William Greentree Memorial

INHOUD

Wij willen als Roots Unlimited samen met Liberty Maastricht een evenement organiseren dat draait rond

William Greentree en het herbeleven van de Rest&Recuperation-tijd in Maastricht

Roots Unlimited staat open voor alle samenwerkingen

die dit project kunnen ondersteunen.

Wie?

Stichting Roots Unlimited organiseert het William Greentree Memorial.

Wat?

Een levend herdenkingsfestival met muziek, dans, verhalen en educatie, dat de bevrijding van Maastricht en het verhaal van William Greentree centraal stelt.

Waar?

In Maastricht, liefst op historische en culturele locaties zoals de Percee (Wycker Brugstraat),

de Bonbonnière en andere plekken in de binnenstad.

Waarom?

Om de herinnering aan William Greentree en de bevrijding van Maastricht levend te houden, onze vrijheid te vieren en via cultuur en ontmoeting Maastrichtenaren onderling te verbinden.

Wanneer?

In september 2026, rond de herdenkingsdatum van de bevrijding (13–14 september).

Hoe?

Door Blues en Swing concerten, dansworkshops, podcasts, re-enactments en ontmoetingsplekken te

organiseren, alles in samenwerking met lokale en (inter)nationale partners.

1. Inleiding

Het project William Greentree Memorial is een initiatief van Roots Unlimited. Met dit project willen we herdenken, vieren en verbinden en daarmee een bijdrage leveren aan het Maastrichtjaar 2026. Centraal staat het verhaal van William Greentree, de enige Amerikaanse soldaat die tijdens de bevrijding van Maastricht zijn leven verloor. Hij stierf op 14 september 1944, slechts 19 jaar oud, in een stad die op dat moment een nieuw hoofdstuk van vrijheid en hoop insloeg. Met dit project willen wij de herinnering aan hem en aan de bevrijding van Maastricht levend houden, maar niet op een puur historische of plechtige manier. Wij kiezen er nadrukkelijk voor om de beleving van de bevrijdingsfeesten van ’44 en ‘45 opnieuw vorm te geven: met muziek, dans en verhalen. Na de bevrijding van Maastricht stond de stad immers bekend als een plek van Rest & Recreation (R&R) voor de Amerikaanse troepen, en muziek speelde daarbij een cruciale rol. Soldaten luisterden naar bigbands in de stijl van Glenn Miller, dansten met Maastrichtenaren (vooral Maastrichtsen) en deelden momenten van ontspanning in een tijd vol spanning en onzekerheid. Met het William Greentree Memorial willen we een historische dimensie in het hart van Maastricht toevoegen. Geen een statisch monument, maar een levend festival dat erfgoed, cultuur en gemeenschapszin verbindt. Daarbij richten we ons niet alleen op mensen die al vertrouwd zijn met de Maastrichtse geschiedenis, maar juist ook op nieuwe generaties, nieuwkomers in de stad en internationale bewoners. Wij zijn ervan overtuigd dat dit verhaal, verteld via muziek, dans, taal en ontmoeting, een brug kan slaan tussen verleden en heden en tussen uiteenlopende groepen Maastrichtenaren.

2. Historische context & verdieping R&R in Maastricht

De bevrijding van Maastricht vond plaats op 13 en 14 september 1944 en markeerde een belangrijk moment in de geschiedenis van Nederland. Maastricht was de eerste grote Nederlandse stad die bevrijd werd door de Amerikaanse troepen van de 30th Infantry Division, beter bekend als de Old Hickory Division. De stad bevond zich op een cruciale plek: vlakbij de Belgische grens, aan de Maas en op de doorgangsroute naar de rest van Nederland. De bevrijding ging gepaard met vreugde, opluchting en de spontane uitbarsting van feesten, maar ook met verlies. Voor William Greentree, een uit Indiana, eindigde de bevrijding tragisch. Op de dag van de bevrijding van Maastricht, ging hij in het een dag eerder bevrijdde Wyck naar binnen in Taverne Victoria in de Wycker Brugstraat, dat tijdens de bezetting druk werd bezocht door Duitse officieren. Hij ging achter de piano in het café zitten en begon te spelen, niet wetende dat de bezetters een boobytrap in de piano hadden gestopt, die bij aanraking van de juiste

pianotoets afging – wat ook gebeurde. Door de explosie raakte Greentree dodelijk gewond. Greentree overleed diezelfde dag, op 14 september 1944. Zijn dood herinnert ons eraan dat vrijheid altijd een prijs heeft, en dat achter elke  grote historische gebeurtenis persoonlijke verhalen van verlies, moed en soms een beetje muziek schuilgaan.

Rest & Remember

Direct na de bevrijding groeide Maastricht uit tot een belangrijk Rest & Recreation Center (R&R) voor Amerikaanse soldaten. Duizenden militairen verbleven korte tijd in de stad om bij te komen van de frontlijn. Zuid- Limburg lag net achter de frontlinie, ook toen de Duitsers begonnen met hun Ardennenoffensief. De aanwezigheid van Amerikaanse troepen bracht nieuwe cultuuruitingen

met zich mee. Muziek uit de Verenigde Staten — swing, jazz en bigband — mengde zich met het lokale culturele leven. Er waren dansavonden, optredens en zelfs beroemdheden als Fred Astaire en Marlene Dietrich traden in Maastricht op, onder meer in de Bonbonnière. De stad werd zo een ontmoetingsplek van verschillende culturen en generaties, een plek waar oorlogsleed even werd vergeten en waar toekomst en vrijheid tastbaar werden gemaakt. Na de bevrijding begon de wederopbouw in Nederland en Europa, waar de groeiende interesse voor de Amerikaanse cultuur en muziek een belangrijk deel van uitmaakten. Rock ’n roll,  jazz, country en folk vonden hun weg (terug) naar Europa en veroverden de

harten van velen. Deze unieke combinatie van herdenken en vieren vormt de basis van ons project. Door

het verhaal van William Greentree te koppelen aan de bredere R&R-historie van Maastricht, ontstaat er een programmatischerijkdom die verder reikt dan één concert of één herdenking. Het gaat om

een hele context waarin vrijheid, cultuur en ontmoeting samenkomen.

3. Doelstellingen

Met het William Greentree Memorial streven wij meerdere doelen na die

elkaar versterken:

Herdenken en bewustzijn vergroten

We willen de herinnering aan William Greentree levend houden. Dit doen we niet alleen door stil te staan bij zijn dood, maar vooral door zijn persoonlijke verhaal te verweven met de grotere geschiedenis van de

bevrijding. Daarmee maken we de Tweede Wereldoorlog tastbaar voor huidige generaties, en plaatsen we monumenten en gedenkplaten in een context die voor iedereen begrijpelijk is.

Culturele beleving creëren

Door middel van muziek in Glenn Miller-stijl (swing), dansworkshops en re- enactments laten we het publiek ervaren hoe de bevrijdingsfeesten van 1944 en 1945 voelden. We stippen ook de andere soorten Amerikaanse muziek aan die door de ‘Yankees’ werden meegebracht naar Europa. Zo kan de bezoeker

de geschiedenis echt ervaren. Dit maakt het project aantrekkelijk voor een breed publiek, van jong tot oud, van geboren Maastrichtenaren tot expats en studenten.

Verbinding tussen groepen bevorderen

Maastricht is vandaag de dag een stad van diversiteit. Expats, internationale studenten en nieuwe  ewoners voelen zich vaak pas echt deel van de stad als ze de geschiedenis van de stad leren kennen. Door ook deze doelgroepen actief te betrekken bij de activiteiten, bevorderen we sociale cohesie

en gemeenschapszin. Het project draagt daarmee bij aan het bredere doel van het Maastrichtjaar: verbinding creëren tussen uiteenlopende groepen in de stad.

Educatie en participatie stimuleren

Met het project willen we graag educatie en participatie stimuleren. Podcasts in het Mestreechs, dansworkshops en samenwerkingen met scholen en verenigingen kunnen een verdiepende laag vormen naast de concerten. Jongeren leren niet alleen over de bevrijding, maar ook over de rol van cultuur en muziek in de geschiedenis van Maastricht. Bovendien zetten we erfgoed in als een middel tot burgerparticipatie: mensen raken geïnspireerd en worden mede-eigenaar van het verhaal.

Bijdragen aan het Maastrichtjaar 2026

Het project sluit aan bij de spelregels van het Maastrichtjaar. Het is gebaseerd op een historisch verhaal, krijgt een hedendaagse twist via muziek en educatie, en stimuleert samenwerking tussen onverwachte

partijen. Wij willen dat het Willam Greentree Memorial openbaar en gratis toegankelijk is, bestaat uit meerdere activiteiten en wordt gedragen door een brede coalitie van partners.

4. Projectstructuur & activiteiten

Als Stichting Roots Unlimited willen we verkennen welke activiteiten we organiseren in het kader van het William Greentree Memorial. Onderstaande lijst is dan ook bedoeld als inspiratie, niet noodzakelijk als

uitputtende lijst van de activiteiten die we gaan organiseren.

Bigbandconcert(s) in Glenn Miller-stijl

Op 14 september (en eventueel een reeks daarna) op verschillende locaties (Bv. Percee (openlucht),

Theater aan het Vrijthof, Bonbonnière, D’n Hiemel, …).

Re-enactment /historische stoet

Een stoet die verhaal van bevrijding visueel verbeeldt, mogelijk langs Percee met lokale deelnemers.

Jeugdworkshops swingdance

Dansworkshops voorafgaand aan het concert—voor jongeren & scholen.

Podcasts in ’t Mestreechs

Gesprekken over de bevrijding, William Greentree en Amerikaanse cultuur in Maastricht.

R&R-tent / expo

Een ruimte tijdens het festival waar bezoekers kunnen kijken en luisteren naar verhalen/objecten/

swing muziek ervaren, verwijzend naar Maastricht als R&R-centrum. Kan evt. worden ingericht in Bel-

Etage Dinghuis of Maastricht Museum, in samenwerking met werkgroep schuilen in Maastricht 

Activiteiten met andere partners 

We verkennen samenwerkingen met lokale scholen, musea, Liberty Maastricht, Stichting Schuilkelders

Maastricht, culturele instellingen.

5. Verantwoording & aansluiting bij Maastrichtjaar 2026

1. Gebaseerd op historisch verhaal: verhaal van William Greentree, bevrijding Maastricht, R&R-functie.

2. Hedendaagse twist: bigbandconcert, workshops, podcasts, R&R- tent.

3. Samenwerking van onverwachte partijen: dansscholen × expats × historische groepen.

4. Verbinding creëren tussen inwoners en nieuwkomers: culturele en educatieve activiteiten samen met publiek.

5. Samenwerking tijdens voorbereiding en uitvoering: co-creatie van workshops, podcasts, stoet.

6. Meerdere momenten/plekken: concert(en), stoet, workshops verspreid over tijd en locaties.

7. Gratis en openbaar toegankelijk: alle buitenactiviteiten zijn kosteloos.

8. Serie van activiteiten: festival met voorafgaande workshops, podcasts vooraf en mogelijk nazorg via online content.

9. Geen commercieel verdienmodel: subsidie dekt kosten; nadruk ligt op erfgoed en cultuur.

10. Professionele instellingen én vrijwilligers kunnen samenwerken: hybride model mogelijk.

11. Volledige subsidieregeling volgen: zodra gepubliceerd, vullen we details aan.

6. Waar moeten we nog aan denken...

• Samenwerkingsvormen met specifieke partners (bijv. Bernaards, Swing Out Maastricht, Liberty Maastricht, Margraten, ...?).

• Concrete locaties en kalender (Percee, Bonbonnière, Faliezusterpark).

• R&R-plek invulling (lay-out, activiteiten, verhalen, swingmuziek).

• Deelname expats/studenten (workshops, podcasts, promotie).

• Marketing & communicatie

• Budgetraming en indeling kosten/schatting honoraria, materiaal,

promotie.

• Het aanschrijven van andere subsidiënten en sponsoren