၂.၁.၁။ ဝတ္ထုတဳလပိုဉ်သေယျသက
ယွံတၠဇမၠိင်အာယုက်တအ် အာပတ်သံဃာဒိသေသ်ဂမၠိုင်စှ်ပိပြကာဝွံ အာစိုပ်ဒဒှ်ဂပ်ဝ် စၞောန်ထ္ၜး ဗွဲသရုပ်အိုတ်ရ။
234) ပ္ဍဲမွဲအခိင်တေံ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံင် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေင်ဍုင်သာရဝှ်ရ။ ပ္ဍဲအဃောအခိင်ဂှ် တဳလပိုဉ်သေယျသက သီုဟွံမိပ်လဟိင်ဂှ် သ္ဒးဒ္ဂေတ်ဒၟံင် ဒ္ဂေတ်မပြဲရ၊ တဳလပိုဉ်သေယျသက ဟိုတ်မဒ္ဂေတ်ဒၟံင်သာ်ဂှ်ဟေင် ဇြာဲသကှ်ရ၊ ဖျုန်ဆီဒေက်ခ္ဍေက်ရ၊ ရုပ်သာ်လီုလာ်ရ၊ မၞုံကဵုသာ်ဇကုဖျိုဟ်ဖျေဟ် သၟဟ်ညံင်တၞးဆုဍုဟ်ဍုဟ်ရ၊ မၞုံကဵုဇကုဓရံင် ဇာလတေင်မံက်ထေင်ဒၟံင် (သၟဟ်ညံင်လးပၠးလဝ်ဇာနှိက်)ရ။ တဳလပိုဉ်ဥဒါယဳ ဟိုတ်မညာတ်ကေတ် တဳလပိုဉ်သေယျသက မဇြာဲသကှ် ဖျုန်ဆီဒေက်ခ္ဍေက် ရုပ်သာ်လီုလာ် မၞုံကဵုသာ်ဇကုဖျိုဟ်ဖျေဟ် သၟဟ်ညံင်တၞးဆုဍုဟ်ဍုဟ် မၞုံကဵုဇကုဓရံင် ဇာလတေင်မံက်ထေင်ဒၟံင် (သၟဟ်ညံင်လးပၠးလဝ်ဇာနှိက်)ဂှ်ရ— “ယွံကောန်တၠသေယျသက မုဟိုတ် တၠအဲ ဇြာဲသကှ်ဂှ်ရော? ဖျုန်ဆီဒေက်ခ္ဍေက်ဂှ်ရော? ရုပ်သာ်လီုလာ်ဂှ်ရော? မၞုံကဵုသာ်ဇကုဖျိုဟ်ဖျေဟ် သၟဟ်ညံင်တၞးဆုဍုဟ်ဍုဟ်ဂှ်ရော? မၞုံကဵုဇကုဓရံင် ဇာလတေင်မံက်ထေင်ဒၟံင် (သၟဟ်ညံင်လးပၠးလဝ်ဇာနှိက်) ဂှ်ရော? ယွံကောန်တၠသေယျသက တၠအဲ သီုဟွံမိပ်လဟိင်ဂှ် သ္ဒးဒ္ဂေတ်ဒၟံင် ဒ္ဂေတ်မပြဲဟာ” ရဴဝွံ သၟာန်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကောန်တၠ ရဴဝွံ (ကလေင်ဂရင်ဂတီရ)။ “ယွံကောန်တၠသေယျသကယဝ်ဒှ်သာ်ဂှ်မ္ဂး တၠအဲ အတိုင်နွံပၟိက် ဩဝ်စညိ၊ အတိုင်နွံပၟိက် ဩဝ်တိက်ညိ၊ အတိုင်နွံပၟိက်ဂှ် ဩဝ်ဟုမ်ဍာ်ညိ၊ အတိုင်နွံပၟိက်စ အတိုင်နွံပၟိက်တိက် အတိုင်နွံပၟိက်ဟုမ်ဍာ်တုဲမ္ဂး ပ္ဍဲအခိင်ပွမလၞုဟ်လၞန် ကတဵုဒှ်ကၠုင် ကုတၠအဲတုဲ ရာဂပ္ဍဵုပ္ဍိုက်ရာန်သကိုတ်စိုတ်ဂှ် သ္ပလွဳပရာနကဵုတဲတုဲ ဩဝ်ဗလး (ပတိတ်) သုက်ညိ” ရဴဝွံ (သ္ဂးရ)။ ယွံကောန်တၠ တၞဟ်နပွမသ္ပရဴဝွံဂှ် ဂပ်ဝ်ညိဟာ ရဴဝွံ (အခိင်မသၟာန်ဂှ်)— ဂပ်ဝ်ရ ယွံကောန်တၠ၊ အဲလေဝ် သ္ပတဴရဴဝွံရ ရဴဝွံ (ကေလင်သ္ဂးရ)။ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် တဳလပိုဉ်သေယျသက အတိုင်နွံပၟိက်စတုဲရ၊ အတိုင်နွံပၟိက်တိက်တုဲရ၊ အတိုင်နွံပၟိက်ဟုမ်ဍာ်တုဲရ၊ အတိုင်နွံပၟိက်စ အတိုင်နွံပၟိက်တိက် အတိုင်နွံပၟိက်ဟုမ်ဍာ်တုဲမ္ဂး ပ္ဍဲအခိင်ပွမလၞုဟ်လၞန် ကတဵုဒှ်ကၠုင်တုဲ ရာဂပ္ဍဵုပ္ဍိုက်ရာန်သကိုတ်စိုတ်ဂှ် သ္ပလွဳပရာနကဵုတဲတုဲ ကဵုဗလး (ပတိတ်) သုက်ရ၊ ကြဴနူဂှ် တဳလပိုဉ်သေယျသက ပ္ဍဲအခိင်မွဲသအာင် ရုပ်သာ်ကျေဝ်ဂေါဝ်ကၠုင်တုဲရ၊ ဣန္ဒြဳပေင်အုဟ်ကၠုင်တုဲရ၊ ရုပ်သာ်မုက္ခဝါဇြုင်ကေဝ်ကၠုင်တုဲရ၊ သာ်စၞာံဇကုဇြုင်ကေဝ်ကၠုင် ဗွဲတၟေင်တုဲရ၊ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် ခမဳမိတ်သဟာဲ တဳလပိုဉ်သေယျသကဂမၠိုင်— “ယွံကောန်တၠသေယျသက တၠအဲ ပ္ဍဲအခိင်ကၠာတေံ ဇြာဲသကှ်ရ၊ ဖျုန်ဆီဒေက်ခ္ဍေက်ရ၊ ရုပ်သာ်လီုလာ်ရ၊ မၞုံကဵုသာ်ဇကုဖျိုတ်ဖျေတ် သၟဟ်ညံင်တၞးဆုဍုဟ်ဍုဟ်ရ၊ မၞုံကဵုဇကုဓရံင် ဇာလတေင်မံက်ထေင်ဒၟံင် (သၟဟ်ညံင်လးပၠးလဝ်ဇာနှိက်)ရ၊ တၠအဲဂှ် ပ္ဍဲအခိင်လၟုဟ် ရုပ်သာ်ကျေဝ်ဂေါဝ်ကၠုင်ရ၊ ဣန္ဒြဳပေင်အုဟ်ကၠုင်ရ၊ ရုပ်သာ်မုက္ခဝါဇြုင်ကေဝ်ကၠုင်ရ၊ သာ်စၞာံဇကုဇြုင်ကေဝ်ကၠုင် ဗွဲတၟေင်ရ၊ ယွံကောန်တၠသေယျသက တၠအဲ သ္ပသုင်စောဲ မုဂဥုဲမွဲဂှ် ရော?” ရဴဝွံ သၟာန်သၟုက်အိုတ်ရ။ ယွံကောန်တၠတအ် အဲ ဟွံသ္ပသုင်စောဲဂဥုဲရ၊ ဗွဲဍာံဍာံပြပြဂှ် အဲ အတိုင်နွံပၟိက်စရ၊ အတိုင်နွံပၟိက်တိက်ရ၊ အတိုင်နွံပၟိက်ဟုမ်ဍာ်ရ၊ အတိုင်နွံပၟိက်စ အတိုင်နွံပၟိက်တိက် အတိုင်နွံပၟိက်ဟုမ်ဍာ်တုဲမ္ဂး ပ္ဍဲအခိင်ပွမလၞုဟ်လၞန် ကတဵုဒှ်ကၠုင်တုဲ ရာဂပ္ဍဵုပ္ဍိက်ရာန်သကိုတ်စိုတ်ဂှ် အဲသ္ပလွဳပရာ နကဵုတဲတုဲ ကဵုဗလး (ပတိတ်) သုက်ရ ရဴဝွံ (ကလေင်သ္ဂးရ)။ ယွံကောန်တၠသေယျသက တၠအဲ နကဵုတဲမသ္ပပြဘိုဂ် ဂြပ်ပစ္စယ်မၞုံသဒ္ဓါတုဲ မဂပ်ဝ်ကဵုဒါန်ဂှ်ဟေင် သ္ပလွဳပရာတုဲ ကဵုဗလး (ပတိတ်) သုက်ဟာ ရဴဝွံ (အခိင်မသၟာန်ဂှ်)— ဍာံပြရ ယွံကောန်တၠတအ် ရဴဝွံ (ကလေင်ဂရင်ပတီရ)။ “မုဟိုတ် တဳလပိုဉ်သေယျသက သ္ပလွဳပရာနကဵုတဲ ကဵုဗလး (ပတိတ်) သုက်ဂှ်ရော?” ရဴဝွံ ခမဳမၞုံပၟိက်အောန်ဂမၠိုင် ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲကြဴနူဂှ် ခမဳဂမၠိုင်ဂှ် ဟီုဂရိုဟ်တင်ဒုဟ် တဳလပိုဉ်သေယျသက နဟိုတ်မဂၠိုင်အိုတ်တုဲ ဂရင်ပတီ ဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုတဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲအိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် ဟိုတ်နူဟိုတ်အရာဝွံ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ကဵုခမဳသင်ကောံဓရီုတုဲမ္ဂး— “ယွံသေယျသက တၠအဲ သ္ပလွဳပရာနကဵုတဲတုဲ ကဵုဗလး (ပတိတ်) သုက်ရဟီုဂှ် ဍာံပြဒၟံင်ဟာ” ရဴဝွံ စၟဳဳစၟတ်သၟာန်သၟုက် တဳလပိုဉ်သေယျသကရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရင်ပတီရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာဟီုဂရိုဟ်ရ၊ “ယွံတြုံမလ္ၚုသၟး (နူမဂ်ဖိုလ်) (ပွမကမၠောန်)ဝွံ ဟွံထေက်ကုခမဳဂမၠိုင်ရ၊ ဟွံဗဗွဲရ၊ ဟွံသပ္ပါယ်ရ၊ အာကာရအရာခမဳတအ် ဟွံသေင်ရ၊ ဟွံဂပ်ဝ်ရ၊ ဟွံထေက်ကဵုသ္ပရ၊ “ယွံတြုံမလ္ၚုသၟး (နူမဂ်ဖိုလ်) တၠအဲ သ္ပလွဳပရာနကဵုတဲတုဲ မဟိုတ် ကဵုဗလး (ပတိတ်) သုက်ဂှ်ရော? ယွံတြုံမလ္ၚုသၟး (နူမဂ်ဖိုလ်) အဲဂှ် နဟိုတ်မဂၠိုင်ဂၠင် ဟွံတွံလဝ်ဓရ် တၞဟ်နပွမဒှ်မွဲဟာန်ကေုာံရာဂတုဲ တွံလဝ်သွက်ဂွံစာ်စ္ဍးနူရာဂရ ဟွံသေင်ဟာ၊ ဟွံတွံလဝ်ဓရ် တၞဟ်နပွမစိုန်သကီုစပ်ကေုာံကာမဂုဏ်တုဲ တွံလဝ်သွက်ဟွံစိုန်သကီု ဟွံစပ်ကေုာံကာမဂုဏ်ရ ဟွံသေင်ဟာ၊ ဟွံတွံလဝ်ဓရ် တၞဟ်နပွမဒှ်မွဲဟာန်ကေုာံ ပွမစောဲလာံ (နတဏှာဒိဋ္ဌိ)တုဲ တွံလဝ်သွက်ဟွံစောဲလာံ (နတဏှာဒိဋ္ဌိ) ရ ဟွံသေင်ဟာ။ ယွံတြုံမလ္ၚုသၟး (နူမဂ်ဖိုလ်) အဲဂှ် သီုဂပ်ဝ်တွံလဝ်ဓရ် သွက်ဂွံစာ်စ္ဍးနူရာဂသာ်ဂှ် တၠအဲမုဟိုတ်ပတိတ်ဇြဟတ် တၞဟ်နပွမဒှ်မွဲဟာန်ကေုာံရာဂဂှ်ရော? သီုဂပ်ဝ်တွံလဝ်ဓရ် သွက်ဟွံစိုန်သကီု ဟွံစပ်ကေုာံကာမဂုဏ်သာ်ဂှ် ပတိတ်ဇြဟတ် တၞဟ်နပွမစိုန်သကီုစပ် ကေုာံကာမဂုဏ်ဂှ်ရော? သီုဂပ်ဝ်တွံလဝ်ဓရ် သွက်ဟွံစောဲလာံ (နတဏှာဒိဋ္ဌိ)သာ်ဂှ် ပတိတ်ဇြဟတ်တၞဟ်နပွမဒှ်မွဲဟာန်ကေုာံ ပွမစောဲလာံ (နတဏှာဒိဋ္ဌိ) ဂှ်ရော?။ ယွံတြုံမလ္ၚုသၟး (နူမဂ်ဖိုလ်) အဲဂှ် နဟိုတ်မဂၠိုင်ဂၠင် တွံလဝ်ဓရ် တၞဟ်နပွမစာ်စ္ဍးနူရာဂရ ဟွံသေင်ဟာ၊ တွံလဝ်ဓရ် တၞဟ်နပွမဟွံဗ္ၜူမာန် တၞဟ်နပွမပါဲပၠေင်ကေၠံ ပွမဗျဵုတဟင် (မတွံဂးကိလေသ) တၞဟ်နပွမပါဲသကုတ်ကၠေံ အစောဲအလာံ တၞဟ်နပွမသကုတ်ကၠေံရိုဟ်ကၞက်ဝဋ် တၞဟ်နတဏှာအိုတ် တၞဟ်နပွမဟွံထေၞန်စပ် တၞဟ်နပွမပၠိုတ်လလမ် တၞဟ်နပွမၜိုတ်သတိုတ်ရ ဟွံသေင်ဟာ။ ယွံတြုံမလ္ၚုသၟး (နူမဂ်ဖိုလ်) အဲဂှ် နဟိုတ်မဂၠိုင်ဂၠင် တွံလဝ်ပွမပါဲကၠေံကာမဂုဏ်ရ ဟွံသေင်ဟာ၊ တွံလဝ်ပွမပိုင်ခြာတီကေတ် သညာ (စိုတ်) ကာမဂုဏ်ဂမၠိုင်ရ ဟွံသေင်ဟာ တွံလဝ်ပွမပါဲပၠေင်ကၠေံ ပွမဗျဵုတဟင်ကာမဂုဏ်ရ ဟွံသေင်ဟာ၊ တွံလဝ်ပွမပါဲဂစိုတ်ကၠေံ ‘ကာမဝိတက်’ ပွမချပ်ပ္ဍဲကာမဂုဏ်ရ ဟွံသေင်ဟာ၊ တွံလဝ်ပွမၜိုဟ်လလမ် ဒတူတၠာဲကာမဂုဏ်ဂမၠိုင်ရ ဟွံသေင်ဟာ။ ယွံတြုံမလ္ၚုသၟး (နူမဂ်ဖိုလ်) (ပွတၠအဲသ္ပဒး)ဝွံ ကုညးဟွံလျုင်ဇြုင်သ္ဍိုက်ဂမၠိုင်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုင်ဇြုင်သ္ဍိုက်ကီု ကုညးလျုင်ဇြုင်သ္ဍိုက်တုဲဂမၠိုင် တၞဟ်နပွမကဵုလျုင်ဇြုင်သ္ဍိုက်ဂၠိုင်တိုန်ကီု ကဵုကတဵုဒှ်ဟွံမာန်ရ၊ ယွံတြုံမလ္ၚုသၟး (နူမဂ်ဖိုလ်) ဍာံဍာံစၟတ်စၟတ် (ပွတၠအဲသ္ပဒး)ဝွံ ကုညးဟွံလျုင်ဇြုင်သ္ဍိုက်ဂမၠိုင်ဏီ တၞဟ်နပွမဟွံကဵုလျုင်ဇြုင်သ္ဍိုက်ကီု ကုညးလျုင်ဇြုင်သ္ဍိုက်တုဲလ္ၚဵုဂမၠိုင် တၞဟ်နပွမကဵုလျုင်ဇြုင်သ္ဍိုက်လီုလာ်ကီု ကဵုကတဵုဒှ်ရ ရဴဝွံ (ဟီုဂရိုဟ်ရ)။ ပ္ဍဲကြဴနူဂှ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ဟီုဂရိုဟ်တင်ဒုဟ် တဳလပိုဉ်သေယျသက နဟိုတ်မဂၠိုင်တုဲမ္ဂး ဟီုဂလာန်ဂရိုဟ်မဟွံမွဲကဵုဂုဏ် ဒဒက်တဴဇကုဇကု ပွမဇြိုင်ကဵုလွဳမြိမြန်ဇကုဇကု ။ ပ ။ ခမဳတအ် ရဴဝွံဟေင် ဩဝ်စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ “ပွမဗလး (ပတိတ်) သုက်မဒှ်မွဲဟာန်ကေုာံစေတနာဂှ် ဒးအာပတ်သံဃာဒိသေသ်ရ” ရဴဴဝွံ (ဩဝ်စၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ရဴဝွံဟေင် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ပညပ်တဴသိက္ခာပိုဒ်ဝွံ ကုခမဳဂမၠိုင်ရ။
235) ပ္ဍဲမွဲအခိၚ်တေံ ခမဳဂမၠိုၚ် သ္ပပြဘိုဂ်ဘောဇိုန်မပြဲဂမၠိုၚ်အိုတ်တုဲ သတိဗၠးကၠာ သီုဟွံမွဲဗ္စာရဏာဂမၠိုၚ်ဂှ် အာစိုပ်ပွမတိက်သၠိၚ်အိုတ်ရ၊ ကုခမဳ သတိဗၠးကၠာ သီုဟွံမွဲဗ္စာရဏာအာစိုပ်ပွမတိက်သၠိၚ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် နမတိက်လ္ပအ်ညာတ် သုက်ဗလးတိတ်ရ၊ ‘ပွမဗလး (ပတိတ်) သုက်မဒှ်မွဲဟာန်ကေုာံစေတနာဂှ် ဒးအာပတ်သံဃာဒိသေသ်ရ’ ရဴဝွံ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ဂပ်ဝ်ပညပ်လဝ်သိက္ခာပိုဒ်တုဲဒှ်ရ၊ ပိုဲညးဂမၠိုၚ်လေဝ် နမတိက်လ္ပအ်ညာတ် သုက်ဗလးတိတ်အိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာတိက်လ္ပအ်ညာတ်ဝွံ ထေက်ကဵုကလိဂွံစေတနာဟေၚ်ရ၊ ပိုဲညးဂမၠိုၚ် ဒးအာပတ်သံဃာဒိသေသ်အိုတ်ဟာ” ရဴဝွံ ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ပွမချပ်သၠေဟ်ပၟာ ဒှ်ကုခမဳဂမၠိုၚ်ဂှ်ရ၊ ဂရၚ်ပတီဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုတဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲအိုတ်ရ၊ ယွံခမဳတအ် စေတနာဂှ် နွံရ၊ ၜိုန်ဂှ်လေဝ် စေတနာဂှ် ဟွံရုမ်ဂပ်ကဵုဟီုသ္ဂးရ၊ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။
236) ဝေၚ်ကၠေံ ပွမဗလးသုက် ပ္ဍဲသွပ်လ္ပအ်တုဲ ပွမဗလး (ပတိတ်) သုက် မဒှ်မွဲဟာန်ကေုာံစေတနာဂှ် ဒးအာပတ်သံဒိသေသ်ရ ရဴဝွံ (ဩဝ်စၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။
