ประเพณีอาบน้ำช้าง

“พลายศรีบรรพต” และ “พลายศรีสุทน”

อนุสรณ์ช้างคู่ที่เสริมคุณค่าทางด้านจิตใจของชาวบ้านบ้านช่องช้าง

เปรียบเป็นช้างผู้ปกป้องดูแลคุ้มภัย

สถานที่ที่ชาวบ้านสักการะขอพรตามความศรัทธา

ประวัติความเป็นมาของประเพณี

   บ้านช่องช้าง ถือเป็นหมู่บ้านประวัติศาสตร์ทางด้านการเมืองและมีพื้นที่ทางธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์  โดยมีประวัติเกี่ยวกับช้างจำนวนมากเดินในเทือกเขาจนเกิดเป็นช่องทางเดินในอดีต  ต่อมาในยุคการดำเนินงานของผู้ใหญ่สมใจ  หนูสงค์และคณะกรรมการหมู่บ้าน  ได้มีข้อหารือถึง
การหาสัญลักษณ์ที่แสดงถึงความเป็นหมู่บ้านช่องช้าง  จึงเกิดเป็นแนวทางในการสร้าง “รูปปั้นช้างคู่” ด้านซ้ายชื่อ ช้างพลายศรีสุทน   
และด้านขวาชื่อ ช้างพลายศรีบรรพต   เพื่อเป็นอนุสรณ์ประจำหมู่บ้านประวัติศาสน์บ้านช่องช้าง  ไว้บริเวณปากทางสี่แยกบ้านช่องช้าง 
  โดยเริ่มการดำเนินการก่อสร้างเมื่อ พ.ศ. 2536 การก่อสร้างดังกล่าวเกิดจากความร่วมทุนจากชาวบ้านและการอนุเคราะห์ที่ดินในการตั้งรูปปั้นช้างจากนายจรัญ  พัฒนชูและนางผ่องศรี  พัฒนชู   การจัดก่อสร้างช้างคู่ได้สร้างแล้วเสร็จ ภายในปี พ.ศ. 2539  และทำการจัดงานฉลองรูปปั้นช้างขึ้นอย่างเป็นทางการ โดยนายปรีชา  รักคิด  ผู้ว่าราชการจังหวัดสุราษฎร์ธานี เป็นประธานในพิธีเปิด ซึ่งวันดังกล่าวตรงกับวันฉลองสิริราชสมบัติ ครบ 50 ปี ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช  โดยมีผู้มีจิตศรัทธาและพี่น้องชาวบ้านทั้งในและนอกหมู่บ้านจำนวนมากมายเข้าร่วมงานเป็นจำนวนมาก

ลักษณะของประเพณี 

  เดิมชาวบ้านช่องช้างได้มีแนวคิดเพื่อต้องการให้เป็นประเพณีสืบทอดไว้กับหมู่บ้านช่องช้าง จากที่มีสัญลักษณ์ช้างคู่เกิดขึ้นในหมู่บ้านเลยได้จัดกิจกรรมอาบน้ำช้างขึ้น  แต่การจัดกิจกรรมดังกล่าวยังไม่มีรูปแบบกิจกรรมที่แน่นอนและเป็นทางการจนกระทั่งปี พ.ศ. 2558  นำโดยผู้ใหญ่บ้านสุต้าน  จันทร์พุ่มและคณะกรรมการหมู่บ้านได้พิจารณาแนวทางการจัดกิจกรรมอาบน้ำช้างขึ้นใหม่  โดยมีกานำเสนอให้นำกิจกรรมรดน้ำขอพรผู้สูงอายุในช่วงสงกรานต์รวมในการอาบน้ำช้าง 

  ประเพณีอาบน้ำช้าง จึงเกิดขึ้นอย่างเป็นทางการครั้งแรกเมื่อ ปี พ.ศ. 2558 จนถึงปัจจุบัน  มีการกำหนดช่วงเวลาในวันที่ 15  เมษายน
ของทุกปี (ช่วงเทศกาลสงกรานต์) โดยจัดขึ้นบริเวณสถานที่ตั้งช้างคู่ มีลักษณะกิจกรรม คือ การนิมินต์พระภิกษุทำพิธีทางศาสนา 
รดน้ำขอพรผู้สูงอายุและอาบน้ำช้าง เพื่อเป็นศิริมงคลกับชาวบ้านในพื้นที่และเสริมบารมีช้างคู่ ซึ่งประเพณีดังกล่าวเกิดขึ้นจากความร่วมมือร่วมใจจากชาวบ้าน ทั้งการสนับสนุนทั้งกำลังกายและกำลังทรัพย์ตามความศรัทธา

คุณค่าและบทบาทของประเพณีที่มีต่อชุมชน

 ช้างคู่ถือเป็นอนุสรณ์ที่เสริมคุณค่าทางด้านจิตใจของชาวบ้านบ้านช่องช้าง เพราะในการสร้างช้างคู่นั้นได้มีการสร้างและปลุกเสกตามความเชื่อจากช้างและพระอาจารย์ที่ชาวบ้านเคารพนับถือจึงเปรียบกับช้างคู่นี้เป็นผู้ปกป้องดู คุ้มภัย และเป็นที่ที่ชาวบ้านสักการะขอพรตามความศรัทธา ประเพณีอาบน้ำช้างจึงมีความสำคัญและเป็นประเพณีที่มีการสืบทอดกันเรื่อยมา