ด้านผังเมือง อบจ.ลพบุรี
ธนาคารน้ำใต้ดิน (Ground Water Bank)
โครงการแก้ไขปัญหาภัยแล้งและน้ำท่วมแบบยั่งยืน (ธนาคารน้ำใต้ดิน) ประจำปีงบประมาณ 2564
ในการดำเนินโครงการแก้ไขปัญหาภัยแล้งและน้ำท่วมแบบยั่งยืน (ธนาคารน้ำใต้ดิน) ในครั้งนี้ เนื่องจากในพื้นที่จังหวัดลพบุรี เป็นพื้นที่ราบต่ำสลับกับเนินเขาและประชาชนมีอาชีพในการทำเกษตรกรรมเป็นส่วนใหญ่ เมื่อถึงฤดูฝนมักจะเกิดเหตุน้ำท่วมขังเป็นประจำ ทำให้พื้นที่นาและบ้านเรือนของประชาชนได้รับความเดือดร้อนเป็นจำนวนมาก ดังนั้นการกักเก็บน้ำฝนที่ไหลหลากและเหลือล้น โดยการผันน้ำลงไปกักเก็บไว้ใต้ดินหรือมีชื่อเรียกกันว่า ธนาคารน้ำใต้ดิน ซึ่งคณะทำงานบริหารจัดการธนาคารน้ำใต้ดินขององค์การบริหารส่วนจังหวัดลพบุรี ได้เข้ารับการอบรมและศึกษาดูงาน ณ องค์การบริหารส่วนตำบลวังหามแห อำเภอขาณุวรลักษบุรี จังหวัดกำแพงเพชร และศึกษาดูงานที่องค์การบริหารส่วนตำบลเก่าขาม อำเภอน้ำยืน จังหวัดอุบลราชธานี โดยได้เข้าศึกษาดูงานธนาคารน้ำใต้ดินระบบปิด ระบบเปิด และบ่อนวัตกรรมแบบต่าง ๆ ซึ่งผลการดำเนินงานธนาคารน้ำใต้ดินของทั้ง 2 หน่วยงานสามารถแก้ไขปัญหาภัยแล้งและน้ำท่วมขังได้จริงจากผลงานเป็นที่ประจักษ์ ดังนั้นองค์การบริหารส่วนจังหวัดลพบุรี จึงได้นำความรู้ที่ได้รับจากการศึกษาดูงานมาปรับใช้ให้เกิดประโยชน์กับจังหวัดลพบุรี โดยการจัดทำโครงการแก้ไขปัญหาภัยแล้งและน้ำท่วมแบบยั่งยืนธนาคารน้ำใต้ดิน มีวัตถุประสงค์ ดังต่อไปนี้
1) เพื่อช่วยเหลือประชาชนที่ถูกน้ำท่วมขัง
2) เพื่อเพิ่มปริมาณน้ำใต้ดิน
มีพื้นที่เป้าหมายโครงการ 4 อำเภอ 11 ตำบล โดยดำเนินการจัดทำธนาคารน้ำใต้ดินทั้งหมด 67 บ่อ เป็นบ่อระบบปิด 61 บ่อ และบ่อระบบเปิด 6 บ่อ ดังนี้
1. อำเภอโคกสำโรง ประกอบด้วย
- องค์การบริหารส่วนตำบลถลุงเหล็ก ระบบปิดจำนวน 1 บ่อ
- องค์การบริหารส่วนตำบลหลุมข้าว ระบบปิดจำนวน 4 บ่อ
2. อำเภอบ้านหมี่ ประกอบด้วย
- องค์การบริหารส่วนตำบลบางกะพี้ดงพลับ ระบบปิดจำนวน 3 บ่อ
- องค์การบริหารส่วนตำบลพุคา ระบบปิดจำนวน 3 บ่อ
- องค์การบริหารส่วนตำบลหนองกระเบียน ระบบปิดจำนวน 8 บ่อ
- องค์การบริหารส่วนตำบลหนองเมือง ระบบปิดจำนวน 7 บ่อ
- องค์การบริหารส่วนตำบลหนองทรายขาว ระบบปิดจำนวน 7 บ่อ
3. อำเภอสระโบสถ์ ประกอบด้วย
- องค์การบริหารส่วนตำบลมหาโพธิ ระบบปิดจำนวน 15 บ่อ
- องค์การบริหารส่วนตำบลทุ่งท่าช้าง ระบบปิดจำนวน 8 บ่อ
4. อำเภอโคกเจริญ ประกอบด้วย
- องค์การบริหารส่วนตำบลยางราก ระบบเปิดจำนวน 6 บ่อ
- องค์การบริหารส่วนตำบลโคกเจริญ ระบบปิดจำนวน 5 บ่อ
รวมทั้งสิ้น 67 บ่อ โดยมีแผนการดำเนินโครงการ ตั้งแต่วันที่ 1 เมษายน 2564 - วันที่ 19 พฤษภาคม 2564
ธนาคารน้ำใต้ดิน คือ
– เป็นวิธีในการบริหารจัดการน้ำรูปแบบใหม่/ทางเลือกใหม่ในการบริหารจัดการน้ำนอกเขตชลประทาน (ตามบริบทชุมชน) ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง (ตามรอยพ่อ)
- เป็นวิธีการเก็บน้ำไว้ในชั้นใต้ผิวดิน ที่มีความปลอดภัยสูง
- ใช้พื้นที่ในการดำเนินการน้อย
- ใช้งบประมาณในการดำเนินการน้อย
น้ำบาดาล (Groundwater) คืออะไร
การสำรวจน้ำบาดาล (Groundwater Exploration)
ชั้นน้ำใต้ดินและการเคลื่อนที่ของน้ำใต้ดิน
วัตถุประสงค์ คือ
- เพื่อแก้น้ำแล้ง
- เพื่อแก้น้ำท่วม
- เพื่อแก้น้ำเค็ม
- เพื่อแก้ไขน้ำเสียหรือน้ำไม่มีคุณภาพ
- เพื่อแก้ไขให้น้ำใช้ดื่มได้
นวัตกรรมจากการต่อยอดความรู้ธนาคารน้ำใต้ดิน โดยองค์การบริหารส่วนตำบลวังหามแห อำเภอขาณุวรลักษณ์ จังหวัดกำแพงเพชร
ดาวน์โหลดไฟล์ที่นี่ Power point หรือ PDF
การสำรวจความเหมาะสมของพื้นที่ในการดำเนินโครงการธนาคารน้ำใต้ดิน
ข้อมูลพื้นฐาน 8 ขั้นตอน (ตามมาตรฐาน AGS) การดำเนินงานโครงการเพิ่มศักยภาพแหล่งน้ำต้นทุนด้วยระบบธนาคารน้ำใต้ดิน
1. การเก็บข้อมูลพื้นฐานด้านทรัพยากรน้ำชุมชนและภูมิประเทศ
2. การสำรวจและกำหนดทิศทางการไหลของน้ำใต้ดิน ในพื้นที่ลุ่มน้ำระดับชุมชน
3. การเจาะสำรวจชั้นดิน สำรวจธรณีฟิสิกส์เพื่อประกอบการประเมินศักยภาพของแหล่งน้ำใต้ดิน เพื่อความคุ้มทุนของโครงการ
4. การวางแผนและกำหนดจุดระบบการเติมน้ำในแผนที่ตำบล
5. การออกแบบระบบธนาคารน้ำใต้ดินเพื่อให้เข้ากับบริบทของพื้นที่
6. การดำเนินการก่อสร้างตามรูปแบบที่กำหนดไว้
7. การติดตาม ประเมินผล เก็บข้อมูล และการบำรุงรักษาบ่อเติมน้ำ
8. การสรุปวิเคราะห์ปัญหา อุปสรรค โอกาสและขยายผลโครงการ
ธนาคารน้ำใต้ดิน โดย องค์การบริหารส่วนจังหวัดลพบุรี
คู่มือธนาคารน้ำใต้ดิน โดย กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น
ธนาคารน้ำใต้ดิน (Ground Water Bank) คือ การขุดหลุมลักษณะก้นครก เพื่อจัดกักเก็บน้ำฝนที่ตกมาในช่วงฤดูฝนลงไว้สู่ใต้ดิน ตั้งระดับผิวดินถึงความลึกของหลุมที่ขุด เพื่อให้น้ำกระจายออกในแนวระนาบ (เปิดอากาศให้ผิวดิน) เพราะหากไม่มีการจัดเก็บน้ำลงสู่ใต้ดินแล้วปล่อยให้น้ำฝนไหลทิ้งตามผิวดิน เมื่อน้ำฝนที่ไหลทิ้งเหล่านี้ไปรวมตัวกันจำนวนมาก ก็จะเป็นสาเหตุของปัญหาน้ำท่วม น้ำขังดังเช่นในปัจจุบัน และหลุมนี้ยังเป็นการรักษาความชุ่มชื้นให้ชั้นผิวดิน จากดินที่แห้งแข็ง ก็จะชุ่มชื้น ทำให้ต้นไม้ในบริเวณที่ทำธนาคารน้ำใต้ดินมีความอุดมสมบูรณ์ไม่แห้งแล้ง เปรียบเสมือนการเปลี่ยนพื้นดินที่กันดารให้เป็นทิชชู่ผืนใหญ่ หากประชาชนร่วมมือกันทำธนาคารน้ำใต้ดินทุกบ้าน จะทำให้ชุมชนมีน้ำสำหรับใช้อุปโภค บริโภค และทำเกษตรกรรมได้อย่างยั่งยืน
วิธีการนี้หากนำไปทำในป่าก็จะคืนความสมบูรณ์ให้ผืนป่า และรักษาแหล่งน้ำให้ยังมีคงมีน้ำเพียงพอสำหรับ ฤดูแล้ง ทำให้สัตว์ป่ามีน้ำดื่ม ไม่ต้องออกมาจากป่ารบกวนคนเมือง ทั้งยังเป็นการลดปัญหาเรื่องไฟป่า ไปด้วยอีกทาง ปัจจุบัน ประเทศไทยกำลังเผชิญกับวิกฤตปัญหา เรื่องการจัดการน้ำเป็นอย่างมาก หลักการธนาคารน้ำใต้ดิน Ground Water Bank ของสถาบันน้ำนิเทศศาสนคุณ โดยท่านหลวงพ่อสมาน สิริปัญโญ นี้ก็เป็นวิธีการหนึ่งที่นำมาใช้ปฏิบัติแก้ไข ปัญหาภัยแล้ง น้ำท่วม น้ำขัง น้ำดื่ม จนประสบความสำเร็จแล้วในหลายพื้นที่ทั่วประเทศ ธนาคารน้ำใต้ดิน (Ground Water Bank) เป็นวิธีการจัดการระบบน้ำที่สากลทั่วโลกยอมรับ และใช้เป็นวิธีหลักในการจัดการระบบน้ำอย่างยั่งยืนในหลายประเทศ หากลองคิดสมมุติดูว่า ถ้าต้องการเก็บน้ำฝนทั้งหมดที่ตกจากหลังคาบ้านเราซึ่งเป็นน้ำสะอาด ในช่วงฤดูฝนโดยใช้โอ่งน้ำ เราคงต้องใช้จำนวนมากจนไม่มีที่จะวางเลยทีเดียว แต่ในปัจจุบันเราปล่อยน้ำฝนที่สะอาดเหล่านี้ไหลทิ้งไปจนเกิดปัญหาน้ำท่วมทุกปี และแก้ไขปัญหาโดยการสูบผลักดันน้ำไปท่วมพื้นที่อื่นต่อ เพื่อปล่อยระบายสู่แม่น้ำ จากแม่น้ำก็ลงสู่ทะเล ซึ่งทำให้เราขาดน้ำจืดหลังจากฝนหมด ซึ่งเป็นสาเหตุให้เกิดปัญหา ภัยแล้งซ้ำซาก ภัยพิบัติเหล่านี้ สามารถแก้ไขปัญหาได้ด้วยสองมือของพวกเราเอง และหากเราเก็บน้ำฝนลงใต้ดินไว้มากเพียงพอ น้ำฝนเหล่านี้ก็จะเป็นต้นทุนชาร์จเก็บลงสู่ชั้นบาดาล ด้วยวิธีตามธรรมชาติและเมื่อน้ำใต้ดินของเราสมบูรณ์เหมือนดังเช่นในอดีต ประเทศเราก็จะกลับมาเป็น อู่ข้าว อู่น้ำ เช่นเดิม
ตำแหน่งที่ตั้งธนาคารน้ำใต้ดิน
องค์การบริหารส่วนจังหวัดลพบุรี ร่วมกับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในจังหวัดลพบุรี
ฐานข้อมูลทะเบียนธนาคารน้ำใต้ดิน ดำเนินการโดยองค์การบริหารส่วนจังหวัดลพบุรี
สัญลักษณ์ของแผนที่
สีแดง คือ ตำแหน่งธนาคารน้ำใต้ดินที่องค์การบริหารส่วนจังหวัดลพบุรีจำดำเนินการ
สีเหลือง คือ ตำแหน่งบ่อน้ำบาดาล
องค์การบริหารส่วนตำบลถลุงเหล็ก
ระบบปิดจำนวน 1 บ่อ
องค์การบริหารส่วนตำบลหลุมข้าว
ระบบปิดจำนวน 4 บ่อ
องค์การบริหารส่วนตำบลบางกะพี้ดงพลับ
ระบบปิดจำนวน 3 บ่อ
องค์การบริหารส่วนตำบลพุคา
ระบบปิดจำนวน 3 บ่อ
องค์การบริหารส่วนตำบลหนองกระเบียน
ระบบปิดจำนวน 8 บ่อ
องค์การบริหารส่วนตำบลหนองเมือง
ระบบปิดจำนวน 7 บ่อ
องค์การบริหารส่วนตำบลหนองทรายขาว
ระบบปิดจำนวน 7 บ่อ
องค์การบริหารส่วนตำบลมหาโพธิ
ระบบปิดจำนวน 15 บ่อ
องค์การบริหารส่วนตำบลทุ่งท่าช้าง
ระบบปิดจำนวน 8 บ่อ
องค์การบริหารส่วนตำบลยางราก
ระบบเปิดจำนวน 6 บ่อ
องค์การบริหารส่วนตำบลโคกเจริญ
ระบบปิดจำนวน 5 บ่อ
ธนาคารน้ำใต้ดินขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
ข้อควรทราบ การเผยแพร่และบริการข้อมูลในเว็ปไซต์นี้เป็นไปเพื่อวัตถุประสงค์ให้ผู้ใช้ทราบถึงข้อมูลเบื้องต้นได้เท่านั้น ไม่สามารถนำไปใช้เพื่ออ้างอิงทางกฎหมายได้