คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ จัดตั้งขึ้นตามมติสภามหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ เมื่อวันที่ 21 ตุลาคม พ.ศ. 2543 ด้วยการรวมโครงการจัดตั้งคณะวิจิตรศิลป์ร่วมกับบุคลากรและทรัพยากรจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องอื่นๆภายในมหาวิทยาลัยเข้าไว้ด้วยกัน ประกอบด้วย
(1) ภาควิชาประวัติศาสตร์และศิลปะ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์
(2) คณะศึกษาศาสตร์ โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ และ
(3) สถาบันวัฒนธรรมศึกษากัลยาณิวัฒนา
โดยเริ่มเปิดรับนักศึกษาครั้งแรกในปีการศึกษา 2545 ซึ่งจะมีรายละเอียดของหลักสูตรที่เปิดรับนักศึกษา รวมถึงทิศทางการปรับปรุงเพื่อพัฒนาหลักสูตรในปัจจุบัน ดังต่อไปนี้
หลักสูตรและบริการ
1. การจัดการเรียนการสอน
ด้านการเรียนการสอน คณะศิลปกรรมศาสตร์ได้มีแนวทางส่งเสริมให้นักศึกษาทุกวิชาเอกได้ลงพื้นที่เพื่อศึกษาวิถีชีวิตอันเป็นเอกลักษณ์เฉพาะถิ่นชายแดนใต้ รวมถึงการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วม กับปราชญ์ชาวบ้านเป็นสำคัญ เพื่อนำองค์ความรู้ต่างๆมาปรับใช้เป็นแนวคิด เทคนิควิธีการในการสร้างสรรค์ผลงาน ซึ่งแนวทางดังกล่าวส่งผลให้ผลงานการสร้างสรรค์ของนักศึกษาทุกวิชาเอกมีการบูรณาการเทคนิควิธีการสร้างสรรค์สมัยใหม่ๆ ร่วมกับภูมิปัญญาท้องถิ่น ก่อเกิดผลงานการสร้างสรรค์ที่สะท้อนความเป็นเอกลักษณ์เฉพาะ
คณะฯ มีการจัดการเรียนการสอน จำนวน 2 หลักสูตร ได้แก่
1.1 หลักสูตรศิลปกรรมศาสตรบัณฑิต จำแนกเป็น 3 วิชาเอก ดังนี้
1) วิชาเอกทัศนศิลป์ มุ่งเน้นผลิตบัณฑิตที่มีความรู้ ทักษะ มีความคิดสร้างสรรค์ มีคุณธรรม จริยธรรมในวิชาชีพ สามารถประกอบอาชีพในองค์กรของภาครัฐและเอกชน รวมถึงการเป็นศิลปินอิสระได้อย่างมีประสิทธิภาพ
2) วิชาเอกออกแบบประยุกต์ศิลป์ – มุ่งเน้นผลิตบัณฑิตที่มีความรู้ความสามารถด้านการออกแบบประยุกต์ศิลป์ สามารถออกแบบและสร้างสรรค์ผลงานศิลปะที่มีอัตลักษณ์สอดคล้องกับพื้นที่โดยเน้นประโยชน์ใช้สอยเป็นหลัก มีคุณธรรม จริยธรรมในวิชาชีพ เพื่อประกอบอาชีพด้านการออกแบบในองค์กรของภาครัฐและเอกชน รวมถึงสามารถเป็นผู้ประกอบการได้อย่างมีประสิทธิภาพ
3) วิชาเอกออกแบบแฟชั่น – มุ่งเน้นผลิตบัณฑิตที่มีความรู้ และทักษะทางด้านการออกแบบแฟชั่นและเครื่องแต่งกาย สามารถนำองค์ความรู้และทักษะไปใช้ในการสร้างผลงานที่มีอัตลักษณ์สอดคล้องกับพื้นที่ เพื่อสร้างผู้ประกอบการทางด้านแฟชั่นและบุคลากรทางด้านการออกแบบแฟชั่นในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้รวมถึงคาบสมุทรมลายู
1.2 หลักสูตรศิลปกรรมศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาออกแบบประยุกต์ศิลป์ (ต่อเนื่อง) ออกแบบหลักสูตรการจัดการเรียนการสอน ทั้งภาคบรรยายและภาคปฏิบัติ เน้นรายวิชาในกลุ่มวิชาศึกษาทั่วไปและรายวิชาพื้นฐานทางด้านศิลปกรรม ชั้นปีที่ 3 เน้นรายวิชาสร้างสรรค์ทางด้านศิลปกรรม และเรียนรู้ด้วยตนเองผ่านแหล่งเรียนรู้ชุมชน สถานประกอบการ ชั้นปีที่ 4 เน้นรายวิชาสร้างสรรค์เฉพาะบุคคลและการฝึกประสบการณ์วิชาชีพ (สหกิจศึกษา) การทำศิลปนิพนธ์เผยแพร่ผลงานต่อสาธารณชน และมีการฝึกอบรมให้นักศึกษาเขียนบทความวิชาการ/สร้างสรรค์ มีการตีพิมพ์เผยแพร่
2. วิจัย/สร้างสรรค์
คณะฯ ได้ส่งเสริมให้คณาจารย์ บุคลากรและนักศึกษาจัดทำผลงานวิจัย/สร้างสรรค์ โดยกำหนดแหล่งทุนในการสนับสนุนรวมถึงแหล่งเผยแพร่ผลงานวิจัย/สร้างสรรค์ ดังนี้
1. กองทุนวิจัย
1.1 กองทุนวิจัยคณะศิลปกรรมศาสตร์
1.2 แหล่งทุนวิจัยจากมหาวิทยาลัย
1) กองทุนวิจัยวิทยาเขตปัตตานี
2) ทุนวิจัยงบประมาณเงินรายได้มหาวิทยาลัย
3) ทุนวิจัยงบประมาณแผ่นดิน
4) ทุนวิจัยจากสำนักวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์)
1.3 แหล่งทุนสนับสนุนจากภายนอกสนับสนุนในการดำเนินงานของอาจารย์และนักศึกษา
2. แหล่งเผยแพร่ผลงานวิจัย/สร้างสรรค์
2.1 ภายในมหาวิทยาลัย
- ห้องจัดแสดงนิทรรศการคณะศิลปกรรมศาสตร์ (ระดับสถาบัน)
- หอศิลป์ภาคใต้ สถาบันวัฒนธรรมศึกษากัลยาณิวัฒนา (ระดับชาติ)
- หอศิลป์ PSU Gallery (ระดับสถาบัน)
2.2 ภายนอกมหาวิทยาลัย
- แหล่งตีพิมพ์เผยแพร่งานวิจัย/สร้างสรรค์ ภาคีเครือข่าย 4U PLUS ความร่วมมือของมหาวิทยาลัยทั้งจากภาครัฐและภาคเอกชนที่มีการเรียนการสอนด้านศิลปะและการออกแบบ
3. บริการวิชาการ
คณะฯ มีศูนย์วิจัย/สร้างสรรค์ นวัตกรรมและพันธกิจเพื่อสังคม Innovative Design and Arts Hub (InDAH) สำหรับให้บริการวิชาการที่เน้นบูรณาการองค์ความรู้จากการเรียนการสอน งานวิจัย/สร้างสรรค์ถ่ายทอดให้แก่องค์กรทั้งภายในและภายนอกรวมถึงกลุ่มนักเรียน นักศึกษา ศิษย์เก่า และชุมชน ดังนี้
1. สถาบัน Patanista Academy มุ่งเน้นการใช้ทุนทางวัฒนธรรมและภูมิปัญญาท้องถิ่น เป็นเครื่องมือในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจสร้างสรรค์ ยกระดับอุตสาหกรรมแฟชั่นและผ้าบาติก และผลักดันให้จังหวัดปัตตานีเป็นเมืองเศรษฐกิจสร้างสรรค์ที่มีอัตลักษณ์โดดเด่น มุ่งสู่ตลาดในประเทศตะวันออกกลาง
2. ศูนย์สร้างสรรค์งานออกแบบ mini-TCDC เป็นแหล่งเรียนรู้ให้แก่คณาจารย์และนักศึกษาด้านการออกแบบเพื่อสร้างสรรค์นวัตกรรมทางด้านศาสตร์ศิลปกรรม รวมถึงวิทยากรที่จะให้ความรู้ด้านการออกแบบ เป็นต้น
3. Cultural & Creative Co – Working Space เป็นศูนย์บริการวิชาการของมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ที่ตั้งอยู่ในพื้นที่ชุมชนตำบลอาเนาะรู อำเภอเมือง จังหวัดปัตตานี เพื่อเพิ่มช่องทางการเข้าถึงงานบริการวิชาการของคณะฯกับชาวบ้านในชุมชน อีกทั้งยังเป็นพื้นที่จัดแสดงผลงานวิจัย/สร้างสรรค์ การฝึกทักษะการปฏิบัติงานของนักศึกษาในสถานที่จริง ตลอดจนการฝึกอบรมถ่ายทอดองค์ความรู้สู่ชมชุน เพื่อการสร้างคุณค่า มูลค่า รวมถึงการสร้างอาชีพใหม่ยกระดับคุณภาพชีวิตของผู้คนในชุมชน
4. ทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรม
คณะฯ ได้บูรณาการองค์ความรู้ด้านการเรียนการสอน การวิจัย/สร้างสรรค์ และการจัดกิจกรรม/โครงการเพื่อการทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรม ดังนี้
ด้านกระบวนการเรียนการสอน มุ่งเน้นให้นักศึกษาบูรณาการองค์ความรู้พื้นถิ่นมาสร้างสรรค์ผลงานด้านศิลปกรรมที่สะท้อนเอกลักษณ์พื้นถิ่นชายแดนใต้ อาทิ เช่น โครงงานศิลปนิพนธ์ของนักศึกษาชั้นปีที่ 4 เป็นต้น
ด้านวิจัย/สร้างสรรค์ การสร้างองค์ความรู้ การออกแบบและส่งเสริมการสร้างมูลค่าเพิ่มจากศิลปวัฒนธรรม เช่น การทำผลงานสร้างสรรค์เกี่ยวกับผ้าชื่อผลงาน “ตีคราม” ผลิตภัณฑ์ผ้าลายจีนกือดาจีนอ เป็นต้น
ด้านการจัดกิจกรรม/โครงการ ร่วมอนุรักษ์และประยุกต์ใช้ศิลปะและวัฒนธรรม เช่น การจัดกิจกรรมวิถี ศรัทธา กือดาจีนอ กิจกรรมการฝึกปฏิบัติการสร้างผลงานเกี้ยวจำลอง เป็นต้น