Олоҥхо саха омук былыыр былыргы дьыллар быыстарыттан сырдык уонна хараҥа, айыы уонна абааһы аймахтара утарыта турууларын, күрсүүлэрин туһунан уостан уоска бэриллэн кэлбит уус-уран айымньыта. Олоҥхо киһи өркөн өйүн күүһүн күдэҕин кыаҕынан айыы аймаҕын күөмчүттэн көмүскүүр үрдүк аналын хоһуйар.
2005 сыллаахха сэтинньи 25 күнүгэр, ЮНЕСКО олоҥхону аан дойду култууратын биир саамай чаҕылхай шедеврынан биллэрбитэ. Нөҥүө сылыгар СӨ бэрэсидьиэнин N 3036 Ыйааҕынан 2006 сыл сэтинньи 15 к. Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр сэтинньи 25 күнэ Олоҥхо күнэ быһыытынан биллэриллибитэ. Бу күҥҥэ олоҥхону киэҥ араҥаҕа тарҕатар, үйэтитэр соруктаах тэрээһиннэр ыытыллыахтаахтар.
М.В.Николаева. Айылгы арыллыыта: (Оҕону олоҥхоҕо уһуйуу) / М.В.Николаева: (Науч.ред. В.В.Илларионов) - Дьокуускай,
2004. - 64 с.
Төрүт культура учуутала М.В.Николаева олоҥхолуур оҕолору бэлэмнээһиҥҥэ айымньылаахтык үлэлиир. Кини үөрэнээччилэрэ "Мин олоҥхо дойдутун оҕотобун" республиканскай фестивальга ситиһиилээхтик кытталлар. Пособияҕа Сунтаар улууһун Күүкэй орто оскуолатыгар оҕолорго олоҥхону уһуйууга ыытыллар үлэлэр сырдатылыннылар, олоҥхоһут оҕолор суруйуулара киллэрилиннилэр. Пособие төрүт культура учууталларыгар, куруһуок салайааччыларыгар, студеннарга уонна норуот айамньытын кэрэхсээччилэргэ ананар
Оҕону, ыччаты олоҥхоҕо үөрэтии ньымалара : олоҥхоҕо
үөрэтээччилэргэ уонна үөрэнээччилэргэ көмө/ Тимофеев Н.П. Дьокуускай : Ю-принт, 2008. 38 с.
Саха Республикатын үорэҕириитин туйгуна, Саха Республикатын үөрэҕириитин үтүөлээх учуутала, бастыҥ уһуйаан Тимофеев Н.П. олоҥхоҕо үөрэтии, үөрэнии ньымаларын тустарынан билиһиннэрэр.
Бу методическай сүбэ-соргу оҕону, ыччаты олоҥхоҕо үөрэтээччилэргэ, үөрэнээччилэргэ, олоҥхону сэргээччилэргэ, тойук, оһуохай куруһуогун салайааччыларыгар аналлаах.
Олоҥхо алыптаах эйгэтэ: (ыстатыйалар, санаалар, сэһэргэһиилэр). / В.В.Илларионов; [Хомуйан оҥордо Т.В.Илларионова]; М.К.Аммосов аатынан Саха гос. ун-та. - Дьокуускай: Бичик, 2006.
Кинигэҕэ профессор В.В.Илларионов олоҥхо, олоҥхоһуттар, ыһыах, оһуокай, төрүт культура боппуруостарыгар аналлаах ыстатыйалара, этиилэрэ түмүлүннүлэр. Олоҥхолооһун алыптаах эйгэтин арыйан көрдөрөргө сорук туруоруллар.
Хомуурунньук фольклористарга, төрүт культура учууталларыгар, норуот айымньытын кэрэхсээччилэргэ ананар.
Олонхоннон сирдэтэн / С. Т. Петров ; [ хомуйан онордулар: М. С. Аввакумов, Н. К. Ноева ].
- Дьокуускай : АРКТИКА, 2011. - 84 с.
Степан Тарасович Петров Сунтаар улууһугар төрөөбүтэ, билигин ыраах Костромской уобаласка олорор, пенсионер. «Дьулуруйар Ньургун Боотур» олоҥхону бэйэтэ үөрэтэн, чинчийэн-ырытан, араас научнай практическай конференцияларга кыттан, учуонайдар болҕомтолорун тардара. Бу кинигэҕэ Степан Тарасович араас кэмҥэ журналларга, хаһыаттарга тахсыбыт үлэлэрэ, ону таһынан кини бэйэтин табаарыстара уонна бииргэ үлэлээбит коллегаларын ахтыылара киирдилэр.
Амвросьев-Тойуктаах Омуруос А. П., Оҕо Тулаайах бухатыыр; олоҥхо - 2017 (Сунтаар - олоҥхо дойдута. т.3)
Афанасьев С. С., Одун Чуураа бухатыыр; (олоҥхо) - 2014
Макарова-Толоон Туорааҕа И. И., Таас Буурай бухатыыр; олоҥхо - Дьокуускай: Дани-Алмас, 2019
Мартынов М. З., Уол Дуолан бухатыыр - : (Саха боотурдара. 21 томнаах. т. 7)
Мартынов М. З., Уол Дуолан бухатыыр - : (Саха боотурдара. 21 томнаах. т. 7)
Данилов В. Д., Бүдүрүйэри билбэтэх бороҥ тураҕас аттаах Батыйа Бэрт бухатыыр; олоҥхо - Дьокуускай: Бичик, 2010
Оҕо Туйгун : олоҥхо/Сындыыс-Евсеев Е.Г. - Дьокуускай : ООО РИЙ "Ю-принт", 2008. - 104 с.
Макарова И. И. - Толоон Туорааҕа, Толугурдаах торбос уонна Аһас Олдьун абааһы; олоҥхо - 2021
Олоҥхо өрөгөйө - саха саргыта - Дьокуускай: Бичик, 2010
В книге рассказывается о вкладе известных людей из Сунтарского улуса в развитие олонхо