Лапці

Загадка:” У ліпавым карытцы жывое варушыцца”. Гэта лапці.

Лапці – сялянскі абутак, плецены з лыка. Лыка дралі з маладой ліпы, сушылі ў клеці або на гарышчы хаты. Потым палоскі кары, каб яны не ламаліся, размочвалі ў цёплай вадзе. Плялі лапці на драўлянай калодцы, палоскі лыка шчыльна падганялі адна да адной. Па баках пакідалі петлі-вушкі, у якія зацягваліся аборы – вяроўчатыя або раменныя шнуркі, якімі лапці падвязвалі да ног. На ногі накручваліся палатняныя анучы. Падэшву для трываласці падпляталі лыкам, пянькою, зрэдку падшывалі скураю. Плялі лапці звычайна мужчыны.У лапцях сялянам было добра і на працы, і ў танцы.

Драўляныя абіякі

Рабіліся з кавалкаў дрэва, у якіх выдзёўбваліся адтуліны для ног. Глыбокія, яны засцерагалі ад вады і гразі. Заходзячы ў хату, абіякі пакідалі ў сенцах або каля парога ў кухні, каб не наслядзіць на падлозе.

Калыска

Ля ложка гаспадыні да столі была прывязана калыска, сплеценая з дубцоў лазы і ракіты. Лёгкі штуршок- і калыска плыла па хаце, як чароўная лодка. Увялікай сям’і яна ніколі не пуставала, калыхала дзяцей па чарзе з году ў год. Мала было адной, дык рабілі другую. Прыказка нават папракае багатага на дзяцей чалавека: “Ані лыжкі, ані міскі, а павесіў тры калыскі”.

Вырабы ручнога ткацтва

Квасоўка – цэнтр мастацкага промысла - ручнога ткацтва, сыравінай для якога былі лён і воўна. Усе працэсы па апрацоўцы сыравіну выконвалі ўручную. Пралі пры дапамозе верацяна або калаўродка. Пражу бялілі або фарбавалі. Ткалі на кроснах абрусы, посцілкі з папярэчна-паласатым арнаментам, дываны. Асаблівай прыгажосцю вылучаліся ручнікі, вытканыя з традыцыйным спалучэннем белага і чырвонага колераў , з геаметрычным арнаментам у выглядзе ромбаў і крыжоў. Доўгі час мастацтва ручнога ткацтва перадавала нашчадкам жыхарка вёскі Гарны Юргель Зінаіда Іванаўна. Сучасная моладзь не забывае традыцый сваіх продкаў.

Драўляная хлебная лапата

Драўляная хлебная лапата прымянялася тады, калі пяклі хлеб. Хлеб звычайна пяклі з жытняй мукі.

Сітны хлеб пяклі з мукі, прасеянай праз сіта. Гаспадыня рукамі брала цеста з дзяжы, выкачвала круглыя боханы. Драўляную хлебную лапату пасыпалі мукой, на яе выкладвалі боханы і саджалі ў печ, на гарачы под. Каб хлеб быў смачнейшы, пад боханы часам падкладвалі капуснае, кляновае ці дубовае лісце.Да хлеба адносіліся з вялікай пашанай. Хлебам-соллю сустракалі гасцей, маладых у час вяселля. Пра хлеб захаваліся беларускія прыказкі: “ Хлеб плячэй не горбіць”, “ Не я хлеб нашу, а ён мяне носіць”, “ Лепш свой посны праснак, як чужое сала”.

Кубак(конаўка, кружка, кухлік) – невялікая металічная (драўляная, ганчарная) пасудзіна цыліндрычнай формы з ручкай. У паўсядзённым побыце служыла для зачэрпвання і пералівання вадкасцей, для пітва. Падвешвалася на край цэбра з вадою ці бочкі з квасам.

Масляная лямпа – ліхтар, які працаваў на аснове згарання масла або керасіна.

Чорназадымленая кераміка – ганчарныя вырабы чорнага колеру. Вядомы з раннежалезнага веку. У 19 – 20 ст пашыраны на ўсёй тэрыторыі Беларусі.

Гаршчок - ганчарны выраб для гатавання гарачых страў, захавання сыпучых рэчываў. Памеры вагаліся ад 0,5 л да 10-15 л. У малых гаршчках варылі малако, кашу, заварвалі лекавыя травы, у вялікіх – студзень, корм для жывёл.Разнавіднасці: паўзлівач, гарнушак, абеднік, адлеўнік, варэйка, пітушка, спарыш.

Збан (жбан, кушын, глечык, ручнік, гарлач ) – ганчарны выраб для захавання малака і іншых вадкасцей. Рабіўся з выцягнутам тулавам, звужаным горлам, дзюбкай і ручкай.

Маслабойка – бандарны выраб, вузкая кадачка з клёпак для атрымання сметанковага масла. У накрыўцы адтуліна для калатоўкі. Выкарыстоўвалася да сяр. 20 ст.

Самавар – прыстасаванне для кіпячэння вады і прыгатавання чая. Першапачаткова вада награвалася унутранай топкай, якая ўяўляла сабой высокую трубу з вуглямі. Пазней з’явіліся керасінавыя самавары.

Прас – прыстасаванне для прасавання бялізны. Унутр корпуса засыпалі гарачыя вуглі і закрывалі крышкай, для цягі рабілі трубу або адтуліны па баках. Махаючы прасам узмацнялі вентыляцыю і раздувалі вуглі.