การจัดตั้งพิพิธภัณฑ์สมเด็จพระศรีสวรินทิรา บรมราชเทวี เริ่มต้นเมื่อพุทธศักราช 2534 โดยมติที่ประชุมคณะกรรมการเจ้าหน้าที่สภากาชาดไทย ครั้งที่ 5/2534 เมื่อ 13 มีนาคม 2534 ให้แต่งตั้ง คณะกรรมการเตรียมการจัดตั้งพิพิธภัณฑ์ของสภากาชาดไทย ที่ ตึกจักรพงษ์ บริเวณโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ และตึกพระพันวัสสา ในโรงพยาบาลสมเด็จพระบรมราชเทวี ณ ศรีราชา วัตถุประสงค์ในการจัดตั้งครั้งนั้น เพื่อ “…เป็นการเฉลิมฉลองครอบรอบ 100 ปี สภากาชาดไทย ซึ่งจะถึงในปี 2536 นี้ และเพื่อให้พิพิธภัณฑ์ฯ ที่จัดตั้งขึ้นเป็นศูนย์รวมแสดงให้เห็นถึงกำเนิดของสภากาชาดไทย และวิวัฒนาการในด้านต่างๆ ที่จะค้นคว้าหาความรู้ และประสบการณ์ได้อย่างมากมาย เป็นสถานที่ที่ยกย่องเชิดชูผู้มีอุปการคุณต่อสภากาชาดไทย และเป็นการกระตุ้นเตือน เจ้าหน้าที่ อาสากาชาด ยุวกาชาด เยาวชนและประชาชนทั่วไป ให้มีจิตสำนึกในการปฏิบัติงานเพื่อมนุษยธรรมต่อไปอีกด้วย สำหรับสถานที่นั้นสภากาชาดไทย เห็นว่า ควรจัดตั้งขึ้นที่ อาคารตึกจักพงษ์ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์และอาคารตึกพระพันวัสสา โรงพยาบาลสมเด็จฯ ณ ศรีราชา ซึ่งอาคารทั้งสองเป็นอาคารอนุรักษ์มีความเหมาะสมอย่างยิ่ง และสะดวกสำหรับผู้ที่สนใจจะเข้าชม..”

ต่อมา พุทธศักราช 2534 สภากาชาดไทยได้ปรับเปลี่ยนนโยบายการจัดสร้างพิพิธภัณฑ์ ณ โรงพยาบาลสมเด็จพระบรมราชเทวี ณ ศรีราชา เพื่อเป็นอนุสรณ์และเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระศรีสวรินทิรา บรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยิกาเจ้า การเตรียมการสร้างพิพิธภัณฑ์ได้ดำเนินการเรื่อยมาจนถึงพุทธศักราช 2543 สภากาชาดไทยจึงได้แต่งตั้งคณะกรรมการจัดสร้างพิพิธภัณฑ์สมเด็จพระศรีสวรินทิรา บรมราชเทวี ขึ้นอีกชุดหนึ่ง และได้รับความร่วมมืออย่างดีจากกรมศิลปากรในการเข้าร่วมเป็นกรรมการและดำเนินงาน ซึ่งเป้าหมายให้แล้วเสร็จ ในวโรกาสที่สมเด็จพระศรีสวรินทิรา บรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยิกาเจ้า พระราชทานกำเนิดโรงพยาบาลครบ 100 ปี ในวันที่ 10 กันยายน 2545