- Biết được thế nào là lưu trữ và trao đổi thông tin.
- Biết được dữ liệu là gì.
- Nêu được ví dụ minh họa mối quan hệ giữa dữ liệu và thông tin.
- Biết được tầm quan trọng của thông tin và trao đổi thông tin trong cuộc sống hằng ngày.
1. Lưu trữ thông tin
- Lưu trữ thông tin là hoạt động đưa thông tin vào vật mang tin.
- Lưu trữ thông tin rất quan trọng. Việc lưu trữ thông tin trực tiếp trong bộ não con người gọi là ghi nhớ.
- Dữ liệu là tên gọi chung của thông tin được chứa trong vật mang tin. Có 3 dạng dữ liệu: Dạng chữ và số, dạng hình ảnh, dạng âm thanh.
- Dữ liệu là thông tin dưới dạng được chứa trong vật mang tin.
2. Trao đổi thông tin
- Trao đổi thông tin là: Gửi thông tin đến bên nhận và nhận thông tin từ bên gửi.
- Trao đổi thông tin rất quan trọng và diễn ra thường xuyên trong cuộc sống hằng ngày.
3. Các bước trong hoạt động thông tin của con người
Hoạt động thông tin con người bao gồm: Con người thu nhận thông tin từ thế giới bên ngoài -> xử lí thông tin -> ghi nhớ và lưu trữ thông tin -> trao đổi thông tin.
- Không bắt buộc phải luôn đầy đủ và liên tục các bước theo trình tự.
- Từ “thông tin vào” đến “ghi nhớ trong đầu" là hoạt động trong não bộ.
- “lưu trữ” và "trao đổi thông tin" là hoạt động ngoài não bộ.
4. Vai trò quan trọng của thông tin và hoạt động thông tin
Thông tin rất quan trọng đối với con người; hoạt động thông tin diễn ra thường xuyên trong cuộc sống hằng ngày. Thiếu thông tin có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng.
Các nhóm thảo luận trong 3 tình huống sau và trả lời câu hỏi: Nếu không có thông tin cảnh báo như vậy thì hậu quả có thể là gì?
Tình huống 1: Cảnh báo ở nơi nước sâu.
Tình huống 2: Cảnh báo trước khi động đất.
Tình huống 3: Cảnh báo trước khi sóng thần.
+ Tình huống 1: Nếu không có tấm biển cảnh báo khu vực nước sâu nguy hiểm chúng ta không biết mà cứ nhảy xuống chơi đùa, bơi lội thì sẽ rất có thể có tình huống xấu xảy ra. Tấm biển chính là thông tin thông báo cho chúng ta về tình trạng của ao là sâu, có thể gây nguy hiểm.
+ Tình huống 2: Động đất là sự rung động của mặt đất, được tạo ra bởi các dịch chuyển đột ngột của các khối địa chất trong lòng đất, các vụ nổ núi lửa, các vụ trượt lở đất, sụp đổ hang động… Động đất gây ra thảm họa cho con người, đe doạ đến tính mạng, gây thiệt hại lớn cho cuộc sống, tinh thần của con người. Nếu các nhà khoa học có đủ phương tiện và thiết bị báo trước thông tin sẽ có động đất đủ sớm cảnh báo cho người dân kịp thời ứng phó.
+ Tình huống 3: Sóng thần là sóng biển có chu kỳ dài, lan truyền với tốc độ lớn. Khi tới gần bờ tùy độ sâu của biển và địa hình vùng bờ, sóng thần có thể đạt độ cao hàng chục mét, tràn sâu vào đất liền gây thảm họa lớn. Sóng thần gây ra thảm họa cho con người, đe doạ đến tính mạng, gây thiệt hại lớn cho cuộc sống, tinh thần của con người. Nếu các nhà khoa học có đủ phương tiện và thiết bị báo trước thông tin sẽ có động đất và sóng thần đủ sớm cảnh báo cho người dân kịp thời ứng phó, giảm nhẹ được thiệt hại sẽ xảy ra.
Mục tiêu: Củng cố, khắc sâu kiến thức đã học thông qua giải bài tập.
Nội dung: GV giao bài tập, HS thảo luận, trả lời.
Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.
Tổ chức thực hiện: GV yêu cầu HS hoạt động cặp đôi, thảo luận, hoàn thành bài tập.
Bài 1:
Em hãy cho biết phóng viên phỏng vấn, cảnh sát điều tra hiện tượng vụ tai nạn có thể dùng những cách nào để lưu trữ thông tin. Trong mỗi trường hợp đó, thông tin được chuyển thành dữ liệu dạng gì?
Phóng viên phỏng vấn, cảnh sát điều tra vụ tai nạn sẽ dùng sổ ghi chép để chuyển thông tin thành dữ liệu dạng số và chữ, dùng máy ghi âm để chuyển thông tin thành dạng âm thanh, dùng máy ảnh để chuyển thông tin thành dạng hình ảnh.
Bài 2:
Có những cách nào để lưu trữ thông tin trong những trường hợp sau và khi lưu trữ em có loại dữ liệu gì?
1) Em muốn ghi lại lời giảng của cô giáo.
2) Em đi du lịch với gia đình đến Đà Lạt, muốn khoe với bạn biết hoa dã quỳ trông như thế nào?
3) Em học tiếng Anh, muốn có mẫu phát âm của giáo viên để luyện theo.
1. Em có thể ghi lại lời giảng của cô bằng thiết bị ghi âm để có được dữ liệu âm thanh, chép lời giảng của cô vào vở để có được dữ liệu số và chữ.
2. Em có thể chụp ảnh hoặc quay video hoa dã quỳ gửi cho bạn để có được dữ liệu âm thanh và hình ảnh.
3. Em có thể ghi âm lại lời cô phát âm và có được dữ liệu âm thanh.
Câu hỏi: “Ở một số nước phát triển, cạnh vạch sơn trắng ở lối đi dành cho người đi bộ qua đường thường có thêm loa để phát nhạc khi đèn xanh cho phép qua đường và dừng nhạc khi hết đèn xanh. Hỏi việc này có ý nghĩa gì?”
Gợi ý: Việc có loa bên cạnh vạch kẻ đường dành cho người đi bộ và phát nhạc khi đèn xanh giúp cho người tham gia giao thông nhận biết được dấu hiệu đèn xanh đèn đỏ dễ dàng hơn, ngoài ra, âm nhạc giúp cho những người đi bộ nhưng bị khiếm thị biết được khi nào họ có thể được qua đường.