संक्षिप्त जानकारी

• सेप्टेम्बर २००८ मा कोशी बाढी पछि, नेपालको Inter agency standing Committee (IASC) द्वारा क्लस्टर अवधारणालाई औपचारिकता दिइएको थियो।

• २००९ मा, नेपाल सरकारले क्लस्टर संयन्त्र सम्बन्धि औपचारिक रूपमा विपद् पूर्वतयारी र प्रतिकार्य योजना निर्देशिका जारी गर्‍यो।

• क्लस्टरको नेतृत्व नेपाल सरकार अन्तरगतका समन्धित विभाग / निकायहरु र सहनेतृत्व मानवीय एजेन्सीहरु द्वारा हुने गरेको र सम्बन्धित क्षेत्रमा काम गर्ने सदस्य निकायहरूले त्यसलाई समर्थन गर्ने गरेका छन।

• २००८ को स्थापनाकाल देखी नेपालमा शिक्षा क्लस्टरको नेतृत्व (Lead) शिक्षा, विज्ञान तथा प्रविधि मन्रालयले र सहनेतृत्व(Co-lead) युनिसेफ र सेभ द चिल्ड्रेन गरेका छन् । सरकार, संयुक्त राष्ट्र संघ, I/NGO, र अन्य शिक्षा क्षेत्र संग सम्बन्धित सरोकारवालाहरूको (SMC, CNT etc.) समूहलाई समन्वय गर्दै आपतकालिन मानवीय संकटको समयमा बालबालिकाहरुको शिक्षालाई निरन्तरताको लागि समन्वयात्मक रूपमा शिक्षा क्षेत्रका आवश्यकताहरू सामूहिक रूपमा सम्बोधन गर्ने।

• संघीय शिक्षा समूहको सदस्यमा ४५ संस्थाहरू रहेको र नेपाल शिक्षा समूहको ToR अनुसार निर्देशित । हाल १३ संस्था सक्रिय रहि रेपोर्टिङ गरि राखेको ।

• सामाजिक विकास मन्त्रालय (MoSD) शैक्षिक योजना तथा अनुसन्धान महाशाखा (lead) प्रादेशिक स्तरको शिक्षा क्लस्टर रहेको हुन्छ साथै UNICEF , Save the Children र समुह सद्स्यहरुकाे सह नेतृत्व रहन्छ ।

• स्थानीय तहमा शिक्षा समुह शिक्षा/सामाजिक समिति अन्तरगत रहन्छ ।

• प्रदेश शिक्षा समुहको गठन २०७६ सालमा भएको हो ।

• तिनै तहका शिक्षा समुहहरुले शिक्षा संग सम्बन्धित सरोकारवालाहरूलाई आपतकालीन/मानवीय संकटको समयमा , सुसंगत र प्रभावकारी शिक्षा प्रतिकार्य सुनिश्चित गराउन जिम्मेवार रहनेछन् ।

• प्रदेश तथा पालिकाहरूमा पनि शिक्षा समूहको गठन भई सक्रिय रहेको – ७ प्रदेश, १४६ पालिका, ३५ जिल्ला

नेपाल शिक्षा समूहको उद्देश्य 

मुख्य उद्देश्य

आपतकालिन समयमा बालबालिकाको सिकाइ निरन्तरताको लागि पुर्वतयारी र समन्वयात्मक प्रतिकार्यको काम गर्ने ।

विशिष्ट उद्देश्य

• सरकारको सहयोगमा सबै सम्बन्धित निकायहरु मिलेर शिक्षा क्षेत्रमा काम गर्न सक्ने समन्वय मञ्चको व्यवस्था गर्ने ।

• आपतकालीन शिक्षासँग सम्बन्धित नीति र रणनीति विकासमा बृहत् कार्यक्रम तथा गतिविधिहरूको सुनिश्चितता गर्ने ।

• सरकारी तथा गैरसरकारी संस्थाहरू, CBOs , अन्तर क्लस्टर ,अन्य सरोकारवालाहरूका साथै तीन तहका सरकारहरू बीच समन्वय र सहकार्य स्थापना गर्ने। 

• सुचना प्रणालिको ब्यवस्थित ब्यवस्थापन ,अद्यावधिक तथा प्रशारण गर्ने ।

• आपतकालिन अवस्थामा आवस्यकता पहिचान गरि प्रतिकार्यका लागि आवस्यक समन्वय गर्ने ।