KaTEDRA KOGNITYWISTYKI UKEN
Katedra Kognitywistyki UKEN powstała w 2024 roku. Jej trzon stanowią pracownicy Katedry Epistemologii, Logiki i Kognitywistyki.
Katedra Kognitywistyki UKEN powstała w 2024 roku. Jej trzon stanowią pracownicy Katedry Epistemologii, Logiki i Kognitywistyki.
Kierownik Katedry Kognitywistyki
Andrzej Dąbrowski wiedział od samego początku, że do pewnego stopnia obie strony - zwolennicy "racji serca" i zwolennicy "głosu rozumu" - mają rację i że przeciwstawienie stanowisk tych dwóch stron jest w pewnym sensie fałszywe. Ten temat wywarł znaczący wpływ na całe jego życie, również na płaszczyźnie naukowej. Jego badania koncentrują się na sercu (emocjach) i rozumie (logice), oraz na relacjach i zależnościach między nimi. Patrząc szerzej, interesuje go umysł: jego skład, działanie, sposób, w jaki wyrasta z materialnego mózgu, jak generuje świadome myśli i formuje całą kulturę. Problematykę tę częściowo podejmuje na wstępie do kognitywistyki, a częściowo na zajęciach z epistemologii.
SPECJALNOŚĆ: epistemologia, filozofia analityczna, filozofia umysłu, filozofia kognitywistyki, filozofia języka i filozofia psychologii.
ZAINTERESOWANIA BADAWCZE: wybrane problemy kognitywistyki, intencjonalność świadomości i działania, natura emocji i ich wpływ na procesy poznawcze, natura myślenia i różne formy myślenia, myślenie krytyczne.
Książki:
Dąbrowski, A., Źródła, natura i funkcje emocji. Studium teorii impulsji Leona Petrażyckiego, WUW, Warszawa 2019.
Dąbrowski, A., Intencjonalność i semantyka, Universitas, Kraków 2013.
Redaktor i/lub współautor:
Dąbrowski, A., Hoły-Łuczaj, M., Schumann, A., Szocik, K., Woleński, J., Leksykon logików polskich 1900-1939, Copernicus Center Press, Kraków 2022.
Dąbrowski, A., Schumann, A., Woleński, J., (red.), Podejmowanie decyzji – pojęcia, teorie, kontrowersje, Copernicus Center Press, Kraków 2015.
Woleński, J., Dąbrowski, A., (red.), Metodologiczne i teoretyczne problemy kognitywistyki, Copernicus Center Press, Kraków 2014.
Woleński, J., Dąbrowski, A., (red.), Metodologiczne i teoretyczne problemy kognitywistyki, Copernicus Center Press, Kraków 2014.
Marcin Urbaniak zawodowo specjalizuje się w obszarach, określanych mianem animal cognition, comparative cognition i evolutionary cognition, które urozmaicam zagadnieniami zoopsychologii i etologii poznawczej. Są to nurty cognitive neuroscience, poświęcone pogłębionym badaniom nad percepcją, uczeniem się, pamięcią, kontrolą poznawczą, świadomością i samoświadomością, jakie występują u zwierząt pozaludzkich. Jest również założycielem i kierownikiem interdyscyplinarnego Animal Behaviour and Mind Laboratory, pozostając we współpracy z warszawskim Laboratorium Psychologii Zwierząt Instytutu Psychologii PAN oraz z Polskim Towarzystwem Etologicznym.
W pracy dydaktycznej prowadzi autorskie kursy, gdzie analizuje adaptacyjne funkcje naturalnych systemów poznawczych od strony ewolucji mechanizmów, struktur i procesów poznawczych (uczuć, wrażeń, doświadczeń, reprezentacji) wraz z ich ujęciem porównawczym i konwergencyjnym w królestwie zwierząt. Osobno prowadzi badania w obszarach zoosemiotyki, zoolingwistyki i komunikacji międzygatunkowej zwierząt (biologiczne pojęcie informacji) oraz wokół zwierzęcych zachowań społecznych - szczególnie ciekawią mnie ewolucyjne i neurologiczne źródła moralności, które przedstawiam na zajęciach z neuroetyki.
W swojej pracy dydaktyczno-badawczej często skupia się na wyższych funkcjach poznawczych i wyższych czynnościach psychicznych kręgowców oraz bezkręgowców - przede wszystkim na formach doznaniowości, sprawczości, procesach przetwarzania i kodowania predykcyjnego oraz na zjawisku tzw. niszy afektywnej wraz ze stanami emocjonalnymi u wybranych gatunków zwierząt. Wynikami swych badań chętnie uzasadnia konieczność ciągłej poprawy dobrostanu zwierząt.
W czasie wolnym działa jako społeczny edukator na rzecz ochrony przyrody, organizuje warsztaty i wydarzenia popularnonaukowe, poświęcone m.in. zagadnieniom podmiotowości zwierząt, ratowaniu środowiska naturalnego i klimatu. Bywa również felietonistą, komentatorem w mediach i koordynatorem projektów na rzecz ochrony bioróżnorodności. Współpracuje jako ekspert-konsultant z prozwierzęcymi organizacjami pozarządowymi oraz inicjatywami społecznymi, jak CIWF Polska, Klub Gaja, Otwarte Klatki, Viva czy Koalicja Niech Żyją.
SPECJALNOŚĆ: kognitywistyka ewolucyjna, kognitywistyka porównawcza, neuronauki behawioralne, zoopsychologia, neuroetyka, zoosemiotyka, etologia kognitywna.
ZAINTERESOWANIA BADAWCZE: ewolucja procesów i struktur poznawczych, wyższe czynności psychiczne zwierząt, porównawcze ujęcie systemów poznawczych, przetwarzanie predykcyjne, neurobiologia afektywna, komunikacja międzygatunkowa i zachowania społeczne zwierząt, neurobehawioralne ujęcie dobrostanu zwierząt.
Włodzimierz Heflik jest badaczem o szerokim zakresie zainteresowań filozoficznych. Jego główne obszary badawcze to filozofia transcendentalna, filozofia analityczna, teoria poznania oraz metafizyka. Przedmiotem jego zainteresowań są przede wszystkim problemy wyrastające z tradycji transcendentalnej (Kant i neokantyzm) oraz występujące na gruncie nurtu analitycznego – szczególnie u jego początków (Russell, Wittgenstein, Frege), w pewnym stopniu także tematyka obecna w obszarze fenomenologii i tradycji arystotelesowsko-scholastycznej.
SPECJALNOŚĆ: filozofia transcendentalna, filozofia analityczna, teoria poznania, metafizyka
Wykłady: Teoria poznania, Filozofia analityczna, Historia filozofii nowożytnej
Dr hab. prof. UKEN Ryszard Mirek specjalizuje się w logikach nieklasycznych, w szczególności w logikach relewantnych. Prowadzi zajęcia z logiki (semantyka, syntaktyka, logiki nieklasyczne), a także seminarium z filozofii analitycznej.
Kierownik projektu 2013-2016 NCN OPUS (2012/07/B/HS1/01986) Analiza logicznych i matematycznych założeń w traktatach Piero della Francesca.
Dr hab. prof. UKEN Jan Wawrzyniak specjalizuje się w zagadnieniach z obszaru filozofii języka i filozofii analitycznej (Wittgenstein, Strawson, Putnam, Stroud, McDowell). Prowadzi wykłady z filozofii języka, logiki oraz wprowadzenia do filozofii.
Publikacje:
The Significance of Wittgenstein’s Remarks on Religious Belief
Dr Magda Reuter interesuje się zagadnieniami z obszaru filozofii umysłu, epistemologii i neurokognitywistyki. W szczególności interesuje ją fenomenologia, poznanie ucieleśnione, świadomość, metody jakościowe w badaniach kognitywistycznych, substytucja sensoryczna, zagadnienie konfabulacji, problematyka pamięci, psychologia rozwojowa i porównawcza, ewolucja umysłu.
SPECJALNOŚĆ: filozofia umysłu, filozofia kognitywistyki, fenomenologia, neurofenomenologia, mikrofenomenologia, neurokognitywistyka, neuroetyka, psycholingwistyka i neurolingwistyka.
ZAINTERESOWANIA BADAWCZE: poznanie społeczne z perspektywy psychologii rozwojowej, porównawczej i neurokognitywistyki społecznej, substytucja sensoryczna (badania behawioralne, neuronaukowe i fenomenologiczne), poznanie ucieleśnione i rozszerzone, mikrofenomenologia w badaniach doświadczenia, świadomość i samoświadomość z perspektywy filozofii umysłu i neurofenomenologii, badania nad dezinformacją w sieci.
PUBLIKACJE:
Bizoń, P., Gwiaździński, P., Hat, K., Osiński, D., Reuter, M., & Fauchald, E. (2019). VIRCO: A virtual reality tool for long-term training and evaluation of cognitive skills development in an interactive sensory substitution environment. In 2019 Joint IEEE 9th International Conference on Development and Learning and Epigenetic Robotics.
Łukowska, M., Osiński, D., Ciupińska, K., Hat, K., Gwiaździński, P. … Reuter, M. et al. (2021). Better act than see: Individual differences in sensorimotor contingencies acquisition and (meta) cognitive strategies between users of a color-to-sound sensory substitution device. Available at SSRN 4113324.
Kałwak, W., Reuter, M., Łukowska, M., Majchrowicz, B., & Wierzchoń, M. (2018). Guidelines for quantitative and qualitative studies of sensory substitution experience. Adaptive Behavior, 26(3), 111-127.
Reuter M. (2014). Umysł konfabulujący. Analiza kognitywistyczna. Poznań: Wydawnictwo UAM, Seria: Prace z Filozofii i Kognitywistyki.
Reuter M. (2014). Dziecięca teoria umysłu a rozwój funkcji wykonawczych. Przegląd Filozoficzno-Literacki, Nr 2 (39), s. 189-203
Dr hab. Olga Poller prowadzi zajęcia z zakresu logiki i filozofii języka.
SPECJALNOŚĆ: filozofia języka, wprowadzenie do logiki.
ZAINTERESOWANIA BADAWCZE: filozofia języka, formalna semantyka języka naturalnego, szczególnie semantyka predykatów i ich modyfikatorów.
Kierownik projektów NCN (2017-2022 Sonatina 2017/24/C/HS1/00158 oraz 2013-2015 Preludium 2012/N/HS1/0142).
PUBLIKACJE:
Kijania-Placek, K., Poller, O. (2024) Deflating Predicativism Against the Small Clause Hypothesis for Proper Names. Acta Analytica. DOI: 10.1007/s12136-024-00617-z.
Poller, O. (2024) Language as a Database. Wydawnictwo naukowe UKEN, Kraków 2024.
Poller, O. (2022) Natural-Language Predicates as Relations of the Relational Model of Data. Axiomathes, 32, 993–1039.
Poller, O. (2020) Causal Descriptivism. In The Routledge Handbook of Linguistic Reference, Routledge, New York 2020.
Poller, O. (2019) Variability, Rigidity and the Nesting Problem. Theoria, 87(1), 230-246.
Poller, O. (2017) The descriptive content of names as predicate modifiers. Philosophical Studies, 174 (9), 2329-2360.
SPECJALNOŚĆ: filozofia religii
ZAINTERESOWANIA NAUKOWE: Stanisław Ruczaj interesuje się zagadnieniami z zakresu filozofii i kognitywistyki religii. W szczególności zajmuje go kwestia tego, jak powstają przekonania religijne oraz to, w jaki sposób współczesne naturalistyczne koncepcje religii przekładają się na klasyczne problemu filozofii religii, takie jak (nie)racjonalność wierzeń religijnych czy problem zła.
PUBLIKACJE:
2025. Representing God as a Moral Agent: Cognitive Roots of the Problem of Evil and a Challenge to Classical Theists, International Journal for Philosophy of Religion 98, 223-241.
2024. Inscrutable Evil, Absurdity and Skeptical Theism, Res Philosophica 101(4), 753-776.
2022. Grace Contra Nature: The Etiology of Christian Religious Beliefs from the Perspective of Theology and the Cognitive Science of Religion, Theology and Science, 20, 428-444.
2022. Chrześcijaństwo i problem ukrytości. Krytyka obrony z Wcielenia, Roczniki filozoficzne, 70, 71-85.
Dr Paweł Wójs prowadzi zajęcia z filzofii współczesnej, egzystencjalizmu oraz psychologii społecznej i konfliktów społecznych.
SPECJALNOŚĆ: filozofia współczesna, filozofia egzystencji, antropologia filozoficzna, filozofia umysłu, hermeneutyka, psychologia moralności, psychologia społeczna
SPECJALNOŚĆ: kognitywistyka, filozofia umysłu, sztuczna inteligencja, biosemiotyka
ZAINTERESOWANIA NAUKOWE: Moje zainteresowania naukowe koncentrują się na interdyscyplinarnych badaniach z zakresu kognitywistyki i sztucznej inteligencji, szczególnie w kontekście biosemiotyki oraz ucieleśnionego i rozszerzonego poznania. Badam wpływ biologicznych i semiotycznych nurtów na tworzenie inteligentnych systemów. Dodatkowo, interesuję się modelowaniem procesów autonomicznych w sztucznych systemach oraz zastosowaniem koncepcji umysłu rozszerzonego w nowych technologiach.
Koło Naukowe Kognitywistyki jest dedykowane szerokiemu spektrum zagadnień związanych z kognitywistyką, interdyscyplinarną dziedziną nauki poświęconą badaniom procesów poznawczych. W skrócie, zajmujemy się tym, w jaki sposób ludzie myślą, poznają, przetwarzają informacje, podejmują decyzje i rozwiązują problemy.
Naszym głównym celem jest wspieranie osób zainteresowanych rozwijaniem swoich kompetencji naukowych w obszarze kognitywistyki oraz dostarczanie inspiracji dla pasjonatów tego tematu. Tworzymy otoczenie, które sprzyja wymianie wiedzy i doświadczeń, a także stymuluje kreatywne myślenie.
Nasze regularne spotkania umożliwiają dyskusję na temat najnowszych osiągnięć w kognitywistyce, prezentację teorii oraz omawianie prac wybitnych badaczy. Organizujemy także spotkania z zaproszonymi wykładowcami, oraz angażujemy w konferencje naukowe. Ponadto, angażujemy się w projektowanie i realizację badań naukowych, aby aktywnie przyczyniać się do rozwoju tej fascynującej dziedziny.
Koło Naukowe Kognitywistyki skierowane jest głównie do nowych i aktualnych studentów Uniwersytetu im. Komisji Edukacji Narodowej, którzy cieszą się nauką i chcą pogłębiać swoją wiedzę oraz umiejętności w obszarze kognitywistyki. Zapraszamy wszystkich zainteresowanych do aktywnego udziału w naszych działaniach i dołączenia do naszej społeczności naukowej.