ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับดนตรี
1. ความหมายของดนตรีและคําที่เกี่ยวข้อง
1.1 ความหมายของดนตรี (พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตสถาน 2542 394) หมายถึง เสียงที่ประกอบกันเป็นทํานองเพลง เครื่องบรรเลงซึ่งมีเสียงดังทําให้รู้สึกเพลิดเพลินหรือเกิดอารมณ์รัก โศก หรือรื่นเริงเป็นต้น ได้ตามทํานองเพลง
1.2 ดนตรีกรรม (พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตสถาน 2542 : 394) หมายถึง งานเกี่ยวกับเพลงที่แต่งขึ้นเพื่อบรรเลงหรือขับร้องไม่ว่าจะมีทํานองและคําร้อง หรือมีทํานองอย่างเดียวและหมายความรวมถึงโน้ตเพลงหรือ แผนภูมิเพลงที่ได้แยกและเรียบเรียงเสียงประสานแล้ว
1.3 ความหมายของคําที่เกี่ยวข้องกับดนตรี นอกจากความหมายของดนตรีที่ได้กล่าวแล้วข้างต้นยังมีคําอื่นที่เกี่ยวข้องกับดนตรีที่ควรอธิบายความหมาย มีดังนี้
1.3.1. เพลง หมายถึง สําเนียงขับร้องหรือเสียงทางดนตรีที่ประดิษฐ์ขึ้น โดยมีส่วนสัดและวรรคตอนตามจินตนาการของผู้ประพันธ์ ซึ่งมีลักษณะเช่นเดียวกับบทกวีที่แต่งขึ้นโดยใช้ถ้อยคํา เสียง อักษรสระ และวรรณยุกต์ ตามกฎแห่งฉันทลักษณ์ เพลงหนึ่งจะมีกี่จังหวะ และ/หรือกี่ท่อนนั้นไม่มีกําหนดตายตัวแต่แบบแผนของเพลงไทยที่มีมาแต่โบราณ ท่อนหนึ่ง ๆ จะมีไม่น้อยกว่า 2 จังหวะหน้าทับ (ราชบัณฑิตสถาน 2540 : 107) เพลงสามารถจําแนกประเภทได้หลายวิธี จําแนกประเภทของเพลงตามหลักวิชาการดนตรี แบ่งได้ 4 ประเภท คือ 1) เพลงร้องที่มีเนื้อเพลงและทํานอง 2) เพลงบรรเลงแต่ทํานอง เช่น การผิวปาก หรือเสียงขลุ่ย 3) เพลงร้องที่มีดนตรีประกอบ 4) เพลงบรรเลงด้วยเครื่องดนตรี หากจําแนกเพลงตามจังหวะอาจแบ่งได้เป็น เพลงคลาสสิก (Calssic music) เพลงแจ็ส (jazz music) เพลงบลูส์ (blue music)และเพลงริธึ่มแอนบลูส์ (rhythm & blue) หากแบ่งเพลงตามความหมายที่เกี่ยวข้องกับชีวิต สามารถจําแนกประเภทได้เป็น เพลงพื้นบ้าน (Folk Music) เพลงเพื่อชีวิต เพลงลูกทุ่ง (country music) เพลงลูกกรุงหรือเพลงป๊อป (light music or popular music)
1.3.2. วงดนตรี หมายถึง การนําเครื่องดนตรีประเภทใดๆตั้งแต่ 3 ชิ้นขึ้นไป หรือนักดนตรีตั้งแต่ 3 คนขึ้นไปมาเล่นรวมกันเป็นวง วงดนตรีอาจจําแนกย่อยได้เป็น5 ประเภท คือ วงดนตรีไทยเดิม วงดนตรีไทยสากล วงดนตรีไทยลูกทุ่ง วงดนตรีไทยพื้นเมืองและวงดนตรีสากล
1.3.3. โน้ตเพลง หมายถึง เพลงหรือบทเพลงที่บันทึกด้วยวิธีเขียนหรือพิมพ์ โดยใช้สัญลักษณ์แทนระดับเสียง และอัตราจังหวะของเสียงที่จะร้องหรือบรรเลงด้วยเครื่องดนตรีชนิดต่างๆ โน้ตเพลงเป็นเสมือนบันทึกผลงานเพลงของนักประพันธ์ ซึ่งบางครั้งสะท้อนให้เห็นสภาวะของสังคมและวัฒนธรรมในช่วงเวลาหนึ่ง โดยทั่วไปโน้ตเพลงมีการบันทึกได้ 2 รูปแบบ คือ แบบโทนิกซอลฟา และแบบสตาฟโนเตชั่น ซึ่งแต่ละแบบจะมีลักษณะ ดังนี้
1.3.3.1 แบบโทนิกซอลฟา (Tonic Sol Fa) เป็นโน้ตเพลงที่บันทึกโดยใช้สัญลักษณ์ ตัวเลข หรือตัวอักษรแทนเสียงดนตรี โน้ตเพลงแบบตัวเลข มีหลักพื้นฐาน คือ เลขน้อยแทนความหมายเสียงต่ํา เลขมากแทนความหมายเสียงสูง โดยทั่วไปใช้ตัวเลข 9 ตัว คือ 1 ถึง 9