli frqlnir. Burada xbri ad qruplu sz v sz birlmlri il ifad ediln ismi cmllr d ox ilnir. Xbri mbtdadan vvl gln cttrkibli feli cmllrd xbr daim tkd olur.
rb dilind 28 samitin v mxtlif saitlrin olmasna baxmayaraq, rb lifbasnda yalnz 28 hrf vardr. Qsa saitlr v habel hmz samiti lifbada tmsil edilmmidir. lifbada mxtlif vziflr dayan hrflr d vardr.
Masir rb dili faktiki mstqil dil hesab edil biln 5 dialektdn ibartdir. Danq rb dili rb dnyasnda istifad dbi baxmdan kkl frqlnn mxtlif nv rb dillrinin birg terminidir. Dialektlrin arasnda frq n ox rb yarmadasndan knardadr. rb istilasndan sonra lhclrin say xsusil artmdr. n byk dialekt frqi qeyri misirli imali Afrika dialektlri arasndadr. Dialektlr tsir etmi sas faktorlardan biri d, vvllr hmin razilrd baqa dillrd danlmasdr. Bzi razilrd htta sz srasda frqlnir.rb dilindki sas dialektlr aadaklardr:
‘An conair asrubart de temheu moarai .i. de Moich Murteme. Ass aire ad-berar teime marai do-sside, fobith dodet moir foir tricaid m-bliadan ier n-dilind, gonad teme marai .i. ditiu no foscemhiel marai ee. No didiu as de ata Mag Murteme foir .i. moir druidechtai ru-s-ba foir co murseilce n-ann co n-aicned suidich leis, gonsuided an feur cona armbgaisced for laur a ustodbuilcc , co tanic an Dacdai & i lourg aine (n anfaid) laiss, cor'caun na briathrai-ssai ris, cor'traighie fochtuair, edhon: ‘Tai do cend cuasachtach, tai de corp cisachtach, tai de thul [Rasuren hinter b und dem ersten i] 2351a5e196
estimated time download calculator
dhaka university iba bba question bank pdf download