เนื้อหา

ผ้าปักม้ง

ผ้าปักม้งเป็นผลผลิตจากชนเขาเผ่าม้งที่นำด้ายมาปักเป็นผ้าปักม้งในลักษณะลวดลายต่างๆที่เป็นเอกลักษณ์ที่โดนเด่นในการแสดงอัตลักษณ์ทางชาติพันธุ์ของชนเผ่าม้ง

การประดิษฐ์ผ้าปักม้งที่ต้องใช้ภูมิปัญญาและทักษะของชนเผ่าม้งในการสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์ที่มีรูปแบบเฉพาะของตนเอง ซึ่งผ้าปักม้งนั้นสามารถนำเอามาเป็นเครื่องนุ่งห่มซึ่งเป็นหนึ่งในปัจจัย 4 ที่จำเป็นในชีวิตของคนเราในปัจจุบัน โดยมีการสืบทอดในครอบครัวและชุมชนเป็นภูมิปัญญาที่ติดไปกับการอพยพจนเป็นอัตลักษณ์ประจำเผ่าม้งได้อย่างชัดเจน

ลวดลายของผ้าปักชาวม้ง

ลวดลายของการทอผ้าม้ง บ้านม้งดอยปุย จังหวัดเชียงใหม่ จากการที่ได้ไปศึกษาในหมู่บ้านม้งดอยปุยแล้วนั้น ค้นพบว่ามีลวดลายที่สวยงามมากมาย ซึ่งชาวบ้านได้ค้นคิดลวดลายขึ้นมาเอง และทอผ้าเองด้วยความประณีตของลวดลายต่างๆ

งานภูมิปัญญาด้านผ้าปักของชนเผ่าม้ง
มีการสืบทอดในครอบครัวและชุมชนเป็นภูมิปัญญาที่ติดไปกับการอพยพจนเป็นอัตลักษณ์ประจำเผ่าได้อย่างชัดเจน โดยจำแนกลายได้เป็น 2 กลุ่ม คือ 1) กลุ่มลายผ้า ปักม้งโบราณ ที่มีที่มาจากธรรมชาติ และอักษรม้งโบราณ 2) กลุ่มลายสมัยใหม่ ที่มีที่มาจากธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ในด้านกระบวนการผลิตมีการปักหลากหลายวิธี คือ การปักด้ายหรือไหม (Embroidery) ได้แก่ วิธีการปักลายขัดเดินเส้น วิธีการปักไขว้ (แบบครอสติค) การปักลายดอกเย้าเครื่องหมายบวก วิธีการปักลูกโซ่ การปักทึบ และวิธีการปักสอยเป็นภาพวิธีชีวิตชาวม้ง การปะสอย (Appliqué) ได้แก่ วิธีการปะสอยแบบรูปเรขาคณิต วิธีการปะ ปักสอยด้วยตัดผ้าเป็นลวดลายแล้วปะบนผ้าสีต่างๆ และวิธีการแบบผสม (Mixed technique) ได้แก่ วิธีการทำผ้าบาติกผสมการปะสอย สภาพปัญหาที่พบคือ งานผ้าปักม้ง ผู้ผลิตส่วนใหญ่เป็นผู้สูงอายุ ขาดผู้สืบทอด และขาดการพัฒนาลายใหม่ๆ แนวทางการพัฒนาผลิตภัณฑ์ผ้าปักม้ง ควรเน้นที่คุณค่าและการสร้างมูลค่าเพิ่ม และควรมีการรวบรวมลายผ้าปักม้งเพื่อเป็นต้นแบบในการพัฒนาลายต่อไปได้ง่ายขึ้น มีรูปแบบผลิตภัณฑ์ที่หลากหลาย สามารถตอบสนองความต้องการของผู้บริโภคยุคเศรษฐกิจสร้างสรรค์ได้

อุปกรณ์การปักผ้าม้ง ที่จำเป็นต้องมีมีดังนี้
1) เข็มเย็บผ้าส าหรับปักผ้าขนาดต่าง ๆ
2) ด้ายสีต่าง ๆ
3) ผ้าสีต่างๆ ผ้าใยกัญชงหรือผ้าครอสติส
4) กรรไกร
5) กระดาษลอกลาย
6) แบบของลวดลายส าหรับวาดลงบนกระดาษลอกลาย และ ในปัจจุบันจ าเป็นต้องใช้จักรเย็บผ้าร่วมด้วย