GREEK - Ο δρόμος που δεν πήρα

Ο δρόμος που δεν πήρα

Σ' ένα κιτρινισμένο δάσος ήταν ένα σταυροδρόμι, και εγώ

Λυπόμουν που να πάρω και τους δυό τους δρόμους δε γινόταν,

Γιατί ένας ταξιδιώτης ήμουν, στάθηκα πολύ καιρό

Και κάτω κοίταζα τον ένα ως το μακρυνό

Σημείο που έγερνε και μέσα στα χαμόκλαδα χανόταν.

Ύστερα, δίκαια κι ωραία, πήρα, αποφασισμένος,

Τον άλλο δρόμο, κι ίσως να ήτανε και τυχερό

Μια κι ήτανε απάτητος, χορταριασμένος·

Αν και εκεί μπροστά μου ήτανε φθαρμένος·

Στην αρχή τους ήταν όμοιοι και οι δυό.

Όμοιοι απλώνονταν μπροστά μου εκείνο το πρωί

Στα φύλλα επάνω ούτε βήμα δε φαινόταν να' χει κάνει πίσω.

Ώ ! άφησα τον πρώτο για μια άλλη μέρα ! Επειδή

Όμως ήξερα πως ο ένας δρόμος σε άλλον οδηγεί

Αμφέβαλλα αν ποτέ μου θα μπορούσα να γυρίσω πίσω.

Σε κάποιο τόπο θα το λέω μετά από καιρό

Αναστενάζοντας χρόνια και χρόνια μετά:

Πως σ' ένα δάσος ήταν ένα σταυροδρόμι, κι εγώ –

Πήρα τον δρόμο τον λιγότερο πεπατημένο, κι αυτό

Έκανε όλη τη διαφορά.


Σε μετάφραση Δάφνης Χρονοπούλου.

==

Ο δρόμος που δεν πάρθηκε


Σ’ένα κίτρινο δάσος αποκλίναν δυό δρόμοι.

Λυπημένος που αδύνατο ταξειδιώτης στους δυό

ίδιος νά’μαι για ώρα πολλή στάθηκα, ακόμη,

τον ένα κοιτώντας..ως των θάμνων την λόχμη

της στροφής του, που νά’βλεπα μου ήτάν μπορετό.


Μετά πήρα τον άλλο, όμορφο ίδια,

και που λόγο καλύτερο μού’χε ίσως προβάλει

επειδή’χε που πάτημα χρειαζόνταν γρασίδια,

αν και όσο γι’αυτό ,στα σε’κείνους ταξείδια

σχεδόν ίδια, στ’αλήθεια, πατήσει είχαν άλλοι.


Το πρωί ‘κείνο ίδιοι κειτόνταν’κεί πέρα,

με φύλλα που πάτημα δεν είχε μαυρίσει.

Ω, στον πρώτο συνέχισα για ακόμα μια μέρα..

όμως ξέροντας δρόμος φέρνει δρόμο πιο πέρα

αμφέβαλλα αν θά’χα ποτέ πίσω γυρίσει.


Θα το λέω ετούτο με στεναγμό,

χρόνια και χρόνια, κάπου, μετά.

Δυό δρόμοι αποκλίναν στο δάσος και’γώ-

πήρα αυτόν που βαδίζαν λιγότερό..

και αυτό έχει κάνει την διαφορά.

ο δρόμος που δεν πήρα


Ήταν δυο δρόμοι που αποκλίναν μες στο δάσος.

Μα δεν μπορούσα να τους πάρω και τους δύο

Χωρίς να γίνω ο ίδιος δύο∙ λυπημένα

Ακολουθούσα με το βλέμμα μου τον ένα

Για να τον χάσω μες στη χλόη σ’ ένα σημείο.


Πήρα τον άλλον κι έμοιαζε καλά να κάνω∙

Ίσως και να ’χε ένα δικαίωμα παραπάνω

Όντας πιο θαλερός, λιγότερο φθαρμένος,

Μ’ όλο που ως προς αυτό σχεδόν δεν διαφέραν∙

Ήταν κι αυτός περίπου εξίσου πατημένος.


Κι οι δυο ξετυλιγόνταν σκεπασμένοι ακόμη

Φύλλα πρωινά, ίδιοι απαράλλαχτοι, όμως

Κράτησα εγώ τον πρώτο για μιαν άλλη μέρα∙

Αν κι οδηγώντας σ’ άλλους δρόμους κάθε δρόμος

Επιστροφή δεν έχουν όσο ξέρω οι δρόμοι.


Θα λέω με στεναγμό σαν θα ’μαι πολύ γέρος,

Βρήκα δυο δρόμους που αποκλίναν σ’ ένα μέρος

Και πήρα αυτόν που ’χε περπατηθεί πιο λίγο

(χωρίς να θέλω και τον άλλον ν’ αποφύγω)∙

Κι άλλαξε αυτό για πάντα τη ζωή μου.


Tags: ποίηση, δρόμοι, διλήμματα, επιλογές, Robert Frost

«Ο δρόμος που δεν πήρα»: Ένα από τα πιο διάσημα αλλά και πιο παρερμηνευμένα ποίηματα του 20ου αιώνα.

Ο ποιητής στέκεται σε μια διχάλα και έχει να διαλέξει ανάμεσα σε δύο δρόμους.

Το ποίημα συχνά ερμηνεύεται ως ένας ύμνος στον ατομικισμό και την αντισυμβατικότητα, που φαινομενικά ενθαρρύνει τους αναγνώστες να ακολουθήσουν το δρόμο που έχει περπατηθεί λιγότερο. Αυτή η ερμηνεία έχει διαδοθεί μέσα από αμέτρητους στίχους τραγουδιών, στήλες εφημερίδων και ομιλίες αποφοίτησης. Όμως, ο Frost προειδοποιούσε τους ακροατές του: «Πρέπει να είστε προσεκτικοί. Είναι ένα ζόρικο ποίημα, πολύ ζόρικο».

“Ο δρόμος που δεν πάρθηκε” είναι ενα από τα πιο διάσημα και πιο παρερμηνευμένα ποίηματα του 20ου αιώνα. Σε αυτό ο ποιητής στέκεται σε μια διχάλα και έχει να διαλέξει ανάμεσα σε δύο δρόμους που έχουν περπατηθεί εξίσου. Διαλέγε τον έναν από αυτούς και υπόσχεται ότι κάποια στιγμή θα πάρει τον άλλο, αν και ξέρει ότι αυτό ίσως δεν θα γίνει ποτέ. Τότε ξεγελά τον εαυτό του λέγοντας ότι στο μέλλον θα ξαναδημιουργήσει την σκηνή λέγοντας ότι πήρε τον δρόμο τον λιγότερο περπατήμένο.

Για τους δρόμους που πήρες και δεν πήρες

Μήπως το ερώτημα αλλού είναι πού βρίσκεται;


Παραβάλλοντας Καβάφη και Robert Frost

Φέτος διάβαζα ξανά και ξανά «Το δρόμο που δεν πήρα» του Robert Frost. Πρόκειται για ένα απλό και υπέροχο ποίημα που αναφέρεται στα μεγάλα διλήμματα της ζωής, τα σταυροδρόμια που κάποια στιγμή όλοι θα αντιμετωπίσουμε. Τελικά τι θα αποφασίζαμε αν γυρίζαμε τον χρόνο πίσω, εκεί πιστεύω έγκειται η μαγεία του εν λόγω ποιήματος.


Ο δρόμος που δεν πήρα Σ’ ένα κιτρινισμένο δάσος ήταν ένα σταυροδρόμι, και εγώ Λυπόμουν που να πάρω και τους δυό τους δρόμους δε γινόταν, Γιατί ένας ταξιδιώτης ήμουν, στάθηκα πολύ καιρό Και κάτω κοίταζα τον ένα ως το μακρυνό Σημείο που έγερνε και μέσα στα χαμόκλαδα χανόταν.***


Ύστερα, δίκαια κι ωραία, πήρα, αποφασισμένος, Τον άλλο δρόμο, κι ίσως να ήτανε και τυχερό Μια κι ήτανε απάτητος, χορταριασμένος• Αν και εκεί μπροστά μου ήτανε φθαρμένος• Στην αρχή τους ήταν όμοιοι και οι δυό.


Όμοιοι απλώνονταν μπροστά μου εκείνο το πρωί Στα φύλλα επάνω ούτε βήμα δε φαινόταν να’ χει κάνει πίσω. Ώ ! άφησα τον πρώτο για μια άλλη μέρα ! Επειδή Όμως ήξερα πως ο ένας δρόμος σε άλλον οδηγεί Αμφέβαλλα αν ποτέ μου θα μπορούσα να γυρίσω πίσω.


Σε κάποιο τόπο θα το λέω μετά από καιρό Αναστενάζοντας χρόνια και χρόνια μετά: Πως σ’ ένα δάσος ήταν ένα σταυροδρόμι, κι εγώ – Πήρα τον δρόμο τον λιγότερο πεπατημένο, κι αυτό Έκανε όλη τη διαφορά.


To παραπάνω ποίημα μου θυμίζει λίγο το Καβαφικό «Che fece .... il gran rifiuto» που ζητά απ’ τον αναγνώστη να αναγνωρίσει την ποιότητα του ναι και του όχι. Για τον δεύτερο που αρνείται να πει ναι «αν ξαναρωτιούνταν όχι θα έλεγε» γράφει ο Καβάφης.


Che fece .... il gran rifiuto Σε μερικούς ανθρώπους έρχεται μια μέρα που πρέπει το μεγάλο Ναι ή το μεγάλο το Όχι να πούνε. Φανερώνεται αμέσως όποιος το’ χει έτοιμο μέσα του το Ναι, και λέγοντάς το πέρα πηγαίνει στην τιμή και στην πεποίθηση του.


Ο αρνηθείς δεν μετανιώνει. Αν ρωτιούνταν πάλι, όχι θα ξαναέλεγε. Κι όμως τον καταβάλλει εκείνο το όχι -- το σωστό -- εις όλην την ζωή του.


Ο πρωταγωνιστής του Frost διαλέγει λοιπόν τον «λιγότερο περπατημένο» δρόμο. Επιμένει ότι αυτός ο δρόμος, ο ριψοκίνδυνος, είναι αυτός που θα κάνει τη διαφορά, αφού ενδεχομένως στη συνέχεια κάπου αλλού θα τον βγάλει.


Είναι σίγουρα μεγάλη πρόκληση να μη διαλέγουμε την πεπατημένη. Ίσως ο δρόμος που δεν πήραμε, ο δρόμος ο κοινότυπος, να ήταν αυτός που πράγματι δεν έπρεπε να παίρναμε. Κατά τον Καβάφη, ο αρνηθείς να πάρει αυτό τον δρόμο, αν γύριζε ο χρόνος πίσω, πάλι θα αρνούνταν να ακολουθήσει αυτό το μονοπάτι.


Η βασική διαφορά του Frost με τον Καβάφη είναι ότι ο πρώτος δεν μετανιώνει που δεν πήρε τον κοινότυπο δρόμο, δεν έχει καθόλου τύψεις. Ο δεύτερος, για το «όχι» που είπε, καταβάλλεται από ένα ανικανοποίητο αίσθημα που μια ζωή τον κυνηγά.


Πόση ωστόσο σημασία έχει τελικά ο δρόμος που πήραμε ή που δεν πήραμε; Μήπως δεν είναι πιο σημαντικό απλώς να τον τιμήσουμε;

Δυο δρόμοι ανοίγονταν μες σε ένα δάσος, κι εγώ, πήρα εκείνον που ‘χε πατηθεί πιο λίγο. Κι αυτό τα άλλαξε όλα. ROBERT FROST ( ALLAN PERCY)

Υπάρχει ένα διάσημο ποίημα του Ρόμπερτ Φροστ που λέει:

Δυο δρόμοι ανοίγονταν μες σε ένα δάσος, κι εγώ, πήρα εκείνον που ‘χε πατηθεί πιο λίγο, κι αυτό τα άλλαξε όλα.

Στην ίδια γραμμή μιλάει και ο Σκοτ Πεκ στο « Ο δρόμος ο λιγότερο ταξιδεμένος», όπου προειδοποιεί τον αναζητητή ότι τίποτα δεν είναι εύκολο όταν βγαίνει από την πεπατημένη: «Είναι ανθρώπινο —και σοφό – να φοβόμαστε το άγνωστο τουλάχιστον, να είμαστε λιγάκι επιφυλακτικοί όταν προχωράμε σε μια περιπέτεια όμως, μόνο από τις περιπέτειες μαθαίνουμε σπουδαία πράγματα».

Το βιβλίο του εξηγεί ότι η προσωπική εξέλιξη είναι πολύ σκληρή και πολύπλοκη δουλειά, που διαρκεί όλη τη ζωή, ένας δρόμος όπου δεν υπάρχουν αρκετά μονοπάτια, κυρίως επειδή τον ανοίγουν, βήμα βήμα, οι πατημασιές του ίδιου του οδοιπόρου. Ωστόσο, σε αυτό τον τρόπο μετάβασης προς το άγνωστο υπάρχει πολλή σοφία και αποτελεσματικότητα: «Οι εξαιρετικότερες στιγμές μας είναι πιο πιθανό να λαμβάνουν χώρα όταν αισθανόμαστε βαθιά καταρρακωμένοι, δυστυχείς και ανικανοποίητοι. Αφού είναι μόνο σε αυτές τις στιγμές που, ωθούμενοι από το ανικανοποίητο, είμαστε ικανοί να βγούμε από τον δρόμο τον πεπατημένο και να αρχίσουμε να ψάχνουμε πιο αληθινές απαντήσεις σε άλλα μονοπάτια».