Σύμφωνα με επιγραφικές μαρτυρίες, η περιοχή της Δεσκάτης ανήκε ήδη από τον 4ο αιώνα π.Χ. στην Περραιβία, περίοικη χώρα των Θεσσαλών. Κάπου στο οροπέδιο της βρισκόταν η πόλη Μονδαία, για την οποία οι πληροφορίες καλύπτουν την περίοδο 4ος-2ος αιώνας π.Χ. Στην περιοχή Παλαιογκορτσιά έχουν βρεθεί, κατά καιρούς, νομίσματα των βασιλέων της Μακεδόνιας (4ος-3ος αιώνας π.Χ.), μια επιτύμβια στήλη του 2ου αιώνα μ.Χ. και κάποια μικροαντικείμενα της παλαιοχριστιανικής εποχής (5ου-6ου αιώνα μ.Χ.). Γραπτές πηγές για την περιοχή κατά την 1η χιλιετηρίδα μ.Χ. είναι ανύπαρκτες. Στα Βυζαντινά χρόνια και ειδικότερα στο 13ο αιώνα μ.Χ. ξέρουμε ότι η περιοχή της Δεσκάτης είχε περίπου οχτώ οικισμούς. Το 1348 η Δυτική Θεσσαλία κυριεύτηκε από Σέρβους. Το τοπωνύμιο Ντισκάτα είναι βλάχικο (“δισικάρε” βλάχικο ρήμα = σχίζω →Δισικάτα → Δεσκάτη) και μάλλον στα βουνά της περιοχής ξεκαλοκαίριαζαν βλαχόφωνοι κτηνοτρόφοι από το Ελληνοσέρβικο κράτος των Τρικάλων. Η περιοχή περιήλθε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία το 1423 και απελευθερώθηκε οριστικά το 1912.

Το καταφύγιο του ορειβατικού συλλόγου στη Βουνάσα, πέρασμα για το μονοπάτι του Ε4, αποτελεί πόλο έλξης για διαμονή σε ορειβάτες, πεζοπόρους και μαθηματικούς, όλες τις εποχές. Βρίσκεται σε υψόμετρο 1415 μ., δίπλα στον Πρίονο (1615 μ.), και απέχει μόλις 9 χλμ από τη Δεσκάτη με πρόσβαση από ασφαλτοστρωμένη οδό. Η καθημερινή μετακίνηση με το κέντρο της. Από το καταφύγιο μπορεί κανείς να θαυμάσει την Ξηρόλιμνη, την κορυφή Πρίονος, την Κοζάνη, τον Κάμπο του Ν. Γρεβενών, τη λίμνη Πολυφύτου αλλά και τη νεότευκτη λίμνη Ιλαρίωνα. Διαθέτει πέντε κοιτώνες, οργανωμένη κουζίνα, κεντρική θέρμανση, εσωτερικές και εξωτερικές τουαλέτες καθώς και δύο σαλόνια με τζάκι. Θα παρέχεται τουλάχιτον ένα γεύμα την ημέρα. Το Ορειβατικό Καταφύγιο ΕΟΣ Δεσκάτης διαθέτει επίσημη αδειοδότηση καταλύματος από το Υπουργείο Τουρισμού με ειδικό σήμα λειτουργίας.