สำหรับข้าวแตน เป็นภาษาเรียกเฉพาะถิ่นตำบลหนองแขม ซึ่งลักษณะของข้าวแตนจะคล้ายกับข้าวแต๋นที่ราดด้วยน้ำตาลหรือน้ำแตงโมในท้องที่อื่นๆ คุณยายสมบัติ พงศ์พันธ์ อายุ 70 ปี อยู่บ้านเลขที่ 75 หมู่ 3 ตำบลหนองแขม อำเภอพรหมพิราม จังหวัดพิษณุโลก ซึ่งเป็นบ้านที่ทำข้าวแตนขายเป็นเจ้าแรกของบ้านหาดใหญ่ คุณยายสมบัติฯ ก็เล่าว่า เมื่อก่อนก็ประกอบอาชีพทำนา บนพื้นที่ 10 กว่าไร่ แต่ด้วยราคาข้าวไม่ดีเท่าที่ควร รายได้ไม่พอกับค่าใช้จ่าย จึงต้องหาอาชีพเสริม ก็พอมีความรู้ด้านทำข้าวแตนที่สืบทอดกันมาตั้งแต่สมัยพ่อแม่ เลยลองทำขาย ปรากฏว่าได้การตอบรับที่มากขึ้น จึงหันมาประกอบอาชีพทำข้าวแตนขายเพียงอย่างเดียว เป็นเวลานานกว่า 30 ปีแล้ว จนปัจจุบันมีผู้ประกอบอาชีพการทำข่าวแตนจำหน่ายเป็นจำนวนมาก ซึ่งจะมีลูกค้าทั้งขาจร และขาประจำ มีทั้งขายปลีก-ขายส่ง จังหวัดใกล้เคียงอย่าง กำแพงเพชร น่าน สุโขทัย ซึ่งปัจจุบันจะมีการขายผ่านช่องทางออนไลน์ก็ต่าง ๆ

จุดเด่นของข้าวแตนหนองแขม คือ รสชาติอร่อย ราคาถูก เน้นความสดใหม่ ขนาดของผลิตภัณฑ์เด่นกว่าข้าวแตนทั่วไป ซึ่งเป็นจุดเด่นที่สำคัญของข้าวแตนหนองแขม โดยจะขายอยู่ปลีกอยู่ที่ถุงละ 10 บาทมี 2 แผ่น ราคาส่งอยู่ที่ 10 ถุง 80 บาท

ส่วนผสม

• ข้าวเหนียวนึ่งสุก * น้ำกะทิ

• น้ำตาลอ้อยหรือน้ำเชื่อม * เกลือ

• น้ำมันสำหรับทอด * แม่พิมพ์สำหรับกดแผ่นข้าวแตน

วิธีทำ

1.นำเอาข้าวเหนียวมาล้างน้ำ แล้วแช่น้ำไว้ 1 คืน นำข้าวเหนียวขึ้นใส่หวดล้างน้ำสะอาดตั้งไว้ให้สะเด็ดน้ำ ตักน้ำใส่หม้อยกตั้งไฟ พอน้ำเดือดเทข้าวใส่ซึ้งนึ่งข้าว ปิดฝารอข้าวสุก

2.นำน้ำกะทิ ผสมน้ำตาลอ้อย ใส่หม้อต้มให้เดือดแล้วยกลงพักไว้ เมื่อข้าวสุกตักใส่กะละมัง นำน้ำกะทิที่พัก

ไว้และเกลือผสมให้เข้ากัน

3.นำตอกไม้ไผ่มาขดเป็นวงทำพิมพ์วางบนใบตองหรือถาด เอาข้าวใส่ลงแม่พิมพ์ใช้มือเกลี่ยเม็ดข้าวให้เรียงกันไม่แน่นเกินไป ทำเป็นแผ่นแกะออกวางบนตะแกรง ทำจนหมด นำไปตากแดดให้แห้ง

4.จากนั้นนำไปทอด จัดเรียงรอให้เย็น

5. ทำน้ำสำหรับราดหน้าข้าวแตน การเคี่ยวน้ำอ้อย นำน้ำใส่หม้อนิดหน่อย ใส่น้ำอ้อยลงไป ยกขึ้นตั้งไฟอ่อนๆ พอเหนียว ตักหยอดบนแผ่นข้าวที่ทอดจนหมด เท่านี้ก็เป็นอันเสร็จเรียบร้อย เก็บใส่ถุง

ข้อมูล : นางกรรณิการ์ บุญกลั่นสอน ครู กศน.ตำบลหนองแขม

ข้อมูลเนื้อหา เรื่องราว เขียนโดย : นางกรรณิการ์ บุญกลั่นสอน

สื่อประกอบ/ภาพถ่าย : นางกรรณิการ์ บุญกลั่นสอน