ประเพณีสารทเดือนสิบ

              “สารท” เป็นคำที่มาจากภาษาบาลีของอินเดียซึ่งแปลว่า “ฤดูใบไม้ร่วง”  ฤดูสารทนี้เป็นฤดูที่พืชผักผลไม้ที่ปลูกไว้เริ่มออกผล  เมื่อถึงฤดูกาลเก็บเกี่ยวผู้ที่ต้องการให้พืชพันพรรณธัญญาหารของตนเจริญงอกงามดี  ก็ได้นำพืชพันธุ์ธัญญาหารเหล่านั้นไปถวายสิ่งที่ตนเองเคารพนับถือเพื่อเป็นสิริมงคล  

     “สารทเดือนสิบ”  ถือเป็นประเพณีของชาวใต้  โดยเฉพาะชาวนครศรีธรรมราชที่ได้รับอิทธิพลด้านความเชื่อ  ซึ่งมาจากทางศาสนาพราหมณ์ โดยมีการผสมผสานกับความเชื่อทางพระพุทธศาสนา เพื่อแสดงความยินดีที่ได้รับผลผลิตจากการเพาะปลูกในรอบปีด้วยการถวายอาหาร พืชผลแด่พระสงฆ์และอุทิศแก่ญาติผู้ล่วงลับประเพณีสารทเดือนสิบจึงมีความเชื่อเรื่องบรรพชนผู้ล่วงลับไปแล้ว หากทำดีไว้เมื่อครั้งยังมีชีวิตอยู่จะได้เกิดในสวรรค์ แต่หากทำความชั่วจะตกนรก กลายเป็น “เปรต” ต้องทนทุกข์ทรมานในอเวจี  ต้องอาศัยผลบุญที่ลูกหลานอุทิศส่วนบุญกุศลให้  ซึ่งทุกแรม 1 ค่ำ เดือนสิบ เป็นวันที่ยมบาลจะปล่อยให้เปรตมาเยี่ยมลูกหลาน (วันรับตายาย) และจะกลับไปยังภูมินรกในวันแรม 15 ค่ำ เดือนสิบ (วันส่งตายาย) โดยมีการยกหมรับแห่จาดไปวัด  ช่วงเวลาดังกล่าวจึงถือเป็นช่วงเวลาทำทุกบุญอุทิศแก่บรรพบุรุษตามประเพณีท้องถิ่น 

     ครั้นถึงวันแรม 15 ค่ำ เดือน 10 เสียงกลองยาวนำขบวน  นางรำสาวเล็กสาวใหญ่เข้าแถวเรียงราย  บ้างมีตัวเปรต  บ้างมีตัวหนังตะลุง  เดินนำหน้า  “จาด”  เดินทางออกจากศาลาหมู่บ้าน  มุ่งหน้านำไปถวายพระสงฆ์    ณ  วัดสุคนธาวาส 
วัดประจำตำบลพรุพี  เพื่อทำพิธีสวดมาติกาบังสุกุลอุทิศให้แก่เปรตและบรรพบุรุษผู้ล่วงลับ  หลังประกอบพิธีทางศาสนาแล้ว  ลูกหลานต่างนำขนมเดือนสิบและเครื่องไหว้ต่างๆ  ไปวางไว้รวมกันบน “หลาเปรต” (สถานที่ที่วัดจัดเตรียมไว้)  ก่อนจะได้รับสัญญาณให้ลูกหลานและชาวบ้าน  วิ่งเข้าไปชิงของที่วางบนหลาเปรต (การชิงเปรต)  ซึ่งเชื่อกันว่าขนมหรืออาหารบนหลาเปรตคือสิ่งเป็นมงคลที่เหลือจากตายายกินและต่อด้วยกิจกรรมปีนเสาน้ำมันชิงรางวัลส่งท้ายประเพณีสารทเดือนสิบ ที่สร้างสีสันความสนุกสนานให้แก่ชาวบ้านก่อนแยกย้ายกลับบ้าน ทั้งอิ่มบุญและสุขใจ