Projektowanie kinetycznych elementow zabezpieczających, czyli ruchome gilosze i inne cuda

Pewnie mało kto zastanawia sie na co dzien, jak dużo wysiłku idzie w zabezpieczenia banknotow czy różnych dokumentow. A prawda jest taka, ze to cały przemysł i masa ludzi, ktorzy próbują być o krok przed falsyfikatorami. Tak, wiem, brzmi jak z filmu szpiegowskiego, ale taka jest rzeczywistosc!

Troche historii na początek

Gilosze to takie kunsztowne wzory geometryczne, ktore możemy zobaczyć na banknotach czy certyfikatach. Dawniej robiono je ręcznie, wyobrażacie sobie? Jakis gośc siedział i rysował te wszystkie zawijasy. Dzisiaj to głównie komputerowa robota, ale zasada zostala ta sama - stworzyć wzór tak skomplikowany, że trudno go podrobić.

Pamiętam jak na studiach mieliśmy wykład o technikach druku zabezpieczonego. Profesor przyniósł stary dokument kolekcjonerski z jakiejś tam limitowanej edycji i pokazywał nam różne sztuczki zabezpieczające. Wtedy pierwszy raz usłyszałem o tym, że gilosze mogą być ruchome. Brzmiało jak magia!

Praktyczny proces projektowania

No dobrze, a jak sie zabrac za projektowanie takich bajerów? Z własnego doswiadczenia moge powiedziec, że to skomplikowany proces.

1. Najpierw trzeba wymyslić koncept - co ma się ruszać i jak

2. Potem zaprojektować poszczególne warstwy giloszowe (nie jest to łatwe, bo trzeba przewidzieć ich interakcje)

3. Wybrac odpowiednie techniki druku i materiały

4. Przetestowac efekt na próbkach (i zazwyczaj wrocić do punktu 2, bo coś nie działa jak powinno)

Ostatnio rozmawiałem z kumplem, który pracuje w firmie produkującej zabezpieczenia do dokumentów. Mówił, że teraz duzo inwestują w technologie łączące efekty optyczne z mechanicznymi. Przykładowo, część banknotu może reagować na zginanie, zmieniajac wzór.

Wyzwania techniczne

Ale żeby nie było za różowo - projektowanie takich zabezpieczen to koszmar pod wzgledem technicznym. Trzeba brać pod uwage:

• Trwałość (banknot musi wytrzymać lata uzywania)

• Odporność na różne warunki (wilgotnosc, temperatura)

• Możliwosci produkcyjne (da się to wyprodukować w milionach sztuk?)

• Łatwość weryfikacji (ochroniarz w klubie musi umieć sprawdzić twój dowód w 3 sekundy)

Dodatkowy problem to fakt, że technologia ciagle idzie naprzód. To co było super-zabezpieczeniem 10 lat temu, dzisiaj może być łatwe do podrobienia dzięki nowym technikom druku czy skanowania.

Podsumowanie

Kinetyczne elementy zabezpieczajace to fascynujący temat łączący sztuke, nauke i technologie. Gilosze były, są i będą jednym z głównych sposobów na utrudnienie życia fałszerzom.

A tak na marginesie, czy zwróciliscie kiedys uwagę na banknoty różnych krajów? Każdy ma swoją "filozofię" zabezpieczeń. Polskie są raczej technologicznie zaawansowane, ale dość stonowane wizualnie. Za to np. australijskie to istny festiwal efektów optycznych i kinetycznych.

Następnym razem jak bedziecie mieć w ręku banknot czy dowód osobisty, przyjrzyjcie się mu dokładnie pod różnymi kątami. Może odkryjecie zabezpieczenia, których wcześniej nie zauważyliście! Jeżeli chce pogadać na intense debate to zapraszam. Będzie mi bardzo miło podagać z wami na temat giloszy. Trzymajcie się ciepło.