การวิเคราะห์คุณค่าเป็นการวิเคราะห์คุณค่าลักษณะดีเด่นในด้านต่าง ๆ ของเรื่อง โดยใช้ความคิดพิจารณาไตร่ตรองกลั่นกรอง แยกแยะและแสวงหาเหตุผล เพื่อประเมินคุณค่าของวรรณคดีอย่างมีเหตุผล