Matematyka nazywana „Królową nauk”, jest dziedziną wiedzy niezbędną i najczęściej wykorzystywaną w codziennym życiu. Rozwój cywilizacji, odkrycia naukowe, rozwój systemów społecznych powoduje, że wzrasta zainteresowanie matematyką, która bywa niezastąpiona w opisywaniu problemu i dochodzeniu do jego rozwiązania.
Innowacja o profilu matematycznym obok przekazania uczestnikom konkretnej wiedzy i kształceniu umiejętności ma na celu aktywizację uczniów oraz pomoc w przełamywaniu ich wewnętrznych oporów, jak również podniesienie poczucia swojej wartości i doświadczanie radości w sytuacjach poradzenia sobie z problemem. Umiejętnie podsunięte wskazówki i sposoby analizowania danych mogą stać się dla dziecka doskonałą pomocą w poruszaniu się po współczesnym labiryncie informacji. Wyposażą ucznia w umiejętność odróżniania danych istotnych od zbędnych.
Innowacja skierowana jest do uczniów klas I – III.
Cel główny innowacji
Głównym celem innowacji jest rozwijanie postawy intelektualnej wyrażającej się w twórczym, logicznym i krytycznym myśleniu, samodzielnym pokonywaniu trudności i matematycznym analizowaniu i rozwiązywaniu zadań i zjawisk z życia codziennego.
Cele i zadania innowacji
Założenia innowacji „Lubię matematykę” skorelowane są z celami zawartymi w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla edukacji wczesnoszkolnej i obejmują:
1. Wspomaganie rozwoju czynności umysłowych niezbędnych dla uczenia się matematyki oraz rozumienia otaczającego świata.
2. Rozwijanie i wspomaganie umiejętności i zainteresowań matematycznych uczniów I etapie edukacyjnym.
3. Nabycie biegłości w obliczeniach rachunkowych.
4. Rozwijanie umiejętności rozwiązywania zadań tekstowych.
5. Kształcenie umiejętności praktycznych.
Cele szczegółowe
I. Po klasie pierwszej
Uczeń:
- określa położenie przedmiotów w przestrzeni,
- potrafi położyć przedmiot zgodnie z podanymi warunkami,
- klasyfikuje obiekty, tworzy zbiory zastępcze,
- porównuje przedmioty o cechach przeciwstawnych,
- rozróżnia prawą i lewą stronę swojego ciała,
- wyprowadza kierunki od innej osoby,
- zauważa zjawisko symetrii w figurach geometrycznych,
- dostrzega stałe następstwa i regularność,
- układa figury z patyczków, skakanek,
- klasyfikuje figury według podanej cechy,
- dostrzega i kontynuuje powtarzające się sekwencje,
- układa rytmy z przedmiotów, klocków,
- zapisuje cyframi liczby do 50,
- zapisuje słownie liczby do 20,
- odczytuje liczby do 100, liczy dziesiątkami i jednościami,
- oblicza i zapisuje proste działania z okienkiem,
- ilustruje położenie liczb na osi liczbowej,
- odczytuje kody, potrafi zakodować informację,
- zna i wykorzystuje w praktyce cyfry rzymskie od I do XII,
- w formach czynnościowych mnoży,
- odczytuje wskazania zegarowe w systemie 12 – godzinnym,
- rozwiązuje manipulacyjnie proste zadania matematyczne wyrażone w konkretnych sytuacjach, na rysunkach lub w słownie podanej treści,
- rozwiązuje zadania związane z obliczeniami zegarowymi, kalendarzowymi, upływem czasu, pieniężnymi, pojemności i masy,
- rozwiązuje łamigłówki matematyczne,
- rozwiązuje zadania nietypowe.
Po klasie II
Uczeń:
- potrafi rozpoznawać i nazywać przedmioty położone nietypowo,
- stosuje zapis zaobserwowanych zmian w układzie elementów i ich ilości z wykorzystaniem poznanych znaków matematycznych,
- określa prawą i lewą stronę drugiej osoby , stojącej tyłem i przodem,
- wyprowadza kierunki od innej osoby,
- zauważa zjawisko symetrii w figurach geometrycznych i bryłach i niektórych elementach otoczenia,
- potrafi nazwać figury geometryczne położone nietypowo,
- wymienia kolejno liczebniki od wybranej liczby, a także wspak (zakres do 100, a w miarę możliwości indywidualnych bez ograniczenia zakresu),
- ilustruje położenie liczb na osi liczbowej,
- zapisuje liczby słownie do 100,
- rachuje w obrębie dodawania i odejmowania w zakresie 100 w pamięci,
- mnoży i dzieli w zakresie 50 (potrafi obliczyć iloczyny w zakresie 100 – chętni uczniowie),
- radzi sobie w sytuacjach życiowych, których pomyślne zakończenie wymaga dodawania, odejmowania, mnożenia lub dzielenia,
- potrafi rozwiązać zadania złożone łańcuchowo,
- umie rozwiązywać zadania tekstowe na porównywanie różnicowe,
- potrafi zastosować w rozwiązaniu zadań proste równania z niewiadomą w postaci okienka,
- wie, jak wykonać obliczenia kalendarzowe w sytuacjach życiowych,
- potrafi odczytać, podać i zapisać trzema sposobami daty,
- zna i wykorzystuje zapis cyfrowy w systemie znaków rzymskich od 1 do 100,
- odczytuje wskazania zegarów wskazówkowych i z wyświetlaczem cyfrowym w systemie 24 godzinnym,
- rozwiązuje złożone zadania związane z obliczeniami zegarowymi, kalendarzowymi, upływem czasu, pieniężnymi, pojemności i masy,
- rozwiązuje i układa łamigłówki matematyczne,
- rozwiązuje zadania nietypowe.
Po klasie III
Uczeń:
- rozpoznaje i nazywa wybrane cechy figur geometrycznych,
- potrafi zapisać cyframi i słowami, odczytać i porównać liczby w zakresie 10 000,
- oblicza sumy, różnice i iloczyny (przez jedną liczbę) sposobem pisemnym,
- oblicza wyrażenia zgodnie z kolejnością działań,
- dokonuje podziału liczb przez mieszanie i podział na materiale manipulacyjnym,
- umie obliczyć proste przypadki sum i różnic w zakresie 10 000,
- stosuje w ćwiczeniach praktycznych porównywanie ilorazowe,
- zna i stosuje cyfry rzymskie od I – M,
- potrafi rozwiązać zadanie tekstowe złożone w kilku etapach,
- potrafi układać i przekształcać zadania tekstowe do podanych sytuacji, formuł i rysunków,
- rozwiązuje złożone zadania tekstowe związane z obliczeniami kalendarzowymi,
- rozwiązuje złożone zadania tekstowe związane z obliczeniami zegarowymi w systemie 24 godzinnym (łącznie z pojęciami kwadrans, pół godziny, doba),
- rozwiązuje złożone zadania tekstowe związane z obliczeniami pieniężnymi (zamiana wyrażeń dwumianowanych),
- rozwiązuje zadania tekstowe związane z dokonywaniem zakupu (ilość, cena, wartość zakupu, koszt, reszta; brutto, netto, tara; zamiana wyrażeń dwumianowanych; kopa, tuzin),
- rozwiązuje zadania tekstowe złożone związane z masą i pojemnością (pojęcia –kwintal, ćwierć litra, pół litra)
- rozwiązuje zadania nietypowe o podwyższonym stopniu trudności,
- rozwiązuje i układa łamigłówki matematyczne.
Formy realizacji i procedury osiągania celów
Formy, metody i sposoby pracy z uczniami będą urozmaicone i zależne od charakteru realizowanych treści oraz możliwości psychofizycznych dzieci. Szczególny nacisk położony będzie na wykorzystanie metod aktywnych, które mobilizują, pobudzają wszystkich uczniów do działania, wyzwalają pozytywne emocje, które wzmacniają motywację, kreatywność i pamięć uczniów.
Do przewidywanych form i metod pracy należą:
- praca indywidualna,
- praca w małych zespołach,
- praca zespołowa,
- gry i zabawy matematyczne, logiczne (planszowe, karciane, komputerowe, kości)
- rebusy, łamigłówki, zagadki, krzyżówki matematyczne,
- matematyczne rozrywki umysłowe,
- ćwiczenia na komputerze.
Realizacja treści i osiąganie celów odbywać się będzie poprzez:
1. Doskonalenie sprawności rachunkowej w zakresie czterech działań.
2. Rozwijanie umiejętności radzenia sobie z problemami matematycznymi poprzez:
* rozwiązywanie zadań tekstowych (prostych i złożonych) różnymi sposobami (np. do ilustracji, formuł matematycznych), przekształcanie zadań;
* rozwiązywanie zadań tekstowych niestandardowych (np. za mała, za duża ilość danych w zadaniu);
* rozwiązywanie zadań złożonych z podziałem na etapy
* rozwiązywanie zadań tekstowych na różne sposoby (np. z wykorzystaniem grafów, drzewek matematycznych, tabelek funkcyjnych, do ilustracji).
2. Ćwiczenia praktyczne:
* wykorzystywanie map, planów, rozkładów jazdy, atlasów, menu z restauracji, przepisów kulinarnych, kalendarzy, zegarów, wag, miar krawieckich itp.
3. Początek dnia „Lubię matematykę” zgodnie z ustalonym harmonogramem:
* codzienne odczytywanie i zapisywanie dat różnymi sposobami,
* codzienne odczytywanie wskazań zegara – obliczenia zegarowe,
* codzienne zapisywanie liczb w odpowiedziach różnymi sposobami – cyfrowo, słownie, cyframi rzymskimi,
* każdy poniedziałek – rozpoczynanie dnia od ćwiczeń związanych z kalendarzem (dni tygodnia, miesiące, pory roku, dekady, kwartały, uroczystości klasowe, szkolne, obliczenia kalendarzowe),
* każdy wtorek – rozpoczynanie dnia rachunkiem pamięciowym (dodawanie, odejmowanie, mnożenie, dzielenie) na różne sposoby – „minutówki”, „milczek”, łańcuszek liczbowy, kości itp.,
* każda środa, czwartek i piątek – rozpoczynanie dnia zajęć edukacyjnych rozwiązaniem zadania tekstowego.
4. Organizacja Dnia Tabliczki Mnożenia dla uczniów klas II – III - wrzesień
5. Organizacja Dnia Matematyki w klasach I – III (quiz dla poszczególnych klas) –w Światowym Dniu Matematyki (marzec).
6. Przeprowadzenie Gminnego Konkursu Matematycznego dla uczniów klas III – maj.
7. Organizacja Szkolnego Konkursu Matematycznego (dla każdej klasy – wyłonienie najlepszych matematyków w każdym roku w poszczególnych klasach) – początek czerwca.
7. Udział uczniów w konkursach, sprawdzianach organizowanych przez zewnętrzne podmioty np. „Benjaminek”, „Kangurek”.
Ewaluacja
Ewaluacja innowacji prowadzona będzie na bieżąco i na zakończenie każdego roku szkolnego.
Sposoby ewaluacji:
1) obserwacja uczniów w czasie zajęć edukacyjnych obowiązkowych i pozalekcyjnych -dodatkowych;
2) aktywność uczniów w czasie zajęć matematycznych;
3) bieżące monitorowanie postępów uczniów w zakresie rozwoju kompetencji matematycznych (kartkówki, sprawdziany, testy), uczenia się, społecznych;
4) efekty udziału uczniów w Szkolnym Konkursie Matematycznym, Gminnym Konkursie Matematycznym klas III, teście osiągnięć i kompetencji na zakończenie klasy III, konkursach organizowanych przez zewnętrzne podmioty.
Sprawozdania z realizacji innowacji wraz z efektami podjętych działań przedstawiane będą na zakończenie każdego roku szkolnego.
Literatura
Brzezińska B., Bielanczuk B., Matematyka 2001, Domino matematyczne, WSiP, Warszawa
Gruszczyk – Kolczyńska E., Wspomaganie rozwoju umysłowego oraz edukacja matematyczna dzieci w ostatnim roku wychowania przedszkolnego i w pierwszym roku nauki szkolnej, Wydawnictwo Edukacja Polska, Warszawa 2009
Zestaw 1 Zeszyt 2 Warszawa 2017, ORE (https://www.ore.edu.pl)
Zadania logiczne dla szkół podstawowych, Toruń 2011, Wydawnictwo Aksjomat
Żądło J., „Gry i zabawy w edukacji matematycznej dzieci” (/rep.up.krakow.pl/…/PM585-13…)
Podstawy prawne
Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 59 i 949)
Zarządzenie Dyrektora Szkoły nr 383/2019 z dnia 29.03.2019 r. Procedura wprowadzania innowacji pedagogicznej w Zespole Szkół w Wólce Podleśnej.