၄၁။ ဝတ္ထုရာဟုလ
၁၀၅။ ပ္ဍဲကာလမွဲအခိၚ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ သ္ပဒတဴဒၟံၚ် ပ္ဍဲဍုၚ်ရာဇဂြိုဟ် ဗွဲမမိပ်လဟိၚ်တုဲမ္ဂး အတိုၚ်လၟေၚ်လၟေၚ် က္ညဂ္ၚေၚ်အာဒေစာရိတ် ဍုၚ်ကပိလဝှ်မ္ဂး စိုပ်ကၠုၚ်ဍုၚ်ကပိလဝှ်ဂှ်တုဲ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာနိဂြောဓာရာမ် ဇရေၚ်ဍုၚ်ကပိလဝှ် လုပ်လၟိဟ်သက္ကရးရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ပ္ဍဲအခိၚ်နူဂယး ဗိုက်ပဠေဝ်သ္ၚာတုဲ သီုမဂိုၚ်ကေတ်ဗဗေၚ်သ္ၚာ က္ညပြာပ်စဴအာနန် သၟိၚ်သာကျဝၚ်သုဒ္ဓေါဒနတုဲ ဂဇအ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲသၞာမလးပညပ်လဝ်ရ။
ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် (ယသောဓရာ) ဒေဝဳ မိရာဟုလဂှ် “ယွံကောန်သ္ဍိုက်ရာဟုလ ခမဳဝွံ မအံက်တၠအဲရ၊ ဩဝ်အာညိ၊ ဩဝ်အာတ်အာဲကၟာဲညိ” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးကဵုကောန်သၟိၚ်ရာဟုလရ။
ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ကောန်သၟိၚ်ရာဟုလ ပြာပ်အာဇရေၚ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲတုဲမ္ဂး “ယွံခမဳ သၞိၚ်တၠအဲ ၜိုဟ်သြိုဟ်ကွေံရသွံ” ရဴဝွံ (ဟီုသ္ဂးတုဲ) ဒတူဒၟံၚ် ပ္ဍဲဂတမုက်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲရ။
တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ဒၠိုက်ကတဵုနူဒၞါဲတုဲ ပ္ဍဲအခိၚ်က္ညပါဲစ္ဍးအာဂှ် ကောန်သၟိၚ်ရာဟုလဂှ် “ယွံခမဳ ဩဝ်ကဵုအာဲကၟာဲ ကုအဲညိ၊ ယွံခမဳ ဩဝ်ျကဵုအာဲကၟာဲ ကုအဲညိ” ရဴဝွံ(သီုမဟီုဂးတဴ) ဗက်အာ နူလက်ကရဴ နူလက်ကရဴ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲဂှ် “ယွံသာရိပိုတ် တၠအဲ ဩဝ်ပကဵုထပိုဲကောန်သၟိၚ်ရာဟုလညိ” ရဴဝွံ သ္ဂးကဵုတဳလပိုဉ်သာရိပိုတ်ရ။ ယွံတဳလမၞုံပိုဉ် မုရဴသာ်လဵု အဲဍိက် သ္ဂောံပကဵုထပိုဲ ကောန်သၟိၚ်ရာဟုလရော? ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီရ)။
ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူဟိုတ်အရာဝွံ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ တွံကဵုဂလာန်ဓရ်တုဲမ္ဂး “ယွံခမဳတအ်ကဵုအခေါၚ်ပွမသ္ပထပိုဲသာမဏဳ နကဵုသရဏဂီုဂမၠိုၚ်ပိပြကာရ” ရဴဝွံ သ္ဂးကဵုခမဳဂမၠိုၚ်ရ။
ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံ သ္ဒးသ္ပကဵုထပိုဲသာမဏဳရ၊ ဗွဲကိုပ်ကၠာ ကဵုကးပါဲကၠေံ သော်က္ဍိုပ်သော်သၟိပ်တုဲမ္ဂး ကဵုဗိုက်လတက် ယာတ်ဖျောန်ဍာ်လွံက်ဂမၠိုၚ်တုဲ ကဵုလ္ၜက်ကၠေဟ်ပတိုန်သ္ၚာကၞေဟ် ပ္ဍဲလတူပၞးပါဲမွဲလပါ်တုဲမ္ဂး ကဵုလ္ၚောဝ်ဂၠးဇိုၚ်ခမဳဂမၠိုၚ်တုဲ သီုမကဵုဂဇအ်ဒၟံၚ်လံက်ဂဇုန် ကဵုပၚ်ပတိုန်ခၠအ်သၟိပ်တဲတုဲမ္ဂး “ရဴဝွံ ဩဝ်သ္ဂးညိ” ရဴဝွံ ဒးဟီုရ။
“ပြာပ်ခသ္ပစ္ၜုဲစ္ၜော်သကအ်ဗ္ဒကဵုကျာ်တြဲရ၊ ပြာပ်ခသ္ပစ္ၜုဲစ္ၜော်သကအ်ဗ္ဒကဵုဓရ်ရ၊ ပြာပ်ခသ္ပစ္ၜုဲစ္ၜော်သကအ်ဗ္ဒကဵုသၚ်ရ။ မရနုက်ကဵုၜါဝါလေဝ် ပြာပ်ခသ္ပစ္ၜုဲစ္ၜော်သကအ်ဗ္ဒကဵုကျာ်တြဲရ၊ မရနုက်ကဵုၜါဝါလေဝ် ပြာပ်ခသ္ပစ္ၜုဲစ္ၜော်သကအ်ဗ္ဒကဵုဓရ်ရ၊ မရနုက်ကဵုၜါဝါလေဝ် ပြာပ်ခသ္ပစ္ၜုဲစ္ၜော်သကအ်ဗ္ဒကဵုသၚ်ရ။ မရနုက်ကဵုပိဝါလေဝ် ပြာပ်ခသ္ပစ္ၜုဲစ္ၜော်သကအ်ဗ္ဒကဵုကျာ်တြဲရ၊ မရနုက်ကဵုပိဝါလေဝ်ပြာပ်ခသ္ပစ္ၜုဲစ္ၜော်သကအ်ဗ္ဒကဵုဓရ်ရ၊ မရနုက်ကဵုပိဝါလေဝ် ပြာပ်ခသ္ပစ္ၜုဲစ္ၜော်သကအ်ဗ္ဒကဵုသၚ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်သ္ဂးညိဂှ် ဒးဟီုရ)။
“ယွံခမဳတအ် ကဵုအခေါၚ်ပွမသ္ပထပိုဲသာမဏဳ နကဵုသရဏဂီုဂမၠိုၚ်ပိပြကာဝွံရ” ရဴဝွံ (သ္ဂးရ)။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် တဳလပိုဉ်သာရိပိုတ် သ္ပကဵုထပိုဲကောန်သၟိၚ်ရာဟုလရ။
ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် သၟိၚ်သာကျဝၚ်သုဒ္ဓေါဒန ပြာပ်အာဇရေၚ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ လ္ၚောဝ်သ္ပဝတ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲတုဲ ဂဇအ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဒၞါဲမွဲတုဲမ္ဂး သၟိၚ်သာကျဝၚ်သုဒ္ဓေါဒနဂှ် “ယွံတဳလမၞုံပိုဉ် အဲဍိက် မိက်အာတ်လာဘ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲမွဲရ” ရဴဝွံ ဂရၚ်ပတီ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲရ။
ယွံသၟိၚ်ဇၞော် မဒှ်တၞောဝ်ဂေါတမ ကျာ်တြဲဂမၠိုၚ် ကလိလောန်အာ နူပွမကဵုလာဘ်အိုတ်ရ ရဴဝွံ (သ္ဂးတိုန်ဂှ်)—ယွံတဳလမၞုံပိုဉ် လာဘ်မအာတ်ဂှ် ဂပ်ဝ်လေဝ်ဂပ်ဝ်ရ၊ ဒုဟ်ဒဏ်လေဝ်ဟွံမွဲရ ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီရ)။ ယွံသၟိၚ်ဇၞော် မဒှ်တၞောဝ်ဂေါတမ ဩဝ်ဟီုသ္ဂးညိ ရဴဝွံ (သ္ဂးရ)။ ယွံတဳလမၞုံပိုဉ် ဃောတဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ပခမဳတေံ ဒဒိုခ်မဟွံမွဲကဵုဗၞတ်တွဵု ဒးကတဵုဒှ်ကုအဲဍိက်ရ၊ ကောန်သၟိၚ်သနန္ဒ ပထောံခမဳမ္ဂး တုပ်သၟဟ်သာ်ဂှ်ဟေၚ် ဒးဒှ်ဒဒိုခ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာရာဟုလ ပခမဳတုန် ဒးဒှ်ဒဒိုခ်လောန်ကာဲရ။ ယွံတဳလမၞုံပိုဉ် ပွမသ္ဍိုက်ဆာန် ပ္ဍဲကောန်ဂှ် ထပက်ကလိုဟ်ကၠေံစၞာံပရဳတုဲ စၞာံသတီု, နူစၞာံသတီုဂှ် ဖျုန်, နူဖျုန်ဂှ် လတေၚ်, နူလတေၚ်ဂှ် ထပက်ကလိုဟ်ကၠေံဇုတ်တုဲ တန်တဴစိုတ်စဵုကဵုစိုပ်တ္ၜဝ်ဇုတ်ရ။ တဳလပိုဉ်မဆာဲဂမၠိုၚ် လ္ပပကဵုထပိုဲခမဳ ကောန်မိမဂမၠိုၚ် ဟွံကဵုအခေါၚ်အိုတ်ညိဂှ် အာတ်ပါန်အခေါၚ်ရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီရ)။
ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲဂှ် နကဵုဂလာန်ဓရ် ကဵုသၟိၚ်သာကျဝၚ်သုဒ္ဓေါဒန တီညာတ်ကေတ် (ဒတုဲဖဵုမြမောဝ်) ကဵုဒဂိုန်ဂိုၚ်ကေတ် (ဓရ်) (သွက်ဂွံဒ္ဂေတ်ဓရ်) ကဵုသကေက်သကာ ကဵုမြဟ်မြာရ။ သၟိၚ်သာကျဝၚ်သုဒ္ဓေါဒနဂှ် နကဵုဂလာန်ဓရ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ကဵုတီညာတ်ကေတ် (ဒတုဲဖဵုမြမောဝ်)ကဵုဒဂိုနိဂိုၚ်ကေတ် (ဓရ်) (သွက်ဂွံဒ္ဂေတ်ဓရ်) ကဵုသကေက်သကာ ကဵုမြဟ်မြာတုဲမ္ဂး ဒၠိုက်ကတဵုနူဒၞါဲတုဲ လ္ၚောဝ်သ္ပဝတ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ သ္ပရှ်ေသှ်ေရဴဂဴတုဲမ္ဂး ပါဲစ္ဍးအာရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူဟိုတ်အရာဝွံ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ တွံကဵုဂလာန်ဓရ်တုဲမ္ဂး—
“ယွံခမဳတအ် ဟဂပ်ဝ်သ္ပကဵုထပိုဲခမဳ ကောန် မိမဂမၠိုၚ်ဟွံကဵုအခေါၚ်၊ ယြဴခမဳမွဲ သ္ပကဵုထပိုဲခမဳမ္ဂး၊ ကုခမဳဂှ် ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ” ရဴဝွဴ သ္ဂးကဵုခမဳဂမၠိုၚ်ရ။
ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဍုၚ်ကပိလဝှ် ဗွဲမမိပ်လဟိၚ်တုဲမ္ဂး အတိုၚ်လၟေၚ်လၟေၚ် က္ညဂ္ၚေၚ်အာဒေသစာရိတ် ဍုၚ်သာရဝှ်မ္ဂး စိုပ်ကၠုၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ်တုဲ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဇန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ်ရ။
ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဒကာကၠောန်ၜိုတ်ဥပကာ တဳလပိုဉ်သာရပိုတ် “မှာထေရ် ဩဝ်ပကဵုထပိုဲကောန်ၚာ်ဝွံညိ” ရဴဝွံ ဗလးနၚ်ကောန်ၚာ ဇရေၚ်တဳလပိုဉ်သာရိပိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် “တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲဂှ် ခမဳမွဲဇကုဓဝ် ဟဂပ်ဝ်ကဵုသာမဏဳဂမၠိုၚ်ၜါဇကု ကၠောန်ၜိုတ်ရ ရဴဝွံ ပညပ်လဝ်ရ၊ ကုအဲလေဝ် သာမဏဳရဟုလဝွံ နွံဒၟံၚ်ရ၊ အဲ မုရဴသာ်လဵု ဂွံဒ္ဂေတ်ရော?” ရဴဝွံ ကသပ်ဒှ်ကုတဳလမပိုဉ်သာရိပိုတ်ရ။ ဂရၚ်ပတီဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုတဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲရ။
“ယွံခမဳတအ် ခမဳမွဲဇကု စဳကၠးဆိုက်ဗ္ဒက်တုဲ မၞုံကဵုအစောံသတ္တိဂှ် သွက်ဂွံကဵုသာမဏဳဂမၠိုၚ်ၜါဇကု ကၠောန်ၜိုတ်ကီု ယြဴသာမဏဳဂမၠိုၚ်မၞုံဗၞတ်မွဲ သၟဟ်ရထ တၞဟ်နပွမဒၠောံဗတောန်ဝေတ်စၞောန်ထ္ၜးရ၊ သွက်ဂွံကဵုသာမဏဳဂမၠိုၚ်မၞုံဗၞတ်ဂှ် ကၠောန်ၜိုတ်ကီု ကဵုအခေါၚ်ရ” ရဴဝွံ (သ္ဂးရ)။
