หลักการและเหตุผล
ศูนย์วิจัยด้านภาษา วัฒนธรรม และการพัฒนามนุษย์ ในอาเซียนตอนล่าง ก่อกำเนิดจากแนวคิดในการดำเนินการวิจัยที่อาศัยการบูรณาการความร่วมมือ ผสานองค์ความรู้แบบสหวิทยาการจากนักวิจัยที่มีความเชี่ยวชาญในหลากหลายสาขาวิชาของคณะศิลปศาสตร์และมหาวิทยาลัยคู่ความร่วมมือเป็นการพัฒนากลไกขับเคลื่อนการสร้างสรรค์งานวิจัยและนวัตกรรมในระดับบัณฑิตศึกษาและในระดับคณะเพื่อตอบสนองการเรียนรู้และตอบโจทย์ความท้าทายของสังคมทั้งในระดับชาติและนานาชาติ ทั้ง 3 ด้าน ได้แก่
1) ด้านภาษา ภาษาเป็นเครื่องมือในการสื่อสาร ปฏิสัมพันธ์ทางสังคม และเป็นต้นทุนที่สำคัญในการแสวงหาความรู้ พัฒนาตนเอง โดยเฉพาะการทำความเข้าใจพฤติกรรมคนในสังคมและแก้ปัญหาผลกระทบที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของสังคมการพัฒนาทักษะภาษาอย่างมีประสิทธิภาพ การใช้ภาษาอย่างสร้างสรรค์ และการยกระดับการปฏิบัติวิชาชีพทางภาษาบนพื้นฐานการวิจัยบูรณาการจึงนับว่าเป็นสิ่งที่จำเป็นอย่างยิ่ง
2) ด้านวัฒนธรรม การพัฒนาสังคมสมัยใหม่ต้องมีวัฒนธรรมเป็นฐาน มีการสร้างเครือข่ายความร่วมมือ การเรียนรู้วัฒนธรรมข้ามพรมแดน และความเข้าใจการจัดการความหลากหลายทางวัฒนธรรม ทั้งมิติการท่องเที่ยว ภูมิปัญญา และพหุวัฒนธรรม
3) ด้านการพัฒนามนุษย์ การรับมือกับสังคมที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็วจำเป็นต้องอาศัยการพัฒนาศักยภาพของมนุษย์ทั้งด้านพุทธิปัญญา ทัศนคติ และทักษะควบคู่กันไป เป็นการพัฒนามนุษย์ทุกช่วงวัย เน้นการพัฒนาคุณภาพชีวิต พฤติกรรมมนุษย์ และการจัดการชุมชนให้ก้าวทันต่อการเปลี่ยนแปลงของโลก
ในการขับเคลื่อนงานวิจัยทั้งสามด้าน ศูนย์วิจัยมีฐานการศึกษาอยู่ในภูมิภาคอาเซียนตอนล่าง ด้วยเหตุที่ภูมิภาคนี้มีบริบททางสังคมคล้ายกัน เป็นสังคมพหุวัฒนธรรมเด่นชัด และมีประเทศที่อยู่ในกลุ่มมลายูมากที่สุด ครอบคลุมภาคใต้ของไทย ประเทศมาเลเซีย สิงคโปร์ อินโดนีเซีย และบรูไนดารุสซาลาม ความคล้ายคลึงนี้เอื้อต่อการสร้างเครือข่าย ดังมีข้อสนับสนุนอยู่ในยุทธศาสตร์การวิจัยและนวัตกรรม 20 ปี (2560-2579) ของสภานโยบายวิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ ตามยุทธศาสตร์ที่ 2 ที่ระบุการวิจัยและนวัตกรรมเพื่อการพัฒนาสังคมและสิ่งแวดล้อมต้องเชื่อมประเทศสู่ประชาคมโลกมุ่งเน้นการวิจัยและนวัตกรรมให้รู้ถึงผลกระทบทางบวกและลบของการเลื่อนไหลทางประวัติศาสตร์ สังคม วัฒนธรรม การพัฒนาศักยภาพของคนที่ต้องรองรับการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น การสร้างเครือข่ายความร่วมมือระหว่างประเทศในภูมิภาคอาเซียน
นอกจากนั้นศูนย์วิจัยฯยังมีภารกิจหลักในการพัฒนานักวิจัยซึ่งถือเป็นปัจจัยหลักในการแก้ปัญหาและพัฒนาสังคมให้เจริญก้าวหน้าบนฐานความรู้และความเชี่ยวชาญ สอดคล้องกับแผนกลยุทธ์การพัฒนาบุคลากรวิจัยและนวัตกรรมระยะ 20 ปี (พ.ศ.2560-2579) ที่ได้มีการระบุอย่างชัดเจนในยุทธศาสตร์ที่ 4 คือการเพิ่มจำนวนบุคลากรวิจัยและนวัตกรรมระดับแกนนำ เพื่อเป็นผู้นำในการพัฒนาสังคมและชุมชนในการขับเคลื่อนประเทศ ส่งเสริมการพัฒนาบุคลากรเพื่อรองรับการเติบโตของกิจกรรมวิจัย
ด้วยเหตุนี้จึงมีความจำเป็นอย่างยิ่งในการจัดตั้ง “ศูนย์วิจัยด้านภาษา วัฒนธรรม และการพัฒนามนุษย์ในอาเซียนตอนล่าง” ที่ตอบสนองนโยบายการพัฒนานักวิจัย
เพื่อสร้างองค์ความรู้ นวัตกรรม และเผยแพร่งานวิจัยทางภาษา วัฒนธรรม และการพัฒนามนุษย์ อันจะเป็นประโยชน์ต่อชุมชนและสังคมโดยรวมต่อไป
